Kilka uwag na temat nowelizacji przepisów o wyłączeniu sędziego w postępowaniu cywilnym po 8.9.2016 r.
[hidepost]
8 J. Jagieła [w:] Kodeks postępowania cywilnego, T. I. Komentarz do art. 1–366, pod red. A. Marciniaka, K. Piaseckiego, Warszawa 2016, s. 251.
9 Por. postanowienie SN z 7.9.1994 r., I PO 10/94, OSNC Nr 4/1995, poz. 56.
10 Czynności niecierpiące zwłoki zmierzają do zabezpieczenia roszczenia procesowego powoda przed szkodą. Wobec braku możliwości ich powtórzenia, wymagają natychmiastowego działania. Chodzi tu np. o wydanie orzeczenia o zabezpieczeniu dochodzonego roszczenia (art. 730 i n. KPC), zabezpieczenie dowodu w sytuacji, gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, bądź gdy zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy (art. 310 KPC). Wyjątkowy i niezbędny charakter tych czynności podkreśla fakt, że ich zaniechanie mogłoby uniemożliwić lub utrudnić prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy lub wykonanie orzeczenia – por. postanowienie NSA z 15.7.2009 r., II OZ 617/09, Legalis; postanowienie SA w Rzeszowie z 8.2.2013 r., I ACz 28/13, dostępne na: http://orzeczenia. rzeszow.sa.gov.pl, a także M. Jędrzejewska [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, T. 1, pod red. T. Erecińskiego, J. Gudowskiego, M. Jędrzejewskiej, Warszawa 2007, s. 178.
11 A. Marciniak [w:] Postępowanie cywilne w zarysie, pod red. W. Broniewicza, A. Marciniaka, I. Kunickiego, Warszawa 2016, s. 99.
12 Por. I. Kunicki, [w:] op. cit., s. 232; J. Derlatka, Wyłączenie sędziego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2016, s. 404.
13 Na tle poprzedniego brzmienia art. 50 § 3 KPC, tak również I. Kunicki [w:] op. cit., s. 230.
14 J. Jagieła [w:] op. cit., s. 231. Autor, poddając analizie zmianę brzmienia art. 51 KPC, zaznaczył, że po 8.9.2016 r. sędzia podlegający wyłączeniu, czy to z mocy ustawy czy też ze względu na zachodzące wątpliwości co do jego bezstronności w danej sprawie, ma obowiązek, a nie powinność zawiadomienia sądu o zachodzącej podstawie jego wyłączenia, co mogłoby prowadzić do przypuszczenia, że autor różnicuje charakter działania sędziego dokonującego zawiadomienia na tle poprzedniego i nowego stanu prawnego. W dalszym wywodzie autor podkreślił jednak, że zmiana ta ma jedynie charakter terminologiczny (ibidem, s. 252).
15 Wyrok SN z 24.11.2006 r., SNO 64/06, OSNSD Nr 1/2006, poz. 19.
16 I. Kunicki, op. cit., s. 230.
17 M. Jędrzejewska, K. Weitz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, T. 1, pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 2009, s. 212; E. Stefańska [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz, T. 1 (art. 1–50517), pod red. M. Manowskiej, Warszawa 2011, s. 122; T. Żyznowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, T. 1, art. 1–366, pod red. H. Doleckiego, T. Wiśniewskiego, Warszawa 2011, s. 225; S. Dalka, K. Kołakowski [w:] op. cit., s. 244. Wprawdzie można wspomnieć o stanowisku odnoszącym powyższe zawiadomienie jedynie wobec wyłączenia sędziego z mocy art. 49 KPC, jako że jest ono równoznaczne z żądaniem samowyłączenia – E. Marszałkowska-Krześ [w:] Postępowanie cywilne, pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, Warszawa 2013, s. 112; A. Zieliński [w:] op. cit., s. 121.
18 Postanowienie SA w Rzeszowie z 4.2.1994 r., I ACz 20/94, OSA Nr 7–8/1994, poz. 36; wyrok SA w Krakowie z 29.1.2004 r., I ACa 1186/03, OSA Nr 12/2004, poz. 47; T. Wiśniewski, op. cit., s. 85; I. Kunicki [w:] op. cit., s. 230–231; S. Dalka, K. Kołakowski [w:] op. cit., s. 244–245; E. Stefańska [w:] op. cit., s. 122; T. Żyznowski [w:] op. cit., s. 225.
19 S. Dalka [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, T. 1, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, s. 221.
20 J. Jagieła [w:] op. cit., s. 253.
21 J. Gibiec [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do art. 51 KPC, pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, Legalis, 2017.
22 A. Zieliński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. A. Zielińskiego, Warszawa 2017, s. 110 i n.
23 M.P. Wójcik [w:] Kodeks postępowania cywilnego, T. I. Komentarz. Art. 1–729, pod red. A. Jakubeckiego, Warszawa 2017, s. 100 i n.
24 Zdaniem W. Radomskiego, jako zniesienie postępowania należy również traktować sytuacje określone w przepisach art. 78 § 2 KPC oraz art. 97 § 2 KPC – idiem, Zniesienie postępowania cywilnego, „Zeszyty Naukowe UMK” Nr 12/1971, s. 199–213.
25 J. Jagieła [w:] op. cit., s. 253.
26 Autor początkowo wyraził pogląd, że w wyniku zniesienia powstaje taki stan rzeczy, jakby postępowanie w zakresie objętym zniesieniem w ogóle się nie odbyło – zob. W. Broniewicz, Zniesienie postępowania w procesie cywilnym, „Palestra” Nr 4/1971, s. 41; idem, Brak zdolności procesowej i jego skutki w postępowaniu cywilnym, „Nowe Prawo” Nr 7/1967, s. 929. Jak się wydaje, stanowisko autora na temat skutków zniesienia postępowania uległo jednak zmianie – idem, Zniesienie postępowania…, s. 45.
27 W. Siedlecki, Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1968, s. 607; M.P. Wójcik [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, pod red. A. Jakubeckiego, Kraków 2005, s. 506.
28 A contrario do art. 394 § 1 pkt 10 KPC.
29 W. Broniewicz, Zniesienie postępowania…, s. 44.
30 Ibidem, s. 45.
31 Zdaniem autora, przy powtórzeniu postępowania, które uległo zniesieniu, czynności te mogą być brane przez sąd pod uwagę, tak jak inne czynności pozaprocesowe, zob. szerzej ibidem, s. 46.
32 J. Derlatka, Postulaty szybkości oraz bezstronności postępowania cywilnego i ich realizacja w świetle nowelizacji KPC z 10.7.2015 r. [w:] Ochrona Praw Człowieka w Polsce. Aksjologia. Instytucje. Nowe wyzwania. Praktyka, T. IV, pod red. J. Jaskierni, K. Spryszaka, Toruń 2017, s. 463 i n.
33 Zob. szerzej ibidem, s. 475 i n.
34 J. Nowacki, Analogia legis, Warszawa 1966, s. 9; K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1970, s. 110.
35 Zob. szerzej J. Derlatka, Wyłączenie sędziego…, op. cit., s. 463–464.
[/hidepost]