Sprawozdanie z konferencji „Alternatywne rozwiązywanie sporów. Regulacja prawna mediacji”, Lublin, 26–27.4.2010 r.

W dniach 26–27.4.2010 r., w Sądzie Okręgowym w Lublinie odbyła się konferencja „Alternatywne rozwiązywanie sporów. Regulacja prawna mediacji”. Głównym jej organizatorem było Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, zaś współorganizatorami – Krajowa Rada Radców Prawnych, Stowarzyszenie Sędziów Sądów Rodzinnych w Polsce Zarząd Koła w Lublinie, Okręgowa Rada Adwokacka w Lublinie, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych.

Konferencja stanowiła kolejny etap programu realizowanego przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich ­„Iustitia”, którego celem jest przygotowanie propozycji zmian w obowiązujących przepisach, mogących przyczynić się do tego, że postępowania sądowe będą toczyły się sprawniej. W opracowaniu przygotowanym przez powołany w tym celu Zespół do spraw poprawy funkcjonowania sądownictwapodkreślono, że z punktu widzenia sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości spopularyzowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów, w tym właśnie mediacji, może odegrać istotne znaczenie. Z jednej strony może się ono przyczynić do zmniejszenia ilości spraw wpływających do sądów, z drugiej zaś – do szybszego zakończenia zawisłych przed sądem postępowań, w których strony na skutek prowadzonej mediacji doszły do porozumienia.

Konferencję rozpoczęła Prezes Oddziału „Iustitii” w Lublinie, a zarazem członek ogólnopolskiego Zarządu Stowarzyszenia – sędzia Anna Adamska-Gallant. Następnie zabrali głos współorganizatorzy konferencji: Prezes Sądu Okręgowego w Lublinie Krzysztof Wojtaszek, Prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” Maciej Strączyński, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Maciej Bobrowicz, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Lublinie Piotr Sendecki, sędzia Eleonora Porębiak-Tymecka ze Stowarzyszenia Sędziów Sądów Rodzinnych oraz Anna Sołowiej-Wiaderek, członek zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych.

W krótkich wystąpieniach wstępnych wskazano na konieczność spopularyzowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów (prezes SO Krzysztof Wojtaszek). Zaznaczono jak istotne jest, aby prawnicy – praktycy zachowywali wpływ na projekty nowych regulacji ustawowych w sprawie mediacji (Prezes SSP „Iustitia” Maciej Strączyński). Powołano się na przykłady krajów w ­Europie, gdzie niemal 90% sporów kończy się zawarciem ugody bez konieczności kierowania sprawy do sądu (Prezes KRRP Maciej Bobrowicz). Podkreślono zaangażowanie korporacji prawniczych w popularyzowanie mediacji, o czym świadczy m.in. znacząca liczba publikacji na ten temat w ostatnich latach na stronach „Palestry” (Dziekan ORA w Lublinie Piotr Sendecki).

Pierwszy wykład wygłosił John ­McClellan Marshall, sędzia w stanie spoczynku z Teksasu (Stany Zjednoczone), który obecnie zajmuje się mediacją i arbitrażem. Przedstawił on metody alternatywnego rozwiązywania sporów przewidziane przez amerykańskie prawo, zarówno w sprawach cywilnych, jak i karnych, szczegółowo omawiając każdą z nich. Do metod tych zalicza się: ­mediation (mediacja), arbitration (arbitraż), plea bargaining („targowanie się o wyrok” w sprawach karnych), ­summary jury trial, special judging. Ponadto, sędzia Marshall z humorem opowiadał o praktycznych aspektach prowadzonych przez siebie mediacji, wskazując na sposoby, które mogą skłonić strony do zawarcia ugody. Zaznaczył, że istnieją jednak kategorie spraw, w których, co do zasady, do ugody nigdy nie dochodzi: są to spory sąsiedzkie o granice nieruchomości oraz roszczenia odszkodowawcze rodziców po utracie dziecka.

Na zakończenie pierwszego dnia konferencji przeprowadzone zostały dwie pokazowe mediacje. Pierwszą z nich poprowadził kolejny gość zza oceanu – Ike Lasater, kiedyś prawnik, obecnie – trener metody Nonviolent Communication Mediation w San Francisco. Dla porównania pokazową mediację w wersji polskiej przedstawili mediatorzy ze Stowarzyszenia „Polskie Centrum Mediacji”, przy czym kierował nią Jerzy Książek, prezes Zarządu Głównego, i przede wszystkim bardzo doświadczony mediator.