Turcja

W Turcji z inicjatywy rządzącej i dysponującej większością parlamentarną Partii Sprawiedliwości i Rozwoju w dniu 7.5.2010 r. doszło do uchwalenia zmian w Konstytucji z 1982 r. Konstytucja ta już w pierwotnym brzmieniu nie dawała wielu gwarancji niezależności tamtejszego wymiaru sprawiedliwości. Zmiany uchwalone w maju w opinii YARSAV1 doprowadzą do faktycznego skupienia pełni władzy państwowej w rękach jednej osoby (Prezydenta Republiki), zostanie przekreślony trójpodział władz, a tym samym demokratyczne państwo prawne zostanie unicestwione. YARSAV starał się wszelkimi możliwymi sposobami przekonać krajową i międzynarodową opinię publiczną o szkodliwości tych zmian apelując do społeczeństwa tureckiego, by w referendum głosowano przeciwko zmianom. Referendum odbyło się 12.9.2010 r. i miało charakter prawnie wiążący. Niestety zmiany Konstytucji w tym obszarze zostały przyjęte.

Zarówno MEDEL2, jak i ESS3 wspiera tureckich kolegów w ich wysiłkach. Między innymi z tego względu ostatnie posiedzenie Rady Administracyjnej ­MEDEL odbyło się 3.7.2010 r. w Ankarze, a poprzedziła je 2.7.2010 r. konferencja zorganizowana przez YARSAV na temat niezależności sądownictwa. Obydwa wydarzenia były szeroko relacjonowane przez media tureckie. ­YARSAV postuluje, by główną rolę w tamtejszym wymiarze sprawiedliwości pełniła Wysoka Rada Sędziów i Prokuratorów jako ciało niezależne, a jednocześnie powoływane w drodze demokratycznych wyborów. W zakresie szczegółowych rozwiązań domaga się:

• usunięcia ze składu WRSiP Ministra Sprawiedliwości i podsekretarza stanu w MS,
• wprowadzenia czytelnych zasad wyborów do Rady,
• ukierunkowania działalności Rady na obronę niezależności sądów,
• poddania spraw sędziowskich i prokuratorskich (oceny, dostęp do zawodu, szkolenie, odpowiedzialność dyscyplinarna) decyzjom Rady,
• wprowadzenia jako zasady możliwości odwołania się od decyzji Rady do sądu,
• zapewnienia Radzie samodzielności budżetowej,
• zmniejszenia wpływu Prezydenta na obsadę Sądu Konstytucyjnego i Rady.

O tym, że sytuacja konfliktowa w Turcji zaostrza się, świadczy kwietniowa wypowiedź Ministra Sprawiedliwości, który wyraźnie zasugerował, że ci sędziowie, którzy są członkami YARSAV nie są niezawiśli – co w opinii Stowarzyszenia w jaskrawy sposób godzi w prawo sędziów i prokuratorów, tak jak i wszystkich innych obywateli, do zrzeszania się. Kontynuacją, a może i kulminacją tego narastającego trendu, były opisane w liście YARSAV (który zamieszczamy poniżej) wypowiedzi polityków – w tym urzędującego Premiera – wprost nawołujące do rozwiązania YARSAV i zakazania działalności stowarzyszeń sędziów i prokuratorów. Pomimo przegranego referendum YARSAV prowadzi i zamierza nadal prowadzić swą działalność podejmując starania o realizację wyżej opisanych postulatów.