Rola Eurojust i Europejskiej Sieci Sądowej (EJN) we współpracy sądowej w sprawach karnych

W niniejszym artykule omówiono rolę Eurojustu i Europejskiej Sieci Sądowej (EJN) w obszarze współpracy sądowej właściwych organów państw członkowskich Unii Europejskiej w sprawach karnych, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu tych instytucji na usprawnienie procesu karnego. Artykuł zawiera niezbędne informacje dotyczące podstawowych zasad funkcjonowania Eurojust i EJN; opisuje podstawy prawne ich funkcjonowania, strukturę organizacyjną, zakres kompetencji i główne zadania. Autorka przedstawia zakres uprawnień sądów polskich, które decydują się na skorzystanie z asysty Eurojust lub EJN w konkretnej sprawie karnej o wymiarze transgranicznym, z uwzględnieniem nowych kompetencji sądów, nadanych na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 14.12.2012 r. zmieniającego rozporządzenie – Regulamin urzędowania sądów powszechnych1.

Wprowadzenie

Eurojust2 i Europejska Sieć Sądowa (European Judical Network)3, 4 rozpoczęły działalność w sferze usprawniania współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych państw członkowskich Unii Europejskiej jeszcze przed formalnym wejściem Polski do wspólnoty europejskiej. Uprawnienia, sieć kontaktów, zasięg terytorialny, a zwłaszcza doświadczenie operacyjne, stanowią o wartości dodanej tych instytucji. Eurojust i EJN nie tylko są rozpoznawane przez kompetentne organy krajowe, ale i cenione za efektywne działanie, który przynosi wymierne efekty dla toczących się postępowań karnych. Struktura działania Eurojust i EJN sprawiają, że dostęp do praktycznych narzędzi współpracy oferowanych przez te instytucje jest otwarty dla każdego sądu, który wymaga asysty w sprawie o wymiarze transgranicznym, wywierając pozytywny wpływ na bieg postępowania karnego.
[hidepost=1]
Potencjał Eurojust i EJN w Polsce nie jest jeszcze w pełni wykorzystywany, o czym świadczą dane statystyczne wskazane w dalszej części niniejszego artykułu. Przyczyną takiego stanu rzeczy do niedawna mógł być faktyczny brak unormowań prawnych dotyczących współpracy sądów z Eurojust i EJN. Współpraca ta oczywiście w praktyce funkcjonowała, ale nie ulega wątpliwości, że brak konkretnych przepisów regulujących zasady takiej współpracy mógł stanowić pewną przeszkodę w jej podejmowaniu. Stan ten zmienił się jednak w związku z wejściem w życie ZmRegUrzSPR,które nadało formalne ramy prawne temu obszarowi działalności sądów.Warto również wskazać, że zasady współpracy prokuratury z Eurojust i EJN zostały unormowane na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 30.4.2012 r. w sprawie sposobu realizacji zadań związanych ze współpracą powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury z organizacjami międzynarodowymi lub ponadnarodowymi działającymi na podstawie umów międzynarodowych5.

Uprawnioną wydaje się więc być teza, że obecnie w Polsce zasady współpracy w sprawach karnych z Eurojust i EJN zostały kompleksowe uregulowane. Zasadniczo więc  obecnie to od sądów i prokuratur zależy, w jakim zakresie będą korzystać z narzędzi, jakie dają ww. akty prawne w sprawach z elementem zagranicznym.

[/hidepost]