Dopuszczalność dochodzenia przez osoby bliskie zadośćuczynienia w związku z doznaniem poważnej szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego
[hidepost]
Admissibility of asserting compensation by relatives in connection with serious personal injury suffered
by the direct victim
The article discusses the evolution of the Supreme Court case law regarding compensation of non-pecuniary loss suffered by a relative of the direct victim. The Court has created a new type of a personal right – strong emotional family ties which transforms an indirect victim into a direct victim asserting its own rights. This concept has been in practice applied to events other than death if they resulted in infringement of family ties. This broad construction of Art. 448 of the Civil Code ignores the history of Polish tort law, contradicts the provision Art. 445 and 446 of the Civil Code, and disregards the negative consequences of the application of this concept for the entire system of law.
Key words: third-party losses, personal rights, family ties, serious personal injury, compensation for non-pecuniary loss
* Autorka jest Kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego WPiA Uniwersytetu Gdańskiego.
1 Zob. K. Osajda, Zadośćuczynienie za doznanie przez bliskiego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, PiP Nr 1/2016, s. 73.
2 Ibidem, s. 84.
3 Por. W. Kocot, Zadośćuczynienie pieniężne dla najbliższych członków rodziny w razie śmierci poszkodowanego będącej następstwem czynu niedozwolonego [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywili-stów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., pod red. M. Nesterowicza, Warszawa 2012, s. 229–230.
4 I ACa 840/13, niepubl.
5 Wyrok SA w Warszawie z 24.1.2016 r., VI ACa 1405/14, niepubl.
6 II C 738/14, Legalis, www.orzeczenia.ms.gov.pl
7 W dwóch ostatnich sprawach zdarzenia miały miejsce w 2002 r. (wyrok SA we Wrocławiu) i 1997 r. (wyrok SO w Łodzi), a bezpośrednio poszkodowany otrzymał odszkodowanie i znaczne zadośćuczynienie na własną rzecz. Sąd oddalił zarzut przedawnienia.
8 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 r. – Kodeks zobowiązań, Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.; dalej jako: KZ.
9 W. Czachórski [w:] System prawa cywilnego. T. III. Cz. 1, Prawo zobowiązań. Część ogólna, pod red. Z. Radwańskiego, Ossolineum 1981, s. 661 i n.
10 Podobnie na gruncie KC – zob. A. Szpunar, Odszkodowanie w razie śmierci osoby bliskiej, Warszawa 1973, s. 68; Z. Radwański, Glosa do wyroku z 4.9.1967 r., I PR 23/67, OPiKA 1/1969, poz. 5.
11 Zob. R. Longchamps de Bérier, Zobowiązania, Lwów 1938, s. 286.
12 Zob. W. Czachórski [w:] op. cit., s. 661 i n.
13 Ibidem, s. 412.
14 Zob. uchwała SN z 8.12.1973 r., III CZP 37/73, OSN 1974, poz. 145.
15 Ustawa z 23.8.1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz.U. Nr 114, poz. 542.
16 Uchwała z 9.9.2008 r., III CZP 31/08, OSNC Nr 3/2009, poz. 36. Zob. w miejsce wielu M. Wałachowska, Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, Toruń 2007, s. 15 i n.
17 Należy też wskazać na art. 4 ustawy z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, t. jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 186 ze zm.
[/hidepost]