Komornik sądowy jako podatnik VAT. Podatek VAT a opłata egzekucyjna
[hidepost]
Należy też wskazać, że nie stanowią przeszkody dla przyjęcia wyrażonego wyżej stanowiska przepisy CenyU, w szczególności zaś zawarta w art. 3 ust. 1 pkt 1 CenyU definicja ceny. Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 2 CenyU, jej przepisów nie stosuje się do cen ustalanych na podstawie odrębnych ustaw, w zakresie uregulowanym w tych ustawach. Niewątpliwie KomSEgzU w sposób autonomiczny reguluje zasady ustalania opłat egzekucyjnych. Z uwagi na rezultaty wykładni językowo-logicznej, a także systemowej CenyU nie jest możliwe stosowanie wprost do opłaty użytkowania wieczystego definicji ceny z art. 3 ust. 1 pkt 1 CenyU, albowiem ta ostatnia stanowi definicję legalną, a więc ma znaczenie tylko na użytek tego konkretnego aktu prawnego, zaś wolą ustawodawcy było w analizowanym przypadku całkowite wyłączenie opłaty egzekucyjnej spod działania CenyU. Pogląd ten znajduje wsparcie w cytowanym już wyroku SN z 29.5.2007 r.43, w którym sąd ten zajął stanowisko, że skoro GospNierU normuje zasady ustalania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, to wyłączone jest stosowanie do niej definicji ceny zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 1 CenyU.
Pomocna w dalszych rozważaniach w tym zakresie może być także uchwała SN z 22.10.2002 r.44, według której opłata egzekucyjna jest należnością przymusową, określoną co do wysokości, sposobu ustalania i pobierania przez zawarte w ustawie normy o charakterze publicznoprawnym, a także wyrok TK z 3.12.2003 r.45 stwierdzający, że „opłata egzekucyjna ustalana jest normatywnie w sposób niezwiązany z kosztami konkretnego postępowania egzekucyjnego”. W uzasadnieniu uchwały z 22.10.2002 r. SN podnosi także, że przewidziane w art. 35 KomSEgzU przeznaczenie opłat egzekucyjnych na pokrycie kosztów działalności egzekucyjnej komornika to określony ustawowo sposób rozdysponowania tych środków. W związku z tym zasadna jest wypowiedź TK, zawarta w uzasadnieniu wyroku z 3.12.2003 r.46 o wynikającym z art. 35 KomSEgzU obowiązku komornika przeznaczenia otrzymanych we wszystkich prowadzonych przez niego postępowaniach opłat egzekucyjnych na pokrycie ogólnych kosztów działalności egzekucyjnej. W tym świetle uprawniony w pełni jest wniosek o niedopuszczalności innego przeznaczenia uzyskanych przez komornika opłat egzekucyjnych, w szczególności częściowo na rzecz Skarbu Państwa tytułem podatku od towarów i usług. W konsekwencji, podatek ten powinien być doliczony do kwoty opłaty egzekucyjnej. Natomiast odliczenie kwot tego podatku od uzyskanych opłat egzekucyjnych stanowiłoby naruszenie przepisu art. 35 KomSEgzU, czy też pozostawałoby w sprzeczności z tym przepisem.
Sądzić należy w końcu, że dla rozważanej kwestii istotne znaczenie ma zagadnienie funkcji fiskalnej opłat egzekucyjnych. W związku z tym wypada przypomnieć, że opłaty egzekucyjne, będące szczególnym rodzajem kosztów egzekucji, spełniają przede wszystkim funkcję fiskalną (obok funkcji odnoszącej się do samego postępowania i funkcji społecznej). Funkcja fiskalna w najprostszym ujęciu polega na tym, że opłaty egzekucyjne stanowią dla komorników sądowych kompensatę wydatków związanych z ich działalnością i utrzymaniem tego organu egzekucyjnego. Normatywny wyraz tej zasadzie daje wspomniany już art. 35 KomSEgzU, według którego koszty działalności egzekucyjnej, określone bliżej w art. 34, komornik pokrywa z uzyskanych opłat egzekucyjnych. Zaznaczmy, gdyż nie wynika to wprost z ustawy, że uzyskane przez komornika opłaty egzekucyjne stanowią również źródło jego dochodu. Wskazuje na to pośrednio, aczkolwiek w sposób wyraźny, również przepis art. 63 KomSEgzU, według którego za dochód komornika uważać należy pobrane i ściągnięte opłaty egzekucyjne oraz zwrot pewnych wydatków gotówkowych za przejazdy, pomniejszone o koszty działalności egzekucyjnej komornika i niektóre sumy określone w tym artykule. Dodatkowo, w zakresie określonym ustawą, pewne wydatki gotówkowe poniesione w toku egzekucji przez komornika pokrywają bezpośrednio strony postępowania egzekucyjnego w trybie zwrotu wydatków (por. art. 39–42 KomSEgzU).
[/hidepost]