Edytorial

Szanowni Czytelnicy,

Starając się nadążyć za otaczającą nas rzeczywistością, my także przyspieszamy. Przed Wami drugi numer Kwartalnika w 2018 r. Tematem numeru uczyniliśmy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 27.2.2018 r. w sprawie C-64/16 Associação Sindical dos Juízes Portugueses (tzw. sprawa portugalska). W poprzednim numerze opublikowaliśmy omówienie tego orzeczenia autorstwa M. Taborowskiego. Tym razem przedstawiamy zapowiadaną, obszerną glosę K. Gajdy-Roszczynialskiej. Dlaczego ten wyrok jest tak ważny, że poświęcamy mu aż tyle miejsca? Jest to niewątpliwie orzeczenie przełomowe, które przejdzie do historii trybunałów unijnych, a nawet EU. Zawiera test sześciu warunków unijnego standardu pojęcia „sądu”. Aż się prosi zadać pytanie, jak w tym teście wypada polski wymiar sprawiedliwości. Ma to szczególne znaczenie w kontekście zainteresowania TSUE stanem praworządności w naszym kraju, w związku z tzw. reformą wymiaru sprawiedliwości. Wersja angielska tekstu zostanie opublikowana na stronie www.kwartalnikiustitia.pl.

Pozostając w kręgu zagadnień ustrojowych, polecam tekst Ł. Chojniaka dotyczący udziału ławników w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości karnej w Sądzie Najwyższym. Wychodząc ze stosunkowo bezspornego założenia, że udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości jest niezbędny, autor wskazuje na brak konsekwencji obecnego ustawodawcy, który, z jednej strony, ogranicza udział ławników w postępowaniu karnym (sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne pozbawienie wolności w postępowaniu karnym), a z drugiej, wprowadza ich udział już na poziomie SN. W artykule przedstawiono wątpliwości co do zasadności wprowadzenia ławników do orzekania w tym Sądzie, wskazując na instrumentalne wykorzystanie tej instytucji.

W dziale „Ważne pytania” tym razem udzieliliśmy głosu członkom inicjatywy „Wolne Sądy”. Jest to niezwykła grupa adwokatów, którzy walczą o wolne sądy, wolne wybory, wolnych ludzi – ramię w ramię z sędziami. Spytaliśmy ich m.in. o to, co było bezpośrednim impulsem do stworzenia tej inicjatywy, od czego i dla kogo sądy mają być wolne, skąd się bierze niski poziom zaufania społecznego do sędziów i co w sądach trzeba zmienić. Naprawdę warto zapoznać się z odpowiedziami na te pytania.

O tym, jak sędziowie mogą bronić swojej niezależności, wykorzystując instrumenty prawa europejskiego można przeczytać w artykule J. Barcika, stałego współpracownika Kwartalnika, specjalisty od orzecznictwa trybunałów europejskich.

Co to znaczy – w tych czasach i w ogóle – być sędzią, wyjaśnia J. Zajadło, jako pretekstu używając postaci Lorda Mansfielda. Wskazuje on, że w dorobku tego wybitnego brytyjskiego prawnika można odnaleźć wszystko to, o co chodzi w celach reformy wymiaru sprawiedliwości, przynajmniej tych oficjalnie deklarowanych.

W dziale prawo cywilne prezentujemy artykuł M. Mocek dotyczący ważnego zagadnienia, czy konieczne jest przedłożenie oryginału tytułu wykonawczego wraz z wnioskiem wierzyciela z art. 788 KPC? Z kolei, w dziale poświęconym prawu karnemu P. Gensikowski zajął się skargą uprawnionego oskarżyciela w sprawach karno-skarbowych (na kanwie wyroku SN z 26.10.2017 r., V KS 9/17).

Jak zwykle warto też zajrzeć do przeglądu wydarzeń.

Już w następnym numerze kolejna część odpowiedzi SSP „Iustitia” na Białą Księgę w sprawie reform polskiego wymiaru sprawiedliwości (tym razem poświęcona odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów), list M. Matczaka do sędziów TSUE oraz refleksje M. Jabłońskiej na temat tego, dokąd zmierza Iustitia.

Tomasz Zawiślak
Zastępca Redaktora Naczelnego