Dobro dziecka w orzecznictwie sędziego rodzinnego
[hidepost]
Rodzina jest jak gordyjski splot – splot współzależności, miłości, konfliktów, sprzecznych potrzeb, troski, a czasem zmęczenia sobą. W odniesieniu do ludzi, według mnie nic nie jest zerojedynkowe. Najczęściej niewłaściwe zachowania, postawy mają swój rewers w postaci uprzedniej traumy, braku miłości, zainteresowania w przeszłości. Dlatego też w swoim dorosłym życiu część rodziców nieświadomie powiela zachowania, wobec których byli kiedyś sami bezradni, i którymi zostali skrzywdzeni. Teraz sami krzywdzą, niegodnie postępując.
Myślę często o „moich dzieciach” jak potoczyły się ich losy. Z nadzieją patrzę w przyszłość, że nie spotkam ich już więcej na sali sądowej. Zastanawiam się czy to, co uznałam za najlepsze dla każdego z nich, faktycznie, choć trochę zbliżyło ją lub jego do tego, co nazywamy szczęściem, czymkolwiek to jest dla każdego z nich, tego co ja nazywam dobrym spokojnym wzrastaniem w poczuciu własnej wartości, godności i miłości, która pomaga przejść przez zawirowania życia – przez dorastanie.
Nachodzą mnie – o czym już pisałam – wątpliwości, czy wykonuję swoją pracę dobrze. Czy pomagam, a nade wszystko nie szkodzę? Nie wiem, czy kiedyś się dowiem. Pewnie nie. Ale wiem jedno, że muszę rozstrzygać najlepiej jak umiem, patrząc w głąb swojego serca, całym rozumem, jaki mam i odrobiną intuicji. Starać się każdą sprawę rozstrzygać, jak swoją pierwszą, najważniejszą i jednocześnie jakby była moją ostatnią. To moje wyzwanie – wyzwanie dla mojego serca i rozumu.
Kończę moje rozważania słowami A. de Saint-Exupéry, lekko je parafrazując, bo głęboko w nie wierzę. Wierzę, że jeżeli choćby mały ułamek moich orzeczeń, i osądów, przede wszystkim nie krzywdzi, a chociaż troszkę czyni życie któregoś dziecka lepszym, to warto trwać w tym zawodzie, w tej specjalizacji, mimo wszystko i mimo wszystkich okoliczności: „Ból jednego człowieka wart jest tyle, co ból całego świata, miłość jednej kobiety, choćby najgłupszej waży nie mnie niż wszystkie gwiazdy i cała droga mleczna, a szczery uśmiech dziecka to jak światło przez gwiazdę posyłane gwieździe, to niczym uśmiech anioła prosto z nieba”12.
The good of the child in the jurisdiction of family courts
Article 72 of the Polish Constitution defines the principle of the good of the child as ensuring protection of the rights of the child, the right of the parentless child to the care and assistance of the state , the duty of the state to protect the child against violence, cruelty, exploitation and demoralization, and also the duty of public authorities and persons responsible for the child to hear and as far as possible take into account the opinion of the child in the course of establishing their rights.Even if in a specific case the provisions of the family law do not refer to the notion of the good of the child any entity resolving a case of or looking after the child is obliged to consider that good. The article discusses the work of family court judges and their everyday dilemmas in the course of proceedings involving minors.It reflects on whether there is a “golden rule” family court judges could follow in order to as extensively as possible to protect the good of the child in their difficult decisions.
Key words: family law, proceedings in cases involving minors, institution of hearing the child, protection of the rights of the child
* Autorka jest sędzią Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku.
1 Przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Dz.U. z 23.12.1991 r.; dalej jako: PrawDziecK.
2 S. Kołodziejski, Dobro wspólnych małoletnich dzieci jako przesłanka odmowy orzeczenia rozwodu, „Palestra” Nr 9/ 1965, s. 30.
3 Ibidem.
4 Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2002, s. 315–316.
5 Por. Z. Radwański, Pojęcie i funkcja „dobra dziecka” w polskim prawie rodzinnym i opiekuńczym, „Studia Cywilistyczne” 1981, t. 31, s. 19.
6 Zob. wytyczne Izby Cywilnej SN z 30.11.1974 r., III CZP 1/74, OSNCP 1975, poz. 37.
7 Por. postanowienie SN z 5.5.2000 r., II CKN 765/00, Legalis.
8 Zob. T. Bojarski, E. Kruk, E. Skrętowicz, Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Warszawa 2014, s. 50.
9 Dz.U. z 2000 r. Nr 107, poz. 1128.
10 J. Korczak, Dzieła, T. VII: Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, Warszawa 1993.
11 A. de Saint Exupéry, Mały książę, Warszawa 1976, s. 5.
12 A. de Saint Exupéry, Twierdza, Warszawa 1990, s. 93.
[/hidepost]