Komornik sądowy jako podatnik VAT. Podatek VAT a opłata egzekucyjna
[hidepost]
* Autorka jest sędzią Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
1 T. jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.; dalej jako: VATU.
2 PT1.050.1.2015.LJU.19.
3 Nr PP10-812 802/04/MR/1556PP, Dz.Urz. Ministra Finansów z 10.8.2004 r. Nr 10, poz. 93.
4 T. jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 790 ze zm.; dalej jako: KomSEgzU.
5 Zob. przyp. 2.
6 Dz.Urz. L Nr 145 z 13.6.1977 r., s. 1–40.
7 Zob. przyp. 1.
8 Z uzasadnienia wyroku TK z 20.1.2004 r., SK 26/03, OTK-ZU Nr 1-A/2004, poz. 3; por. też uchwałę TK z 14.5.1997 r., W 7/96, OTK Nr 2/1997, poz. 27.
9 „(…) jest organem państwa powołanym do wykonywania orzeczeń sądowych w drodze przymusowej egzekucji świadczeń pieniężnych i niepieniężnych, a także wykonywania innych czynności określonych w ustawach, posiadającym – w ramach wykonywania swoich zadań – władcze kompetencje wobec innych podmiotów stosunków prawnych. (…) Funkcjonowanie urzędu komornika opiera się na oczywistym założeniu, że nie wszyscy dłużnicy spełnią dobrowolnie i we właściwym czasie obowiązki ustalone w wyroku sądowym. Dlatego konieczne jest stworzenie instytucji dysponującej środkami przymusu w celu zapewnienia posłuszeństwa orzeczeniom sądu. Z zasady państwa prawnego wynika, że przymusu tego nie mogą stosować sami wierzyciele, ale tylko instytucja władzy publicznej” – wyrok TK z 3.12.2003 r., K 5/02, OTK-ZU Nr 9-A/2003, poz. 98.
10 „Komornik wykonuje zadania państwa i jest wyposażony w państwowe imperium w zakresie egzekucji tytułów wykonawczych. Dysponuje przy tym możliwością stosowania przymusu celem przełamania oporu dłużników i skutecznego przeprowadzenia czynności egzekucyjnych” – odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 8719 [posła Stanisława Szweda przesłaną w ślad za pismem z 13.9.2012 r. (SPS-023-8719/12) w sprawie kontynuacji pracy przez mianowanych komorników sądowych, którzy ukończyli 65 lat], dostępna na: www.sejm.gov.pl
11 „(…) komornicy sądowi są organami państwa powołanymi do wykonywania orzeczeń sądowych w drodze przymusowej egzekucji świad-czeń pieniężnych i niepieniężnych, a także wykonywania innych czynności określonych w ustawach, posiadającymi władcze kompetencje wobec innych podmiotów stosunków prawnych, a dla wykonywania swoich zadań posiadającymi środki osobowe i rzeczowe w postaci kancelarii komorniczych” – postanowienie TK z 30.8.2011 r., SK 1/10, OTK-A Nr 6/2011, poz. 70.
12 Art. 3a KomSEgzU jest wyrazem swoistej prywatyzacji zawodu komornika w zakresie dotyczącym finansowania jego działalności oraz jego wynagradzania – por. wyroki TK: z 17.5.2005 r., P 6/04, OTK-ZU Nr 5-A/2005, poz. 50; z 24.2.2009 r., SK 34/07, OTK-ZU Nr 2-A/2009, poz. 10.
13 „(…) komornika oraz strony postępowania egzekucyjnego (wierzyciela i dłużnika) nie łączy stosunek o charakterze prywatnoprawnym, ale o charakterze publicznoprawnym. To, że egzekwowane przez komornika świadczenia mają z reguły charakter cywilnoprawny, nie oznacza, że egzekucja tych świadczeń ma taki sam charakter. Zgodnie z zasadą państwa prawnego przymusowe wykonywanie wyroków w sprawach cywilnych nie odbywa się w drodze osobistych działań wierzyciela, ani osób, którym zleca on wykonanie konkretnego wyroku. Z uwagi na przyjęte we współczesnym państwie prawnym założenie, iż stosowanie środków przymusu stanowi w zasadzie monopol państwa, przymu-sowa egzekucja wyroków sądowych odbywa się w drodze działań organów państwa, które nie działają na zlecenie wierzyciela, ale w ramach własnych, przyznanych im przez państwo uprawnień” – wyrok TK z 3.12.2003 r., zob. przyp. 7.
14 W swoim orzecznictwie TK wielokrotnie stwierdzał, że zawód komornika należy zaliczyć do kategorii zawodów zaufania publicznego (zob. wyrok z 3.12.2003 r., zob. przyp. 7 i wyrok z 11.5.2007 r., K 2/07, OTK-ZU Nr 5-A/2007, poz. 48).
15 Wyroki TK: z 24.2.2003 r., K 28/02, OTK-ZU Nr 2-A/2003, poz. 13; z 3.12.2003 r., zob. przyp. 7; z 20.1.2004 r., zob. przyp. 6; z 17.5.2005 r., zob. przyp. 10; z 8.5.2006 r., P 18/05, OTK-ZU Nr 5-A/2006, poz. 53; z 9.1.2007 r., P 5/05, OTK-ZU Nr l-A/2007, poz. 1; z 27.2.2007 r., P 22/06, OTK-ZU Nr 2-A/2007, poz. 12; z 24.2.2009 r., zob. przyp. 10).
16 „(…) komornik z pewnością wykonuje funkcje publiczne, co szkody przezeń wyrządzone lokuje w zasięgu regulacji art. 77 ust. 1 Konstytucji)”, „(…) Zasadzie legalizmu nie odpowiada sytuacja, gdy odpowiedzialność za bezprawne zachowania osoby działającej jak (jako, za) organ władzy publicznej, i to – co kluczowe –prowadzącej tę działalność na własny rachunek (jak to ma miejsce w wypadku komornika) – jest wyłączona w pewnym zakresie, przy jednoczesnym zachowaniu samej zasady odpowiedzialności odszkodowawczej Państwa za takież działanie władzy publicznej, ucieleśniające się w zachowaniach komornika naruszających prawo. Sytuacja, w której odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez komornika (działającego na własny rachunek) w wyniku jego bezprawnego i niezgodnego ze standardami konstytucyjnymi prowadzenia egzekucji, w ostatecznym rozrachunku zostałyby przerzucone na Państwo jako takie – nie jest więc zgodna z art. 77 ust. 1 Konstytucji, wyrażającym gwarancję alokacji ryzyka za działanie Państwa zgodne z zasadą art. 7 Konstytucji” – wyrok TK z 20.1.2004 r., zob. przyp. 6.
[/hidepost]