Australijskie prawo karne (zagadnienia wybrane)
Niniejszy artykuł dotyczy wybranych problemów prawa karnego Australii. Autor koncentruje się na takich zagadnieniach jak felonies i misdemeanours, summary offences, indictable offences, hybrid offences, kary, środki odwoławcze, precedens. Artykuł ma na celu przybliżenie australijskiego sytemu prawa karnego.
[hidepost=1]
Commonwealth of Australia
Australia, której pełna nazwa brzmi Commonwealth of Australia (Związek Australijski), jest państwem federalnym i monarchią konstytucyjną. Prawo australijskie pozostaje w silnym związku historycznym z prawem angielskim. Najważniejszy akt prawny Commonwealth of Australia Constitution Act 19001 – stanowiący konstytucję federacji – jest wytworem ustawodawstwa brytyjskiego2. Ponadto, głową państwa pozostaje monarcha brytyjski3, którego reprezentuje Governor-General (generalny gubernator)4. W poszczególnych stanach i terytoriach monarchę reprezentują State Governors (gubernatorzy stanowi)5. W praktyce władzę wykonawczą sprawuje Prime Minister (premier) i członkowie jego gabinetu wywodzący się z Hause of Representative (izby reprezentantów)6. Władza ustawodawcza należy do Federal Parliament (parlamentu federalnego) mieszczącego się w Canberrze. Ciało ustawodawcze składa się z wyżej wymienionych: Hause of Representative, zwanej także lower hause (izbą niższą) oraz Senate (senatu), określanego jako upper hause (izba wyższa). Kompetencje do stanowienia prawa przysługują także parlamentom stanów i terytoriów, które także posiadają własne ustawy zasadnicze7. Władza sądownicza jest niezależna od innych władz8. Tworzą ją sądy federalne i stanowe. Najwyższym sądem jest federalny High Court of Australia9. Sędziowie tego sądu oraz innych sądów utworzonych na mocy ustaw federalnych są powoływani przez Governor-General in Council (gubernatora generalnego w radzie)10. Każdy stan i terytorium posiada odrębny system wymiaru sprawiedliwości, który tworzą sąd najwyższy i sądy niższych instancji11. Ich sędziowie są mianowani przez działającego w każdym stanie i terytorium State Governor in Council (gubernatora stanowego w radzie)12.
Common law i statute law
W Australii współegzystują dwa systemy prawne. Część stanów federacji nadal pozostaje w orbicie common law (prawa zwyczajowego), inne funkcjonują w systemie statute law (prawa stanowionego), do którego przynależy również prawo federalne. Tradycyjnie do obszarów prawa stanowionego (tzw. Code States) należą: Northern Territory oraz stany Tasmania, Western Australia i Queensland13. Prawo Code States zostało skodyfi kowane w criminal codes (kodeksach karnych) i w oparciu o akta prawa stanowionego są rozpoznawane sprawy karne. Podstawę systemu prawnego pozostałych stanów: New South Wales, Victoria oraz South Australia, jak również Australian Capital Territory stanowi common law i szereg różnych ustaw regulujących kwestie prawa karnego materialnego oraz procesowego14.
[/hidepost]