Kilka uwag w związku z postępowaniami o odszkodowanie
z tytułu najmu pojazdów zastępczych

(inne teksty tego autora)

[hidepost=1]

Niestety często zdarzają się sytuacje, kiedy to biegli nie tylko, że wykraczają poza zakres zleconej im opinii co do ustalanych faktów (np. opinia dotyczy także średnich stawek, mimo że teza w postanowieniu ogranicza się do uzasadnionego czasu naprawy), ale i wydają opinię w kwestiach prawnych. Przykładem tej ostatniej sytuacji może być zaliczanie okresu oczekiwania na akceptację przez ubezpieczyciela kosztorysu, czasu drugich i kolejnych oględzin pojazdu do uzasadnionego okresu najmu. Oczywiste jest, że należy jasno oddzielić kwestie faktyczne i prawne. Poza sporem jest też, że zaliczanie okresu oczekiwania na czynności ubezpieczyciela nie jest kwestią techniczną, a prawną, a tym samym formułowanie takich opinii przez biegłego jest niedopuszczalne, tak jak i opieranie się na nich przez sąd przy wydawaniu orzeczenia³¹. Przyjęcie, ewentualnie przez sąd, że takie oczekiwanie przedłuża czas uzasadniający najem pojazdu, skutkować może potrzebą czynienia ustaleń faktycznych co do zasadności kolejnych oględzin pojazdu (np. czy uszkodzenia pojazdu były widoczne i możliwe do ustalenia już podczas pierwszych oględzin, przed demontażem pojazdu). Przyjęcie zapatrywania prawnego, że akceptacja ze strony ubezpieczyciela nie ma znaczenia do podjęcia czynności naprawy pojazdu skutkuje tym, że żadne ustalenia biegłego dotyczące tego okresu nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Oczywiście akceptacja określonej koncepcji prawnej poszerza lub ogranicza zakres faktów, które podlegają dowodzeniu. Aprobowanie stanowiska o tym,
że poszkodowany ma prawo do korzystania z samochodu zastępczego tej samej lub podobnej klasy, skutkuje dokonaniem ustaleń i w tym zakresie. Inną kwestią będzie, czy jedynym dowodem w tym zakresie będzie dowód z opinii biegłego. Z kolei przyjmowanie zapatrywania, że przekracza to wiedzę przeciętnego człowieka
nie pozostawia sądowi wyboru³². Jak wskazują wypowiedzi specjalistów, a co było podnoszone podczas konferencji, sprawa może się mocno komplikować, bo nawet modele tej samej marki samochodów mogą różnić się w sposób istotny. W grę wchodzą jeszcze niedowodowe środki ustalenia i możliwość przyjęcia, że jest
to okoliczność powszechnie znana (art. 228 § 1 KPC) lub znana sądowi z urzędu, np. z innej sprawy (art. 228 § 2 KPC)³³. Co warte podkreślenia, jak wynika z szeregu wypowiedzi, to nie musi być dokładnie taki sam pojazd, z identyczną specyfikacją, ale pojazd podobny. Nie ma wątpliwości, że zapewne dla zakładów ubezpieczeń,
a więc specjalistów w tej dziedzinie powinna to być rzecz prawie, że oczywista. Tymczasem nie brakuje wniosków o powołanie w tym zakresie biegłego
i to w sytuacjach, gdzie nawet pobieżna wiedza internetowa daje podstawę do stwierdzenia, że samochód, który został wynajęty, był klasy niższej od pojazdu uszkodzonego. Praktyka taka musi zastanawiać.

Podsumowanie

Ostatnie stwierdzenie prowadzi do wniosku, że istotna jest próba zbliżenia stanowisk obu zainteresowanych w sporze. Chęć ugodowego załatwienia sporu przez przedsiębiorców zajmujących się tymi sprawami profesjonalnie i na masową już skalę daje podstawy do kompromisu, który w przybliżeniu będzie odpowiadał orzeczeniu sądowemu. O korzyściach nie trzeba tu przekonywać. Inaczej zapewnienie o potrzebie uczciwego postępowania wynajmujących i ubezpieczycieli, które ma uchronić nas wszystkich przed wyższymi stawkami za ubezpieczenia, co ma wynikać m.in. z drogich procesów sądowych, nie będzie przekonujące.

 

SUMMARY

Several remarks in connection with the proceedings involving compensation for hiring substitute vehicles

Claims for compensation for hiring substitute vehicles are flooding Polish courts. Out of many legal problems of a substantive, procedural, and systemic nature, selected have been only the issues relating to the jurisdiction of the court and expert evidence. The practice and conference contributions warrant the statement that court proceedings greatly differ as regards the abovementioned aspects.

* Autor jest adiunktem w Katedrze Postępowania Cywilnego WPiA UŚ, sędzią Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach.

¹ Np. art. 162 KPC i uchwała SN z 27.10.2005 r., III CZP 55/05, OSNC Nr 9/2006, poz. 144 z glosą P. Rylskiego, OSP Nr 7–8/2006, poz. 86, problem aplikantów radcowskich i adwokackich jako pełnomocników i ich zastępców zapoczątkowany uchwałami z 9.3.2006 r., II PZP 12/05, OSNP Nr 13–14/2006, poz. 199; zob. szerzej K. Markiewicz, Podmiotowe i przedmiotowe granice pełnomocnictwa w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, PS Nr 1/2010, s. 37–38.