Twój język Cię zdradza – czy „anonimowy cyberstalker” to oksymoron?

„(…) język nie służy już do tego, by przekazywać pewne treści, lecz by wytworzyć coś innego, coś ponad to, co bezpośrednio się mówi” (O. Reboul)

Wprowadzenie

Celem niniejszego tekstu jest skrótowe omówienie jednego z aspektów lingwistyki kryminalistycznej, jakim jest ustalanie autorstwa kwestionowanych wypowiedzi, ze szczególnym ukierunkowaniem na problematykę cyberstalkingu. Zasygnalizowano problem możliwości określania stopnia prawdopodobieństwa przypisania autorstwa (wykonawstwa) tekstu osobie na podstawie treści pisanej (wymuszenie rozbójnicze, groźba karalna, przywłaszczenie autorstwa), możliwość analizowania anonimu jako śladu kryminalistycznego, ustalania intencji nadawcy komunikatu poprzez semantyczną pragmatyczną interpretację znaczeń językowych¹. W artykule wskazano na następujące kwestie: rozwój językoznawstwa sądowego w Polsce, w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, zwrócono uwagę na konieczność przyswojenia nie tylko podstaw wiedzy o języku polskim, ale i dysponowania umiejętnością wyróżnienia cech stylowych, określenia typów błędów językowych. Analiza zawartości treściowo-językowej dokumentów zawiera składnik emocjonalny, co związane jest z posiadaną wiedzą na temat językowych uwarunkowań wyrażania emocji, zarówno negatywnych, jak i pozytywnych. Poruszono kwestię portretu psychologicznego nadawcy (autora i/lub wykonawcy) tekstu na podstawie zidentyfikowanych cech językowych. Zostały przybliżone (w ogólnym zarysie) cechy języka komunikacji internetowej (netspeak), a także wybrane elementy składni wyrażeń emocjonalnych. Powyższe rozważania służyć mają wskazaniu możliwości profilowania sprawcy (autora/wykonawcy) poprzez analizę elementów stylu, błędy językowe lub cechy netspeak. W ramach lingwistyki kryminalistycznej lingwista zajmuje się, z jednej strony, ustalaniem intencji nadawcy komunikatu poprzez semantyczną i pragmatyczną interpretację znaczeń językowych, np. w sprawach o groźbę karalną, pomówienie czy zniewagę. Drugi obszar obejmuje ustalanie autorstwa wypowiedzi, a zatem próbę identyfikacji osób na podstawie treści mówionej lub pisanej (wymuszenie rozbójnicze, groźba karalna, przywłaszczenie autorstwa).

[hidepost]

Lingwistyka kryminalistyczna w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i w Niemczech

Lingwistyka kryminalistyczna (lingwistyka sądowa/językoznawstwo sądowe, ang. forensic linguistics, niem. forensische Linguistik) rozwija się w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Niemczech².

W Niemczech badacze proponują szerokie ujęcie lingwistyki kryminalistycznej, jako części lingwistyki, ujmując przydatność analizy lingwistycznej dla celów wykonywania prawa, w tym pod kątem przydatności dla dyskursu sądowego/na sali sądowej³. Federalny Urząd Kryminalny w Niemczech (Bundeskriminalamt; BKA) w ramach Instytutu Technik Kryminalistycznych, stworzył obszar badań w zakresie ustalania autorstwa tekstów sprawców i dysponuje znacznym korpusem w tym zakresie⁴. Lingwistyka kryminalistyczna w pracach badaczy niemieckich rozumiana jest w szerokim ujęciu. Przykładowo, S. Schall⁵ rozróżnia język prawny/aktów prawnych (Sprache der Gesetze), dyskurs sądowy (Sprache vor Gericht) oraz język sprawcy (Sprache des Täters).

Rozróżnienie typu Rechtslingustik i forensische Linguistik nie jest przestrzegane w literaturze angloamerykańskiej.

[/hidepost]