Raport ze spotkania Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ) w Limassol

Tegoroczne spotkanie Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ) odbyło się w dniach 15–17.5.2014 r. w Limassol na Cyprze.

Spotkanie rozpoczęło się od sprawozdania grupy roboczej powołanej do nawiązania współpracy z organizacjami działającymi na forum instytucji europejskich w Brukseli pod nazwą „Ways to Brussels”. Z podanych informacji wynika, że obecnie działalność instytucji europejskich, takich jak Parlament czy Komisja Europejska, skierowane są w przeważającej mierze, na możliwie szeroki dostęp zwykłych obywateli do wymiaru sprawiedliwości. Temu zagadnieniu poświęcone będą kolejne spotkania, panele i konferencje.

Drugim bardzo ważnym kierunkiem działalności EAJ jest bieżące monitorowanie sytuacji w państwach członkowskich. Jak już wskazano w relacjach z poprzednich spotkań, niezwykle dramatyczna sytuacja ma aktualnie miejsce w Turcji, gdzie sędziowie usuwani są ze swoich stanowisk za prowadzenie spraw przeciwko władzy politycznej lub niezgodnie z jej oczekiwaniami. W tej sprawie SSP „Iustitia”, podobnie jak inne stowarzyszenia sędziów europejskich, wystosowała list do władz tureckich, w którym sprzeciwiała się tego rodzaju praktykom i wskazywała na naruszenie zasad niezawisłości sędziowskiej. Na spotkaniu w Limassol zapadła decyzja o podjęciu rezolucji w sprawie tureckiej, a także o konieczności informowania przez EAJ instytucji europejskich o sytuacjach mających miejsce w krajach członkowskich. Wykorzystując współpracę EAJ z tymi instytucjami w ramach „Ways to Brussels”, konieczne jest także informowanie o nieprawidłowościach mających miejsce w Turcji, gdzie wybory do KRS znalazły się pod kontrolą władzy politycznej.

Sytuacja polityczna na Ukrainie jest obecnie tematem wiodącym wielu konferencji międzynarodowych. Europejskie Stowarzyszenie Sędziów z wielką uwagą śledzi bieżące wydarzenia w tym kraju. Z nieoficjalnych informacji wynika, że na Krymie, gdzie odbyło się poprzednie spotkanie EAJ w październiku 2013 r., większość sędziów nadal sprawuje swoje funkcje orzecznicze. Jedynie 40 sędziów spośród 450 zdecydowało się zaprzestać orzekania na Krymie po decyzji politycznej Władimira Putina o anektowaniu tej części terytorium do Rosji. Sędziowie ci przeniesieni zostali w głąb kraju i rozproszeni w zależności od potrzeb i wolnych stanowisk sędziowskich na Ukrainie. Inni sędziowie pozostali na Krymie i nadal orzekają. Zaistniała sytuacja jest o tyle niejednoznaczna, że faktu anektowania Krymu nie uznały żadne gremia międzynarodowe, zaś pozostanie na Krymie i orzekanie jako sędzia, gdyby taką aneksję uznać, wymagałoby posiadania obywatelstwa rosyjskiego, czego dotychczas orzekający tam sędziowie nie posiadają.

Na posiedzeniu w Limassol została także omówiona sytuacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Podkreślono inicjatywę polskich sędziów skierowania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, sprzeciwiającą się zamrożeniu wynagrodzeń w 2012 r. Przedstawiono główne założenia skargi i powołaną w niej podstawę prawną, a także fakt reprezentowania polskich sędziów przez profesjonalną kancelarię, której wyszukaniem zajęło się SSP „Iustitia”. Aktywność naszego stowarzyszenia na tym polu spotkała się z przychylnością oraz akceptacją Prezydenta EAJ. Efektem wskazanych działań było wystosowanie w dniu 25.5.2014 r. przez Prezydenta EAJ Christopha Regnard listu do Prezesa SSP „Iustitia” o następującej treści:

„Drodzy Koledzy,

Podczas ostatniego spotkania Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów w Limassol na Cyprze, obecni na zebraniu zostali poinformowani przez przedstawiciela Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” o trudnościach jakie wystąpiły w Polsce w związku z wynagrodzeniem sędziów.

Ta sytuacja nie wydaje się spełniać międzynarodowych standardów, szczególnie tych wyrażonych w rekomendacji CM/REC (2010) 12 Komitety Rady Ministrów Europy w kwestii sędziowskiej: niezawisłości, efektywności i odpowiedzialności, która przyjęta została w dniu 17.11.2010 r.

Europejskie Stowarzyszenie Sędziów przyjęło rezolucję w tej materii w 2009 r. w Krakowie.

Poinformowano nas także, że niektórzy sędziowie wnieśli skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zagadnienie wynagrodzeń sędziowskich w Europie jest problematyczne w wielu krajach. Byłbym wdzięczny gdybyście informowali mnie na bieżąco o decyzjach podjętych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

W przypadku pogorszenia sytuacji nie wahajcie się skontaktować ze mną, aby Europejskie Stowarzyszenie Sędziów mogło wesprzeć was w zakresie jaki będzie potrzebny” (tłum. D.M.).