Dopuszczalność prowadzenia egzekucji kosztów postępowania przez komornika, który koszty te ustalił

(inne teksty tego autora)

[hidepost=1]

Zauważyć przy tym należy, że w celu zabezpieczenia należnych kosztów komornikowi, który je ustalił, przysługuje prawo do złożenia wniosku o ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości stanowiącej własność podmiotu obciążonego tymi kosztami. Jak bowiem stwierdził SN w postanowieniu z 8.4.2009 r.12, komornik jest wierzycielem w rozumieniu art. 6262 § 5 KPC, któremu przysługuje wierzytelność podlegająca wpisaniu do księgi wieczystej, a więc jest legitymowany do złożenia wniosku o wpis hipoteki na nieruchomości dłużnika dla zabezpieczenia kosztów egzekucyjnych, jeżeli postępowanie egzekucyjne umorzono wobec zaspokojenia wierzycieli bezpośrednio przez dłużnika, bez uregulowania kosztów egzekucji. Jak wskazał przy tym SN w uzasadnieniu tego postanowienia, zgodnie z art. 109 ustawy z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece13 podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest tytuł wykonawczy stwierdzający wierzytelność podlegającą zabezpieczeniu. Artykuł 776 KPC określa, co jest tytułem wykonawczym, a mianowicie jest nim tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W wyjątkowych wypadkach sam tytuł egzekucyjny bez klauzuli wykonalności może stanowić dostateczną podstawę egzekucji, jeżeli tak wynika z ustawy. Takim przepisem jest m.in. art. 49 ust. 3 KomSądEgzU, stanowiący, że postanowienie po uprawomocnieniu podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności, art. 762 § 4 KPC stwierdzający, iż prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu bez zaopatrywania go w klauzulę wykonalności, który stosowano przez analogię do wykonywania postanowień komornika o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego w czasie, kiedy przepisy KomSądEgzU nie zawierały normy zezwalającej na wykonanie tego postanowienia w drodze egzekucji. Skoro postanowienie to może być wykonane w drodze ­egzekucji bez konieczności zaopatrywania go w klauzulę wykonalności, to tym samym stanowi, w rozumieniu art. 109 KWU, podstawę do wpisu hipoteki przymusowej. Wobec dodania od 1.1.2002 r.14 do art. 49 ust. 3 stanowiącego, że postanowienie ustalające koszty postępowania egzekucyjnego stanowi podstawę do egzekucji bez zaopatrywania go w klauzulę wykonalności, wprowadzenie unormowania zawartego w art. 7701 KPC stanowi superfluum.

Błędne przekazywanie egzekucji kosztów innemu komornikowi powodowałoby powstawanie dalszych kosztów należnych komornikowi, któremu taką egzekucję powierzono. Kosztów takich nie sposób zaliczyć do kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji, a więc obciążających dłużnika w tym postępowaniu. Stąd koszty takiej ­egzekucji powinny obciążać komornika, który złożył wniosek do innego organu egzekucyjnego (komornika) o egzekucję ustalonych przez siebie kosztów. Nie dotyczy to oczywiście sytuacji, w których np. z powodu zmiany miejsca zamieszkania dłużnika przeprowadzenie egzekucji z ruchomości przez komornika według właściwości ogólnej będzie mniej kosztowne niż w przypadku przeprowadzenia egzekucji przez komornika, który koszty egzekucji ustalił.

Należy przy tym podkreślić, że dopuszczalność prowadzenia egzekucji kosztów przez komornika, który je ustalił, nie oznacza możliwości prowadzenia egzekucji innych należności przysługujących komornikowi, w tym tych, do których uiszczenia są zobowiązane strony postępowania (np. koszty przegranego procesu o naprawienie szkody wytoczonego komornikowi). W takich przypadkach komornik podlega wyłączeniu na zasadach ogólnych.

SUMMARY

The article presents an analysis of selected issues relating to the costs of the enforcement proceedings. Having outlined the applicable regulations in this respect, the views found in literature, and also having indicated the latest jurisdiction in this matter, the author presents the issues relating to permissibility of the enforcement of the costs by the bailiff who has determined those costs, and also indicates the right to establish compulsory mortgage on the real estate owned by the entity required to pay the costs of the enforcement proceedings in order to secure those costs.

Jarosław Świeczkowski – autor jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.

1 III CZP 22/05, OSNC Nr 3/2006, poz. 47.

2 Tak M. Brulińska [w:] Wybrane zagadnienia egzekucji sądowej, pod red. J. Gołaczyńskiego, Warszawa 2008, s. 63.

3 III CZP 37/11, OSNC Nr 3/2012, poz. 32.

4 M. Brulińska [w:] op. cit., s. 63.

5 T. jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.; dalej jako: Kom­SądEgzU.

6 Por. K. Lubiński, Status publicznoprawny komornika sądowego [w:] Ana­liza i ocena ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, pod red. K. Lubińskiego, Sopot 2000, s. 26 i powołana tam uchwała połączonych Izb Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 12.4.1989 r., III CZP 49/88, OSNCP Nr 9/1989, poz. 128.

7 II CKN 496/00, OSNC Nr 9/2000, poz. 168.

8 K 5/02, OTK-A Nr 9/2003, poz. 98.

9 T. jedn. Dz.U. z 1932 r. Nr 112, poz. 934 ze zm.

10 Por. S. Rosmarin, Wadliwe czynności egzekucyjne, PPC Nr 13–14/1935, s. 426.

11 Wyrok TK z 3.12.2003 r., II CKN 496/00, zob. przyp. 6.

12 II CSK 539/08, niepubl.

13 T. jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.; dalej jako: KWU.

14 Ustawą z 18.9.2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egze­kucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 130, poz. 1452.

[/hidepost]