Fragment „Oratio pro Cluentio” Cycerona – pierwowzór idei rządów prawa
[hidepost]
21 Podaję za K. Kumaniecki, Literatura rzymska…, op. cit., s. 221.
22 Zob. np. M. Nichols, Cicero’s Pro Cluentio and the ‘Mazy’ Rhetorical Strategies of Wieland, Law and Literature, no. 3/2008, vol. 20, s. 450–476 oraz P. Schneck, Rhetoric and Evidence. Legal Conflict and Literature Representation in U.S. American Culture, Boston–Berlin 2011, roz. 3: Wieland’s Testimony: Charles Brockden Brown and the Rhetoric of Evidence, s. 76–119.
23 T. Nótári, Handling of Facts and Forensic Tacticts in Cicero’s Defence Speeches, Passau, 2014.
24 Szerzej na ten temat J. Zajadło, Czy Cyceron był prawnikiem?, Pal. Nr 11/2018, s. 32–38 i cyt. tam literatura.
25 R. Cotterrell, The Role of the Jurist: Reflections around Radbruch, Ratio Juris, 2013, vol. 26, Issue 4, s. 510–522.
26 Tak np. I.B. Flores, Law, Liberty and the Rule of Law (in a Constitutional Democracy) [w:] I.B. Flores, K.E. Himma (ed.), Law, Liberty, and the Rule of Law, Dordrecht–Heidelberg–New York–London 2013, s. 77–101.
27 To nieco archaiczne brzmienie przekładu wynika z faktu, iż korzystałem z opracowania Mowy Marka Tulliusza Cycerona, T. 2, tłum. E. Rykaczewski, Paryż 1870, s. 87 – w paru miejscach dokonałem jednak pewnych modyfikacji uwzględniających wymogi pisowni współczesnego języka polskiego.
28 Ibidem, s. 86 i n.
29 I.B. Flores, op. cit., s. 85.
30 Szerzej na temat wieloznaczności i możliwych interpretacji tej formuły: M. Jońca, Prawo rzymskie. Marginalia, Lublin 2012.
31 B. Straumann, op. cit., s. 23–237.
32 W nieco archaicznym już dzisiaj przekładzie E. Rykaczewskiego intepretes to tłumacze, ale chyba właściwszym pojęciem byłoby słowo interpretatorzy.
33 A. Bryk, op. cit., s. 435.
34 I.B. Flores, op. cit., s. 86 z powołaniem się na wyżej cyt. F.A. Hayeka: „Moreover, Montesquieu misinterpreted Cicero’s adagio Magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum and reduced the judges to the bouche du loi”.
[/hidepost]