Sprawozdanie z ze Spotkania Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów, 24–26.5.2018 r., Berlin

Kolejnym etapem spotkania, jak sądzę najważniejszym, było oficjalne przedstawienie Powszechnej Karty Praw i Obowiązków Sędziego³. Dokument ten wręczył członkom narodowych stowarzyszeń sędzia Christophe Regnard, Przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów. W części wstępnej tego dokumentu zapisano m.in., iż: „niezbędną częścią zasady praworządności jest niewątpliwie reprezentowana przez niezawisłe sądownictwo”.

Następnie obradujący przeszli ponownie do prezentacji zagrożeń dla niezawisłości sędziowskiej w krajach członkowskich. W tym miejscu wystąpili sędziowie z Węgier, Bułgarii, Albanii i Serbii. Przedstawili oni swoje opinie dotyczące naruszeń zasady praworządności i związanej z nią nierozerwalnie zasady niezawisłości sędziowskiej w ich krajach. Zgromadzeni podjęli rezolucję dotyczącą Serbii, która znajduje się na stronach internetowych Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów.

Z kolei zostały przedstawione raporty grup roboczych Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów oraz zasady współpracy Stowarzyszenia z agendami Organizacji Narodów Zjednoczonych i Unii Europejskiej.

Dalsze obrady dotyczyły podjęcia działań zmierzających do wsparcia narodowych stowarzyszeń sędziowskich zwłaszcza w krajach, w których obserwowane są zagrożenia zasady praworządności.

Następnie Przewodniczący Stowarzyszenia Sędziów Europejskich przedstawił informację o budżecie organizacji.

Na zakończenie zarząd Stowarzyszenia przedstawił informacje na temat zbliżających się wyborów do władz Stowarzyszenia, związanych z upływem kadencji obecnego zarządu. Delegaci zostali również zaproszeni na kolejne spotkania Stowarzyszenia, a mianowicie spotkanie Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów w Maroku w 2018 r. oraz Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów w Danii w 2019 r.

Spotkanie sędziów w Berlinie było szeroko komentowane w opiniotwórczych mediach niemieckich.

Podsumowując, jako najważniejsze elementy spotkania w Berlinie wskazać należy publikację Powszechnej Karty Praw i Obowiązków Sędziego, przyjęcie opisanych powyżej rezolucji oraz kwestie związane z pomocą humanitarną dla rodzin represjonowanych sędziów tureckich. Odnosząc się natomiast do spraw polskich, należy wskazać na pełne zrozumienie i poparcie wszystkich delegatów dla działań „Iustitii” zmierzających do przeciwdziałania wszelkim naruszeniom niezależności sędziów i niezawisłości sądownictwa w Polsce. Delegat „Iustitii” spotkał się z bardzo ciepłym przyjęciem ze strony sędziów europejskich zgromadzonych na spotkaniu. Ponadto, w toku rozmów z delegatami oraz przedstawicielami władz Stowarzyszenia, a także wiceprezydentem Fransem Timmermansem, uzyskał pełne poparcie dla działań „Iustitii”. Realnym przejawem tego poparcia, oprócz wskazanych rezolucji, stało się zaproszenie „Iustitii” do udziału w obradach Nordyckiego Stowarzyszenia Sędziów, którego przedstawiciele postanowili w związku z zaproszeniem „Iustitii” przyjąć nazwę Stowarzyszenia Sędziów Nordyckich i Bałtyckich (sic!). Ważnym elementem stało się również nawiązanie współpracy z przedstawicielem Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE w Polsce, panią ­Andreą Huber.

W poszukiwaniu ogólnej refleksji po spotkaniu wskazać należy, iż obecnie w wielu państwach europejskich mamy do czynienia z rozszerzającym się zjawiskiem populizmu, którego głównym przejawem jest kwestionowanie zasady praworządności oraz niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziowskiej. Sytuacja ta stanowi dla nas sędziów ogromne wyzwanie, któremu musimy sprostać. Jednym ze środków do osiągnięcia celu w postaci powszechnego zagwarantowania zasady praworządności jest nieustanne przypominanie społeczeństwom oraz ich politycznym przedstawicielom słów Monteskiusza, który dowodzi, że: „Nie ma wolności, jeśli władza sędziowska nie jest oddzielona od prawodawczej i wykonawczej. Gdyby bowiem była połączona z władzą prawodawczą, władza nad życiem i ­wolnością obywateli byłaby dowolna; sędzia byłby prawodawcą. Gdyby była połączona z władzą wykonawczą, sędzia mógłby mieć siłę ciemiężyciela”.

* Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Krakowie.

¹ European Association of Judges; dalej jako: Stowarzyszenie.

² Rezolucje dostępne są na: https://iaj-uim.org/sitemap/?lang=en; zostały również przetłumaczone na język polski i są dostępne na: https://www.iustitia.pl

³ Treść Karty, która według słów sędziego C. Regnarda powinna stać się „biblią” każdego sędziego dostępna jest na: https://iaj-uim.org/sitemap/?lang=en