System sądownictwa w Słowenii (w zarysie)
Sąd Konstytucyjny
Dawna Jugosławia była obok Polski jednym z nielicznych państw socjalistycznych znających sądownictwo konstytucyjne11. Działający w obecnym kształcie Sąd Konstytucyjny (ustavno sodišče) pełni funkcje związane z kontrolą konstytucyjności prawa12. Zgodnie z art. 163 Konstytucji, składa się z dziewięciu sędziów wybranych spośród zawodowych prawników, na wniosek Prezydenta, przez Zgromadzenie Państwowe. Orzeczenia Sądu Konstytucyjnego są ostateczne, nie podlegają zatem rozpatrzeniu przez inny organ władzy publicznej, np. Zgromadzenie Państwowe13.
Sąd Obrachunkowy
W Słowenii działa także Sąd Obrachunkowy (računsko sodišče). Stosownie do art. 150 Konstytucji, Sąd Obrachunkowy jest najwyższym organem kontroli rachunków państwowych i finansowania działalności publicznej. Jest to organ niezawisły i podlega Konstytucji oraz ustawom. Jego członków powołuje Zgromadzenie Państwowe (art. 151 Konstytucji).
Rozprawa (sprawy karne)
Sala rozpraw karnych przypomina w układzie salę polskiego procesu, z tym, że oskarżyciel (tak jak w procesie niemieckim) zajmuje miejsce po lewej stronie stołu sędziowskiego. Podczas ogłaszania wyroku wszyscy, nie wyłączając sędziów, zajmują pozycję stojącą. Protokoły są drukowane po zakończeniu rozprawy i podpisywane przez sędziego przewodniczącego, protokolanta, prokuratora i oskarżonego. Ławnicy biorący udział w rozprawach zajmują pozycję zupełnie bierną. Podobnie jak w procesach polskich, rozprawę cechuje wysoka aktywność sędziego zawodowego, który przewodniczy rozprawie, przesłuchuje uczestników postępowania i odczytuje materiały postępowania przygotowawczego. Akta nie są zszywane, stanowią zbiór luźno złożonych, ale ponumerowanych kart. W odróżnieniu od polskich sędziów, sędziowie słoweńscy przewodniczących rozprawom nie nakładają podczas rozprawy łańcucha. Ławnicy słoweńscy, odmiennie od polskich, nie noszą tóg. Toga sędziego ma kolor czarny, prokuratora szary, a adwokata purpurowy. Niestety, przed salami rozpraw nie wywiesza się wokand14.
Słowenia
Kraj ten zajmuje powierzchnię około 20 000 km2. Zamieszkuje go około 2 mln mieszkańców (83% stanowią Słoweńcy, 2% Serbowie, 2% Chorwaci, 1% Bośniacy, a także Włosi oraz Węgrzy)15. Jego stosunkowo nieduża powierzchnia oraz liczba mieszkańców powinna ułatwiać zarządzanie sądami. Odnosi się wrażenie swego rodzaju zminiaturyzowania całego systemu. W Lublanie (słoweńska Ljubljana), zabytkowej stolicy kraju, jeden trzypiętrowy budynek mieści Sąd Najwyższy, Sąd Wyższy oraz Sąd Okręgowy16.