Test sześciu warunków unijnego standardu pojęcia „sądu” a polski wymiar sprawiedliwości – rozważania na kanwie wyroku TSUE z 27.2.2018 r. w sprawie C-64/16 Associação Sindical dos Juízes Portugueses*

³² Tak K.Gajda-Roszczynialska, Komentarz do art. 2 KPC [w:] Komentarz do postępowania cywilnego…, op. cit., s. 24–26.

³³ Odnośnie art. 19 ust. 1 ak. 2 TUE jako podstawy abstrakcyjnej rozstrzygnięcia: M. Krajewski, op. cit., s. 400 i n.

³⁴ Ibidem.

³⁵ Tak K.Gajda-Roszczynialska, Komentarz do art. 2 KPC [w:] Komentarz do postępowania cywilnego…, op. cit., s. 26 oraz powołani za nią: E. Waśkowski, Skarga, powództwo i prawo, s. 263 i n.; H. Mądrzak, Prawo do sądu jako gwarancja ochrony praw człowieka (studium na tle polskiego prawa konstytucyjnego, prawa cywilnego materialnego i procesowego) [w:] Podstawowe prawa jednostki, s. 187 i n.

³⁶ Tak K.Gajda-Roszczynialska, Komentarz do art. 2 KPC [w:] Komentarz do postępowania cywilnego…, op. cit., s. 26 z powołaniem na A. Wróbel, Glosa do trzech wyroków Trybunału Konstytucyjnego, PS Nr 1/2000, s. 208).

³⁷ Tak Z. Czeszejko-Sochacki, Prawo do sądu, s. 91 i n.; zob. także K. Flaga-Gieruszyńska, Dostęp do sądu a postulat humanizacji procesu cywilnego [w:] Aurea praxis, aurea theoria, T. II, s. 2783 i n.

³⁸ Tak K.Gajda-Roszczynialska, Komentarz do art. 2 KPC [w:] Komentarz do postępowania cywilnego…, op. cit., s. 26 oraz powołane wyroki TK: z 9.1.2006 r., SK 55/04, OTK-A Nr 1/2006, poz. 1; z 28.2.2006 r., P 13/05, OTK-A Nr 2/2006, poz. 20; z 7.3.2006 r., SK 11/05, OTK-A Nr 3/2006, poz. 27; z 14.3.2006 r., SK 4/05, OTK-A Nr 3/2006, poz. 29; z 8.5.2006 r., SK 32/05, OTK-A Nr 5/2006, poz. 54; z 10.7.2007 r., K 37/04, ­OTK-A Nr 7/2006, poz. 79; z 24.7.2006 r., SK 8/06, OTK-A Nr 7/2006, poz. 84; z 1.9.2006 r., SK 14/05, OTK-A Nr 8/2006, poz. 97; z 12.9.2006 r., SK 21/05, OTK-A Nr 8/2006, poz. 103; z 4.12.2006 r., P 35/05, OTK-A Nr 11/2006, poz. 167; zob. także P. Pogonowski, Realizacja prawa do sądu, s. 7–16; H. Pietrzkowski, Prawo do sądu, s. 3 i n.; idem, Prawo do rzetelnego procesu, s. 37; A. Zieliński, Prawo do sądu, s. 20.

³⁹ Zasada ta miała także zastosowanie na gruncie Konstytucji PRL – zob. R. Więckowski, Dopuszczalność drogi sądowej, s. 11; S. Włodyka, Ustrój organów ochrony prawnej, s. 46–53; idem, Konstytucyjna zasada; Z. Resich, Pojęcie wymiaru sprawiedliwości, s. 305 i n.; obecnie zob. T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski, Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych, s. 15–16; S. Włodyka, Organizacja sądownictwa, s. 7–12; K. Lubiński, Pojęcie i zakres, s. 3 i n.; K. Piasecki, Organizacja wymiaru sprawiedliwości, s. 6 i n.; M. Zubik, Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, s. 7–8.

⁴⁰ Zob. J. Ignaczewski, Wymiar sprawiedliwości, s. 1 i n.

⁴¹ Zob. P. Pogonowski, Realizacja prawa do sądu, s. 7.

⁴² B. Hess, The State of the Civil Justice Union [w:] EU Civil JUstice. Current issues and future outlook, pod red. B. Hess, M. Bergström, E. Storsrubb, Swedish Studies in European Law, vol. 7, Oxford, Porland, Oregon 2016, s. 1.

⁴³ Sformuowanej na podstawie orzeczenia 33/76 Rewe – ZetralfinaneG et Rewe – Zentral AG przeciwko Landwirtschaftkammr fur das Saarland, Dz.Urz. UE C z 1976 r. Nr 188.

⁴⁴ T.T. Koncewicz, „Sędziowie krajowi jako wspólnotowi. Teoretyczne podstawy dyskusji” [w:] Acta Universitatis Wratislaviensis, Przegląd prawa i administracji, pod red. K. Wójtowicza, Wrocław 2003, s. 123–160.

⁴⁵ Zob. zamiast wielu: C.N. Kakouris, Do the Member States Possess Judicial Procedural Autonomy?, CML. Rev. 1997, s. 1389 i n.; G. Rodriguez Iglesias, Zu den Grenzen der verfahrensrechtlichen Autonomie der ­Mitgliedstaaten bei der Anwendung des Gemainschaftrecht, ­Europeische Grundrechtzeitung 1997, s. 298 i n.; A. Wróbel, Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny”, Nr 1/2005, s. 39 i n.; M. Domagalska, Zasada autonomii proceduralnej państw członkowskich i jej ograniczenia wynikające z zasady efektywności [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, T. II, Zasady – orzecznictwo – piśmiennictwo, pod red. M. Szwarc-Kuczer, K. Kowalik-Bańczyk, Warszawa 2007 s. 326 i n.; T.T. Koncewicz…, op. cit., s. 123–160; A. Nylund, B. Krans, The European Union and national civil procedurę – a rocky road or a smooth proces? [w:] The European Union and National Civil Procedure, Intersentia, Cambridge 2016, s. 1.

⁴⁶ Zob. C.N. Kakouris…, op. cit., s. 1389 i n.; M. Bobek, Why There is No Principle of ‘Procedural Autonomy’ of the Member States [w:] B. de Witte, H.W. Micklitz, The European Court of Justice and the Autonomy of the Member States, Cambridge: Intersentia, 2012, s. 305–323; A. Wróbel, Autonomia proceduralna państw członkowskich… op. cit., s. 39; M. Domagalska, Zasada autonomii proceduralnej państw członkowskich… op. cit., s. 327.

⁴⁷ Zob. M. Dougan, National Remedies Before the Court of Justice…, op. cit., s. 4 i n.

⁴⁸ Zob. M. Szpunar, Prawo wspólnotowe przed organami krajowymi, „Rejent” Nr 3–4/2004, s. 219–220; S. Biernat, Zasada efektywności prawa wspólnotowego w orzecznictwie ETS [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej, pod red. S. Biernata, Kraków 2000, s. 67.

⁴⁹ Określenie użyte przez ETS w orzeczeniu C-261/95 z 1.7.1997 r., Rosalba Palmisani i Instituto Nazionale della Previdenza Sociale (INPS) on the interpretation of Article 5 of EC Treaty.