Dopuszczalność przywrócenia terminu do uiszczenia opłaty sądowej
[hidepost=1]
Dopuszczalność przywrócenia terminu do uiszczenia opłaty sądowej a pojęcie czynności procesowej
1) Wprowadzenie
Biorąc pod uwagę argumenty powołane w piśmiennictwie oraz orzecznictwo SN stwierdzić należy, że rozstrzygnięcie kwestii dopuszczalności przywrócenia terminu do uiszczenia opłaty sądowej wymaga udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy dokonanie opłaty sądowej stanowi samodzielną czynność procesową, czy też jest jedynie jednym z elementów współtworzących czynność procesową?
Rozważenie wskazanego problemu wiąże się zaś z koniecznością uprzedniego zdefiniowania pojęcia czynności procesowej. W pierwszej kolejności wymaga zaakcentowania okoliczność, że czynność procesowa jest terminem ustawowym. Po drugie, należy zwrócić uwagę na fakt, że w przepisach KPC, które często posługują się tym pojęciem, brak jest jednak jego definicji legalnej26. Po trzecie, w sposób oczywisty jawi się konkluzja, że ciężar zdefiniowania czynności procesowej spoczął na przedstawicielach jurysprudencji.
2) Pojęcie czynności procesowej w doktrynie
Jak trafnie stwierdza D. Olczak-Dąbrowska27, przegląd definicji czynności procesowej prowadzi do wniosku, że jest to zagadnienie, wokół którego nie ustają dyskusje i nie wszystkie problemy z tego zakresu zostały wyjaśnione do końca lub jednoznacznie rozstrzygnięte.
Ł. Błaszczak28 zauważa podział definicji czynności procesowych na trzy grupy. W pierwszej znajdują się tzw. definicje pozorne, które nie posiadają w rzeczywistości żadnej treści. Druga grupa to definicje teleologiczne, a więc takie, które określają czynność procesową przez pryzmat jej celu. Do trzeciej grupy zaliczyć należy zaś definicje, które wyszczególniają treść czynności procesowych.
M. Waligórski29 uznawał za czynności procesowe działania podmiotów procesu skierowane na sprowadzenie pewnych skutków procesowych. Definicję tę rozwinął W. Siedlecki30. Jego zdaniem czynnością procesową jest taka formalna czynność podmiotu procesowego, jaka według przepisów ustawy procesowej może wywrzeć skutki prawne dla procesu cywilnego.
Podobnie argumentuje K. Korzan31, według którego czynnością procesową jest każda czynność świadomie podjęta w postępowaniu cywilnym przez podmiot postępowania cywilnego, która, w świetle obowiązujących przepisów prawa procedury cywilnej, może spowodować skutek dla tego postępowania. Warunkiem sine qua non wywołania przez czynność skutku procesowego jest podjęcie jej w określonej formie, w określonym czasie i w określonych warunkach.
Zdaniem W. Broniewicza32, czynność procesowa podejmowana jest przez uczestników postępowania w formie określonej przez prawo i wywołuje skutek w postępowaniu. Z kolei J. Lapierre33 terminem czynności procesowej określał formalną czynność podmiotu procesowego wpływającą na wszczęcie, bieg, lub zakończenie procesu, których wymagania prawne, warunkujące ich ważne wykonanie oraz skutki, uregulowane są w ustawie procesowej.
W opinii W. Berutowicza34 czynności procesowe to elementy działania podmiotów postępowania cywilnego, które podejmowane są na podstawie odpowiednich uprawnień lub w wykonaniu obowiązków procesowych w sposób określony przez prawo procesowe w celu wywołania określonych skutków prawnoprocesowych. Teorię W. Berutowicza kontynuował i rozwinął Z. Resich35, który pod pojęciem czynności procesowej rozumiał formalną czynność podmiotu procesowego, która według prawa procesowego może wywołać powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnoprocesowego.
Zdaniem J. Mokrego36, który podjął w sposób najbardziej kompleksowy badania w przedmiocie czynności procesowych, ich relacji do postępowania cywilnego oraz ich stosunku do faktów prawnoprocesowych i czynności prawnych, czynnościami procesowymi są uświadomione i celowe zachowania się podmiotów postępowania cywilnego, które dokonywane są w oparciu o określone przez ustawę procesową uprawnienia lub w wykonaniu obowiązków procesowych, dla wywołania konsekwencji prawnych uregulowanych w ustawie procesowej i w formie przewidzianej przez tę ustawę. Osiągnięcie skutku procesowego wymaga, co do zasady, większej liczby zachowań, wśród których wyróżnić możemy również pojedyncze proste czynności psychofizyczne (czyny proste – per exemplum, nadanie przesyłki zawierającej pismo procesowe, opłacenie czynności procesowej, podpisanie pisma procesowego, zbieranie materiału faktycznego). Czyny proste posiadają oczywiście pewne znaczenie prawne, jednak uzyskują je dopiero po jakimś czasie i nie w sposób samodzielny, lecz jako element bardziej złożonej całości. W realiach procesowych nie istnieją bowiem czyny procesowe, które ziszczają się same w sobie, lecz zespoły czynów prostych umiejscowione w czasie, summa summarum tworzące całość prawną – jedną czynność procesową w postaci pozwu, środka odwoławczego, wniosku dowodowego37.
[/hidepost]