Dopuszczalność dochodzenia przez osoby bliskie zadośćuczynienia w związku z doznaniem poważnej szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego
[hidepost]
40 Por. m.in. wyrok SN z 28.12.1972 r., zob. przyp. 33; wyrok SN z 22.6.2012 r. ,V CSK 282/11, OSP Nr 5/2013, poz. 48.
41 Tak też trafnie J. Jastrzębski, O granicach kompensacji [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, pod red. J. Jastrzębskiego, Warszawa 2007, s. 12–13.
42 Zob. M. Kaliński, Ograniczenie…, op. cit., s. 10.
43 Zob. K. Osajda, op. cit., s. 84.
44 Zob. P. Machnikowski [w:] System…, op. cit., s. 408; L. Stecki [w:] op. cit., s. 299; S. Garlicki, Odpowiedzialność cywilna za nieszczęśliwe wypadki, Warszawa 1971, s. 124; H. Koziol, Basic questions of tort law from a germanic perspective, Jan Sramek Verlag KG Wien, 2012, s. 275.
45 Zob. H. Koziol, op. cit., s. 140. W. Wilburg, The development of a flexible system in the area of private law, Wien, Manz 2000, En-twicklung eines beweglichen Systems im buergerlichen Recht [engl.], s. 8–10.
46 Zob. M. Kaliński, Szkoda na mieniu…, op. cit., 75.
47 Zob. M. Safjan, Problematyka tzw. bezprawności względnej oraz związku przyczynowego na tle odpowiedzialności za niezgodne z prawem akty normatywne [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, pod red. L. Ogiegło, W. Popiołka, M. Szpunara, Kraków 2005, s. 1327–1329; L. Stecki [w:] op. cit., s. 300, 301; B. Lackoroński, Orzecznictwo dotyczące odpowiedzialności za tzw. szkody pośrednie, PS Nr 9/2007, s. 42–48.
48 Tezę o względnym charakterze bezprawności przyjęto w polskiej doktrynie i orzecznictwie ponad pół wieku temu za A. Szpunarem, zob. glosa A. Szpunara do wyroku SN z 3.6.1956 r., OSP Nr 7–8/1959, poz. 197; wyrok SN z 28.12.1972 r., zob. przyp. 33; wyrok SN z 13.10.1987 r., zob. przyp. 35; uchwała SN z 27.4.2001 r., III CZP 5/01, OSNC Nr 11/2001, poz. 161; wyrok SN z 14.1.2005 r., III CKN 193/04, OSP Nr 7–8/2006, poz. 89.
49 Zob. E. Bagińska, Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006, s. 397–401; G. Bieniek [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. T. 1. Zobowiązania, pod red. G. Bieńka, Warszawa 2002, s. 354; B. Gadek, Generalna klauzula odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji (art. 3 u.z.n.k.), Kraków 2003, s. 142; B. Gawlik, A. Kubas, Odpowiedzialność cywilna Skarbu Państwa – prezydium rady narodowej za szkody wynikłe z braku należytej troski o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie objętym działalnością rady narodowej, SC 1971, s. 169; J. Jastrzębski, Glosa do wyroku 14.1.2005 r., III CK 193/04, OSP 7–8/2006, poz. 89; M. Kaliński, Szkoda na mieniu…, op. cit., s. 62 i n.; R. Kasprzyk, Bezprawność względna, „Studia Prawnicze” Nr 3/1988, s. 149 i n.; A. Koch, Związek przyczynowy w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1975, s. 111–1133; J. Kremis, Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2006, s. 681; B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Wina jako podstawa odpowiedzialności cywilnej, „Studia Prawno-Ekonomiczne” Nr 2/1969, s. 91; Z. Masłowski [w:] Kodeks cywilny. T. 2. Komentarz, pod red. J. Ignatowicza, Warszawa 1972, s. 982; M. Pyziak-Szafnicka, Odpowiedzialność gmin za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy, KPP Nr 3/1997, s. 488–489; J. Rezler, Glosa do wyroku SN z 22.8.1968 r., II CR 326/68, OSPiKA 1969, poz. 206. Por. P. Machnikowski [w:] System…, op. cit., s. 397, który pozostawił tę kwestię otwartą.
50 Zob. A. Chłopecki, Szkoda poniesiona przez spółkę akcyjną a szkoda poniesiona przez akcjonariusza w świetle przepisów Kodeksu spółek handlowych i Kodeksu cywilnego, PPH Nr 5/2007, s. 12; B. Lackoroński, Glosa do wyroku SN z 24.9.2008 r., II CSK 177/08, OSP Nr 10/2009; T. Pajor, Pure Economic Loss. Polish report [w:] Rapports polonais présentés au xviie congres international de droit comparé, Utrecht, 16–22 juillet 2006, Łódź 2006, s. 41; M. Safjan, Problematyka tzw. bezprawności względnej… [w:] op. cit., s. 1326–1327; M. Sośniak, Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone, Kraków 1959, s. 126–129; M. Owczarek, Problem bezprawności względnej w systemie odpowiedzialności deliktowej, Pal. Nr 5–6/2004, s. 72; M. Wałachowska, Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych na skutek śmierci albo uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia osoby bliskiej, Warszawa 2014, s. 107–108, 111 i n.
51 Zob. wyrok SN z 24.9.2008 r., II CSK 177/08, OSP Nr 10/2009, poz. 142.
52 Zob. H. Koziol, op. cit., s. 276–278.
53 Wyrok SN z 28.12.1972 r., zob. przyp. 33; uchwała SN z 27.4.2001 r., zob. przyp. 48 oraz wyrok SN z 14.1.2005 r., zob. przyp. 48.
54 III CZP 5/01, zob. przyp. 48.
55 V CSK 282/11, zob. przyp. 40, z glosami B. Lackorońskiego w OSP Nr 5/2013, poz. 48 oraz M. Kalińskiego w OSP Nr 7–8/2015, poz. 74.
56 Trafnie M. Kaliński, Ibidem, OSP Nr 7-8/2015, s. 1117–1118.
57 Zob. orzeczenie SN z 26.3.2014 r., V CSK 284/13, OSNC Nr 3/2015, poz. 37.
58 Jeżeli np. w wyniku wypadku żona stała się całkowicie niezdolna do prowadzenia domu, to roszczenie o rentę z tytułu utraty zdolności do pracy przysługuje tylko jej (art. 444 § 2 KC), a nie jej mężowi, na którego spadł ciężar prowadzenia domu.
59 Tak m.in. W. Kocot [w:] op. cit., s. 225; M. Wałachowska, Wynagrodzenie…, op. cit., s. 279–281; J. Matys, Model zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu szkody niemajątkowej w Kodeksie cywilnym, Warszawa 2010, s. 253; L. Bosek, W sprawie kwalifikacji więzi rodzinnej jako dobra osobistego (uwagi krytyczne na tle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego), „Forum Prawnicze” Nr 3/2015, s. 7.
60 Tak celnie A. Śmieja [w:] op. cit., s. 730.
61 Zob. wyrok SN z 12.12.2002 r., V CKN 1581/00, OSNC Nr 4/2004, poz. 53; wyrok SN z 16.9.2004 r., IV CK 707/03, Legalis; wyrok SN z 15.6.2005 r., IV CK 805/04, Legalis; uchwała SN (7) z 9.9.2008 r., zob. przyp. 16.
62 Zob. A. Szpunar, Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, Bydgoszcz 1999, s. 17.
63 Zob. M. Safjan [w:] Kodeks cywilny…, op. cit., s. 1769–1772.
64 Tak A. Szpunar, Zadośćuczynienie…, op. cit., s. 223.
65 W wyroku z 17.3.2006 r., I CSK 81/05, OSP Nr 3/2007, poz. 30; uchwale z 19.6.2007 r., III CZP 54/07, OSNC-ZD Nr 2/2008, poz. 36; uchwała SN(7) z 9.9.2008 r., zob. przyp. 16.
[/hidepost]