Kilka uwag w związku z postępowaniami o odszkodowanie
z tytułu najmu pojazdów zastępczych

(inne teksty tego autora)

[hidepost=1]

5. Treść wniosku

Wniosek z zakresie dowodu z opinii biegłego, jakkolwiek nie został określony przez przepisy kodeksowe, powinien zawierać tezę, a więc okoliczności, które biegły ma ustalić oraz wskazywać, biegły jakiej specjalności ma wydać opinię. Za dopuszczalne uważa się wskazanie przynajmniej dziedziny wiedzy, z której ma on posiadać wiadomości specjalne lub jakie wiadomości specjalne są wymagane¹⁶. Brak wskazania któregoś z warunków wniosku lub też nieadekwatność wniosku
(brak prawidłowej tezy lub powoływanie biegłego nieposiadającego właściwej specjalności do wydania opinii) ostatecznie skutkować powinien oddaleniem wniosku¹⁷. Teza ta nie powinna dziwić, bo tak jak sąd nie poszukuje właściwego dokumentu czy świadka dla wykazania określonej tezy, tak też nie powinien tego czynić
co do biegłego¹⁸. Ma to oczywisty związek z obowiązywaniem zasady kontradyktoryjności i obowiązkiem wprowadzania materiału dowodowego przez strony
do postępowania (art. 232 zd. 1 KPC), który jest, co do zasady, oceniany przez sąd pod względem jego przydatności (art. 227 KPC). Wyjątkiem jest dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu (art. 232 zd. 2 KPC)¹⁹.

6. Specjalność biegłego

Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24.1.2005 r. w sprawie biegłych sądowych²⁰ biegłych ustanawia się dla poszczególnych gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innych umiejętności. Prezes prowadzi listy biegłych sądowych – według poszczególnych gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła,
a także innych umiejętności. Prezes prowadzi również wykazy biegłych sądowych na kartach założonych dla każdego biegłego; w listach i wykazach podaje się adres biegłego i termin, do którego został ustanowiony, a także inne dane dotyczące specjalizacji. W kontekście powyższych uwag należy przyjąć, że wniosek o biegłego powinien dotyczyć właściwej specjalizacji²¹. Jak się zauważa, w praktyce sprowadza się on w pierwszej kwestii do powołania biegłego z zakresu techniki samochodowej, motoryzacji i wyceny pojazdów. Większe problemy dotyczą ustalenia średniej stawki najmu. Nie powinno raczej być wątpliwości, że takiej specjalności nie posiadają biegli z zakresu techniki samochodowej, motoryzacji i wyceny pojazdów. Stąd niektórzy postulują powołanie biegłych z zakresu ekonomii²² lub też z zakresu szacowania cen. Ta ostatnia propozycja wydaje się trafna.

7. Dokonywanie ustaleń potrzebnych do wydania opinii przez biegłych

Powstaje pytanie, czy biegli sami powinni dokonywać ustaleń potrzebnych do wydania opinii. Jest oczywiste, że opinia nie powinna być abstrakcyjna, ale konkretna. Jak była już mowa, to strony powinny zaproponować taki materiał dowodowy, który pozwoli biegłemu na wydanie opinii, a potem sądowi na jej ocenę pod względem możliwości oparcia się na niej przy ustalaniu faktów²³. Na podstawie ogólnych danych, biegły może przyjąć, że sprowadzenie części do samochodu określonej marki
to np. 2 dni. Strona może jednak zaoferować taki materiał dowodowy, który da podstawę do ustalenia, że w konkretnej sytuacji potrzebny był na to dłuższy okres,
co np. wynikało z braku części w europejskich magazynach. Tak samo może być z technologicznym czasem naprawy, określanym na podstawie przyjętych programów np. Audatex. Odpowiednio w konkretnej sytuacji, z uwagi na przerwy w naprawie, które wynikały z przyczyn technologicznych, z możliwości organizacyjnych zakładu naprawczego, w tym dni wolnych od pracy, stopnia obłożenia zamówieniami, może być on dłuższy²⁴. Nie można przy tym negować, że biegły sam dokona określonych czynności koniecznych do wydania opinii. Jest to powszechnie praktykowane postępowanie w związku z szeregiem opinii²⁵. Dobrym przykładem, gdzie takie czynności mogą być podjęte, jest opinia dotycząca ustalania średniej stawki czynszu. O tym, jaka może to być ilość danych wykorzystywanych do takich ustaleń świadczy obszerność list sporządzonych w Niemieckiej Republice Federalnej (Fraunhofer i Schwacke)²⁶. Jest tu możliwych kilka opcji, po pierwsze strona, jeśli sama takich danych nie przedstawia, może wnosić, by sąd zobowiązał określone podmioty, do przedstawienia danych w postaci cen najmu pojazdu danej klasy w określonym czasie na określony czas najmu, czyli np. w lipcu 2013 r. na okres 7 dni. Można wreszcie zobowiązać biegłego, by sam ustalił takie dane, które potem podlegać będą weryfikacji w ramach postępowania dowodowego²⁷.

8. Zakres opinii biegłego

Postanowienie sądu powinno jasno wskazywać okoliczności faktyczne, które mają być ustalone przez biegłego i tylko w tym zakresie biegły może wydać opinię²⁸. Sąd nie jest związany opinią biegłego w zakresie jego wypowiedzi odnośnie do zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji sądu, kwestii ustalenia i oceny faktów oraz sposobu rozstrzygnięcia sprawy (wyrok SN z 6.2.2003 r.²⁹). Przekroczenie przez biegłego zakresu powierzonego mu zadania nie dyskwalifikuje w całości jego wypowiedzi i nie zawsze pozbawia charakteru środka dowodowego tych jego stwierdzeń, do których wyjaśnienia został powołany i które wymagały wiadomości specjalnych (orzeczenie SN z 17.11.1967 r.³⁰).

[/hidepost]