Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności w orzecznictwie sądowym
[hidepost=1]
Zgodnie z art. 9 § 4 KKW, dodanym ustawą z 16.9.2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw2, złożenie wniosku o wydanie postanowienia w postępowaniu wykonawczym nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, którego wniosek dotyczy. Od powyższej zasady ustawodawca przewidział jednak wyjątek. Sąd może bowiem w uzasadnionych przypadkach wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania orzeczenia. Tym samym usunięte zostały występujące w praktyce sądowej wątpliwości w tym zakresie, głównie w zakresie odraczania wykonania kary pozbawienia wolności.
Przesłanki fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności
W świetle art. 151 KKW, możliwość odroczenia wykonania kary jest uzależniona od wystąpienia przesłanki formalnej oraz co najmniej jednej przesłanki materialnej. Przesłanka formalna została określona w art. 151 § 3 KKW, który stanowi, że odroczenie może być udzielone kilkakrotnie, jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć jednego roku, a w przypadku skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem – trzech lat. Okres odroczenia biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie. Tym samym przed ustalaniem istnienia przesłanek materialnych, zachodzi konieczność zbadania przez sąd okresu wcześniejszego odroczenia wykonania kary, jeśli skazany uprzednio korzystał z tej instytucji. Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności (poza dwoma ww. wyjątkami) nie może bowiem trwać dłużej niż jeden rok. Tak więc przesłanką formalną udzielenia dalszego odroczenia wykonania kary jest ustalenie, że łączny okres odroczenia wykonania kary nie przekroczył roku.
Przesłanki materialne fakultatywnego odroczenia wykonania kary zostały zaś określone w art. 151 § 1 i 2 KKW. Przepis ten przewiduje trzy przypadki możliwości zastosowania tej instytucji, tj.:
− jeśli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki;
− ciąża lub okres 3 lat po urodzeniu dziecka, jeśli skazany samotnie sprawuje opiekę nad dzieckiem;
− gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów.
Poza tym istnieje jeszcze inna przesłanka fakultatywnego odroczenia wykonania kary, sformułowana w art. 336 § 1 KK, zgodnie z którym: „Sąd może odroczyć żołnierzowi służby zasadniczej wykonanie kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 6 miesięcy do czasu ukończenia służby”.
O ile w praktyce brak jest większych niejasności w zakresie właściwego pojmowania przesłanek materialnych, o tyle wątpliwości rodzi przesłanka formalna wskazująca na maksymalny łączny roczny okres fakultatywnego odroczenia wykonania kary. Skorzystanie bowiem przez skazanego z łącznego rocznego okresu fakultatywnego odroczenia wykonania kary w danej sprawie, powoduje „skonsumowanie” prawa do ubiegania się o ponowne odroczenie wykonania kary. Tym samym stwierdzenie przez sąd wykorzystania już przez skazanego maksymalnego okresu, na który mogłoby być udzielone odroczenie wykonania kary, stanowi okoliczność wyłączającą postępowanie w tym przedmiocie, co skutkuje zaniechaniem badania przesłanek materialnych i umorzeniem tego postępowania. Zgodnie bowiem z art. 15 § 1 KKW, sąd umarza postępowania wykonawcze w razie przedawnienia wykonania kary, śmierci skazanego lub innej przyczyny wyłączającej to postępowanie.
[/hidepost]