Edytorial

Szanowni Czytelnicy,

tymi słowami od ponad 5 lat zaczynał się zwykle kolejny edytorial podpisany przez Redaktora Naczelnego Krystiana Markiewicza. Tym razem w podpisie znajdziecie Państwo inne nazwisko. W dniu 2.4.2016 r. na XXI Zebraniu Delegatów SSP „Iustitia” w Ołtarzewie SSO w Katowicach Krystian Markiewicz został wybrany na Prezesa Zarządu. Powierzenie mu tej zaszczytnej, ale i bardzo absorbującej funkcji, spowodowało konieczność odciążenia go na odcinku redakcyjnym.

Ogólnie rzecz biorąc żyjemy w ciekawych czasach. Trudno powiedzieć, czy to przekleństwo, czy błogosławieństwo. Są to czasy zmian wprowadzanych lub zapowiadanych. Od wielu miesięcy media donoszą o rewolucyjnych planach ministerstwa sprawiedliwości dotyczących sądownictwa. Przedstawiciele ministerstwa ujawniają wybiórczo, także na spotkaniach z sędziami, niektóre elementy założeń reformy ustroju sądów powszechnych. Póki co nie zostały one jednak opublikowane. W dniu 22.4.2016 r. Zarząd SSP „Iustitia” wyraził zaniepokojenie z tego powodu, wskazując jednocześnie, że Stowarzyszenie nie jest współtwórcą propozycji legislacyjnych Ministra Sprawiedliwości–Prokuratora Generalnego.

Od wielu miesięcy jesteśmy świadkami bezprecedensowego kryzysu dotyczącego Trybunału Konstytucyjnego. Pisaliśmy już o tym w poprzednim numerze. Niestety kryzys ten pogłębia się. Jedna z uchwał podjętych w Ołtarzewie zawiera apel do wszystkich organów władzy o przestrzeganie zasad demokratycznego państwa prawnego, a zwłaszcza o respektowanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz o wykonanie obowiązku wynikającego z art. 190 ust. 2 Konstytucji RP i niezwłoczne opublikowanie w Dzienniku Ustaw wyroku z 9.3.2016 r. w sprawie K 47/15. W tym kontekście lekturę obowiązkową dla każdego sędziego stanowić powinno wystąpienie Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzaty Gersdorf przygotowane z okazji Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego w dniu 20.4.2016 r. Mowa w nim o sprawach fundamentalnych, dotyczących istoty państwa prawa oraz o potrzebie sędziowskiej odwagi. O tzw. „efekcie diabelskim” i innych społecznych konsekwencjach ww. kryzysu traktuje artykuł dr. hab. Norberta Maliszewskiego i Aleksandra Wysockiego. Stanowi on rozwinięcie referatu wygłoszonego w czasie konferencji Kwartalnika nt. „(Nie) świadomość prawna Polaków”, która odbyła się w marcu br. w Sądzie Najwyższym. Wynikiem tej konferencji są także teksty dr. Tomasza Barana i Aleksandra Wysockiego pt. „Wizerunek wymiaru sprawiedliwości w Polsce” oraz dr. hab. Przemysława Polańskiego pt. „O przyczynach nieświadomości prawnej Polaków, czyli o granicach ludzkiego poznania”.

W najnowszym numerze sporo miejsca poświęciliśmy egzekucji sądowej. Jako temat numeru wybraliśmy tekst, który może być przyczynkiem także do dyskusji o przestrzeganiu standardów demokratycznego państwa prawa w zakresie jego źródeł. Jest to artykuł Sędzi Małgorzaty Brulińskiej pt. „Komornik sądowy jako podatnik VAT. Podatek VAT a opłata egzekucyjna”. Państwa uwadze polecamy również wywiad z Prezesem Krajowej Rady Komorniczej Rafałem Fronczkiem, który oprócz podatku VAT od opłat egzekucyjnych dotyczy m.in. działań mających na celu poprawę wizerunku komorników oraz doniesień o planach upaństwowienia tego zawodu.

W dziale poświęconym prawu cywilnemu publikujemy tekst Urszuli Bakuń-Nawłoki pt. „Sądowa kontrola administracji na przykładzie przyznawania dofinansowania z zakresu prowadzenia polityki rozwoju”. Coraz częściej dochodzi do sporów sądowych na tym tle. Sporów szczególnych, bo między niedoszłymi beneficjentami a organami przyznającymi dofinansowanie. Autorka wskazuje na znaczenie kontroli sądowej decyzji odmownych, oceniając wprowadzone rozwiązania, jako dalekie od ideału. Można dodać, że realność tej kontroli zależeć będzie od przestrzegania konstytucyjnych zasad niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Karnistów (choć mamy nadzieję, że nie tylko) powinien zainteresować artykuł dr. Krzysztofa Kredensa pt. „Identyfikacja autorstwa anonimu: metodologia i aspekty praktyki sądowej w krajach anglosaskich”. Oprócz tego sporo aktualności z życia Stowarzyszenia (m.in. sylwetki członków nowego Zarządu), bieżących informacji o sytuacji wokół wymiaru sprawiedliwości, a także kolejne odcinki naszych stałych cyklów poświęconych podróżom oraz pograniczu prawa i sztuki.

W imieniu Kolegium Redakcyjnego wyrażam nadzieję, że bieżący numer spełni Państwa oczekiwania. Nieustająco zachęcam do dzielenia się opiniami na temat Kwartalnika, a także do współpracy przy jego tworzeniu. Wiele się zmienia wokół nas, ale niezmiennym pozostaje, że jesteśmy czasopismem tworzonym przez sędziów, przede wszystkim dla sędziów.

Tomasz Zawiślak
Zastępca Redaktora Naczelnego