Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności w orzecznictwie sądowym

Niniejszy artykuł zawiera analizę dogmatyczną instytucji określonej w art. 151 KKW, tj. fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Autor opracowania krytycznie ustosunkował się do wykładni tego przepisu zaprezentowanej w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz wskazał inny sposób jego interpretacji, zapewniający zgodność tej regulacji z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa.

[hidepost=1]

Wprowadzenie

Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności zostało uregulowane w art. 151 KKW. Powyższa instytucja jest ściśle związana z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności, określonym w art. 152 KKW, gdyż odpowiedni okres odroczenia wykonania kary jest jednym z koniecznych warunków wydania postanowienia o warunkowym zawieszeniu jej wykonania. Zgodnie bowiem z art. 152 § 1 KKW: „Jeżeli odroczenie wykonania kary nie przekraczającej 2 lat pozbawienia wolności trwało przez okres co najmniej jednego roku – sąd może warunkowo zawiesić wykonanie tej kary na zasadach określonych w art. 69–75 Kodeksu karnego”. Tym samym, ustalenie w toku postępowania, w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, krótszego niż rok okresu odroczenia wykonania kary, powoduje zaprzestanie przez sąd badania pozostałych przesłanek tej instytucji, co w konsekwencji skutkuje wydaniem negatywnego postanowienia dla skazanego.

O odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności sąd orzeka przed rozpoczęciem jej odbywania przez skazanego, tj. przed jego przyjęciem do zakładu karnego. Po tym zdarzeniu, skazany może korzystać z instytucji przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, a zatem wniosek skazanego o odroczenie wykonania kary złożony przezeń przed rozpoczęciem jej odbywania, powinien zostać potraktowany jako wniosek o przerwę.

W kwestii uściślenia należy wskazać, że istnieją także przypadki, gdy skazany pomimo nierozpoczęcia wykonywania kary pozbawienia wolności, nie będzie mógł skorzystać z odroczenia wykonania tej kary. Dotyczy to sytuacji, gdy skazany wykonuje już inną karę, a kara, której jeszcze nie zaczął wykonywać, została wprowadzona w zakładzie karnym do wykonania, tj. dokonano jej obliczenia i ustalono datę jej początku i końca¹. Zgodnie bowiem z art. 80 § 1 KKW: „Jeżeli tę samą osobę skazano na kilka kar skutkujących pozbawieniem wolności, wykonuje się je w takiej kolejności, w jakiej wpłynęły do wykonania orzeczenia, którymi wymierzono te kary. Zastępcze kary pozbawienia wolności oraz zastępcze kary aresztu za nieuiszczoną grzywnę wykonuje się w ostatniej kolejności”.
Tak więc o odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności można rozstrzygać tylko przed wprowadzeniem kary do wykonania, które następuje w momencie osadzenia skazanego w zakładzie karnym. Wprowadzenia zaś kary do wykonania nie należy utożsamiać z rozpoczęciem jej wykonania.

Kara pozbawienia wolności, której wykonanie zostało przerwane, nie może być także przedmiotem odroczenia. Pobyt skazanego na wolności nie powoduje bowiem uchylenia skutków udzielonej przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności i nie cofa postępowania do stadium sprzed wprowadzenia kary
do wykonania. Istnieją jednak przypadki, gdy pomimo udzielenia skazanemu przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, będzie on mógł skorzystać z
instytucji określonej w art. 151 KKW. Powyższa sytuacja dotyczy skazanego, wobec którego wprowadzono do wykonania kilka kar pozbawienia wolności,
przy czym – w trakcie udzielonej przerwy – uprawomocnił się wyrok łączny, którym połączono wszystkie kary pozbawienia wolności wprowadzone do wykonania.
W zaistniałej więc sytuacji kary jednostkowe nie mogą być wykonane, a kara orzeczona prawomocnym wyrokiem łącznym musi zostać wprowadzona do wykonania. Tak więc postanowienie o udzieleniu przerwy w wykonywaniu kary staje się bezprzedmiotowe, z uwagi na zaniechanie wykonywania wszystkich kar, co do których udzielono przerwy. W tym zakresie nie ma znaczenia fakt, że wyrokiem łącznym połączono kary pozbawienia wolności, które zostały wprowadzone do wykonania. Kara łączna orzeczona w wyroku łącznym jest bowiem nową karą, którą należy wprowadzić do wykonania.

[/hidepost]