Prezydent Andrzej Duda niszczy państwo, zamiast je naprawiać1
Pozostałe rozwiązania proponowane przez Prezydenta są równie kontrowersyjne. Projekt wprowadza tzw. skargę nadzwyczajną, która destabilizuje porządek prawny w Polsce. Dzięki tej skardze, którą mogą wnieść politycy (np. 30 posłów, 20 senatorów, Prokurator Generalny – Z. Ziobro), możliwe jest ponowne rozpatrzenie każdej sprawy zakończonej w ostatnich 20 latach (o dnia wejścia w życie polskiej Konstytucji z 1997 r.) prawomocnym wyrokiem sądowym. Skargi te rozpatrywać będzie specjalnie powołana Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, w której skład wchodzić będą ławnicy, wybierani także przez polityków (przez Senat). W przyszłości skargę będzie można wnosić w odniesieniu do każdego wyroku, który np. narusza „zasady prawa i wolności konstytucyjne”. Wniesienie skargi będzie możliwe w terminie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku sądu. Biorąc pod uwagę fakt, że głównym zarzutem obywateli pod adresem polskich sądów są przedłużające się postępowania, trudno zrozumieć, jak ten problem ma rozwiązać wprowadzenie dodatkowej instancji sądowej. Projekt nie tłumaczy także, jak możliwość wzruszenia wyroków za ostatnie 20 lat wpłynie na postrzeganie Polski jako stabilnego prawnie miejsca dla inwestycji zagranicznych. Wreszcie, skarga nadzwyczajna dubluje skargę konstytucyjną, przewidzianą w polskiej Konstytucji – relacja pomiędzy obiema skargami nie została w projekcie określona.
Innym rozwiązaniem, które budzi ogromny niepokój, jest fakt powierzenia Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych prawa decydowania o ważności wyborów parlamentarnych, prezydenckich i samorządowych, a także referendów. Należy pamiętać, że Izba ta będzie powołana całkowicie od nowa, przy wykorzystaniu niekonstytucyjnie zdobytej przez PiS kontroli nad KRS, i że w jej skład będą wchodzić ławnicy powołani przez Senat, w którym większość ma PiS. Taka kontrola nad tą Izbą stanowi zagrożenie dla podstaw demokracji, ponieważ nie istnieją żadne mechanizmy, które zapewniłyby bezstronną kontrolę legalności przyszłych polskich wyborów.
Podsumowując, rozwiązania zaprezentowane przez Prezydenta są złe, ponieważ rażąco naruszają polską Konstytucję. Umożliwiają one władzy ustawodawczej i wykonawczej kontrolę na procesem powoływania i odwoływania sędziów. Zapewniają politykom kontrolę nad działaniami kluczowej dla funkcjonowania demokracji izby SN i destabilizują polski porządek prawny. Taki jest obraz projektów prezydenckich, kiedy rozpatruje się je w oderwaniu od wcześniejszych propozycji PiS.
* Autor jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Nauk o Państwie i Prawie WPiA Uniwersytetu Warszawskiego.
1 Artykuł został opublikowany na: http://verfassungsblog.de/president-duda-is-destroying-the-rule-of-law-instead-of-fixing-it/