Dobra osobiste sędziów i ich ochrona przez prawo cywilne
[hidepost]
8. Zakończenie
Przeprowadzona analiza ochrony przez prawo cywilne dóbr osobistych, których naruszenie może dotyczyć urzędu sędziowskiego i instytucji sądów, wykazała, że w razie konieczności uruchomienia odpowiednich, wskazanych w opracowaniu przepisów Kodeksu cywilnego, przepisy te, przewidujące przesłanki i środki ochrony o charakterze niemajątkowym i majątkowym, są skonstruowane prawidłowo i wystarczająco mogą spełnić funkcje oraz pozwolić osiągnąć cel ochronny, szczególnie w razie naruszenia lub zagrożenia naruszenia godności sędziowskiej indywidualnego sędziego lub sędziów. Wtedy gdy to okazałoby się potrzebne, w podobny sposób można dochodzić naruszenia dobrego imienia i poważania sądownictwa, konstytucyjnie sprawującego wymiar sprawiedliwości w Polsce, w odniesieniu do sądów w ogólności, ich rodzajów oraz konkretnych, funkcjonujących sądów.
Na koniec wyrażam nadzieję, że opracowanie to pozostanie tylko teoretycznym rozważeniem tytułowego problemu, bez potrzeby praktycznego zastosowania omówionych przepisów.
* Autor jest profesorem zwyczajnym, doktorem habilitowanym nauk prawnych, Uniwersytetu Łódzkiego, jak również sędzią Sądu Najwyższego.
1 W. Katner [w:] Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej, pod red. J. Barty, J. Chwalby, R. Markiewicza, P. Wasilewskiego, Warszawa 2018, s. 223–240.
2 Ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 23 ze zm.).
3 Ustawa z 12.7.2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1452).
4 Ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2016 r. poz. 1254 ze zm.); ustawa z 8.12.2017 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 5).
5 Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.
6 Przykładowo: stan cywilny, prywatność, spuścizna rodzinna, por. A. Szpunar, Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979.
7 Por. S. Grzybowski [w:] System Prawa Cywilnego, T. 1, Część ogólna, pod red. S. Grzybowskiego, Wrocław 1985, s. 298.
8 Co nie jest prawdą, gdyż w związku ze zmianami ustrojowymi została dokonana weryfikacja sędziów SN i 1.7.1990 r. rozpoczął działalność ten Sąd w nowym składzie, zob. bliżej W. Kozielewicz, „Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej 1990–2007” [w:] Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej – historia i współczesność. Księga Jubileuszowa 90-lecia Sądu Najwyższego 1917–2007, pod red. A. Korobowicza, Warszawa 2007, rozdz. V; L. Gardocki, „Ewolucja pozycji ustrojowej Sądu Najwyższego w minionym dwudziestoleciu” [w:] Księga jubileuszowa XX-lecia odrodzonego Sądu Najwyższego 1990–2010, pod red. L. Paprzyckiego, Warszawa 2010, s. 8.
9 Przykładem jest urząd ministra i jego wypowiedzi oraz wypowiedzi wiceministrów, którzy są zastępcami ministra w zakresie udzielonego im umocowania (kompetencji decyzyjnych) i odrębnego urzędu nie pełnią.
10 Tak zwłaszcza A. Szpunar, Ochrona…, op. cit., s. 11 i n.; Z. Radwański, Koncepcja praw podmiotowych osobistych, RPEiS Nr 1988/2, s. 1 i n.
11 M. Pazdan [w:] System Prawa Prywatnego, T. 1, Prawo cywilne – część ogólna, pod red. M. Safjana, s. 1269; M. Pazdan [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 1–44910, pod red. K. Pietrzykowskiego, T. 1, Warszawa 2015, s. 134–135.
12 J. Panowicz-Lipska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 1–44911, pod red. M. Gutowskiego, T. 1, Warszawa 2016, s. 111; zob. P. Sobolewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Prawo o notariacie (art. 79–95 i 96–99), pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017, s. 176–178.
13 M. Pazdan [w:] System…, op. cit., s. 1269; A. Szpunar, Ochrona…, op. cit., s. 121.
14 S. Grzybowski [w:] System…, s. 298; podobnie A. Szpunar, Ochrona…, s. 105 i n.; Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2015, s. 170; A. Cisek, P. Machnikowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa 2013, s. 59–60.
15 A. Kopff, Koncepcja praw do intymności i do prywatności życia osobistego. Zagadnienia konstrukcyjne, SC Nr 1972/20, s. 5 i n.; A. Kopff, Ochrona sfery życia prywatnego jednostki w świetle doktryny i orzecznictwa, „ZNUJ. Prace Prawnicze” Nr 1982/100.
[/hidepost]