Edytorial
Szanowni Czytelnicy,
przed Wami drugi numer Kwartalnika w 2019 r.
Nikogo nie powinno dziwić, że tematem numeru uczyniliśmy relację z II Kongresu Prawników Polskich, który odbył się 1.6.2019 r. Znajdziecie w niej wystąpienia Prezesa SSP „Iustitia” K. Markiewicza, Prezesa NRA J. Treli, Prezesa KRRP M. Bobrowicza oraz streszczenie trzech paneli. Na jeden dzień Poznań stał się stolicą polskich prawników, których połączył szacunek dla wartości konstytucyjnych i troska o praworządność w naszym kraju. Podobnie, jak w czasie I Kongresu sprzed 2 lat, zaprosiliśmy do dyskusji także przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego.
Politycy, szczególnie obozu rządzącego, dużo mówią o zmianie Konstytucji. O niektórych pomysłach pisaliśmy już na łamach Kwartalnika (zob. J. Barcik, Pozycja sędziego w projekcie konstytucji PiS w perspektywie strasburskiej, Kwartalnik IUSTITIA Nr 2/2016). W dziale „Prawo ustrojowe” publikujemy artykuł P. Tulei „Czy Konstytucja jest potrzebna do wymierzania sprawiedliwości?”. Na pierwszy rzut oka jest to pytanie retoryczne. Warto sprawdzić, czy aby na pewno.
W dziale poświęconym kwestiom ustrojowym znajdziecie także kolejny tekst, tym razem autorstwa A. Jakubeckiego, dotyczący procedur konkursowych i nominacyjnych. Jesteśmy świadkami bezprecedensowego ignorowania orzeczeń NSA przez organy państwa, w szczególności organ pełniący obecnie funkcję KRS oraz Prezydenta.
Polskie sądownictwo stało się problemem europejskim. Jest przedmiotem troski Komisji Europejskiej oraz kilku postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W dniu 24.6.2019 r. TSUE wydał wyrok dotyczący przymusowego przeniesienia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego. Wkrótce potem Rzecznik Generalny TSUE J. Tanczew przedstawił w innej sprawie opinię miażdżącą dla KRS i Izby Dyscyplinarnej SN.
Ta opinia bardzo się nie spodobała organowi pełniącemu obecnie funkcję KRS. Wystąpił on z wnioskiem o otwarcie na nowo ustnego etapu postępowania przed TSUE. Kontekst złożenia tego wniosku, a szczególnie wcześniejsze wypowiedzi członków ww. organu przedstawiła J. Hetnarowicz-Sikora w tekście zamieszczonym w dziale poświęconym trybunałom europejskim.
Bardzo polecam wywiad z adw. M. Pietrzakiem dotyczący m.in. znaczenia tajemnicy adwokackiej i możliwości zwolnienia z niej przez sąd w postępowaniu cywilnym, postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom, Komitetu Obrony Sprawiedliwości oraz przestrzegania praw człowieka.
Jak zwykle publikujemy teksty dotyczące stosowania prawa karnego (Ł. Breguła, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8.2.2017 r., III KK 226/16; glosowany wyrok dotyczy kwestii wzajemnej relacji winy oraz strony podmiotowej) oraz cywilnego (M.W. Golak, Wykorzystanie w procesie cywilnym badań fokusowych nad świadomością i postawami społecznymi wobec prawa – zarys problemu). Mamy nadzieję, że teksty te zainteresują także praktyków prawa.
Poza tym w numerze znajdziecie sprawozdanie z działalności Forum Współpracy Sędziów autorstwa B. Starosty, przegląd bieżących wydarzeń w kraju i za granicą oraz bardzo ciekawy, a chwilami zabawny tekst A. Lisak pt. „Na co narzekali sędziowie w XIX wieku”.
Życzę satysfakcjonującej lektury,
Tomasz Zawiślak
Zastępca Redaktora Naczelnego