Kongres Prawników Polskich, Katowice 20.5.2017 r.
[hidepost]
N.D. Abad podkreśliła, że zasady etyki sędziowskiej pozwalają sędziom na zabieranie głosu w wypadku zagrożenia demokracji i podstawowych wolności. Wskazała również, że w związku z niepokojącą sytuacją w Polsce, ENCJ przyjęło Deklarację Warszawską, w której zapisano, że: „w kontekście rozwoju wydarzeń w Polsce, ENCJ podkreśla znaczenie tego, by władza wykonawcza uszanowała niezawisłość wymiaru sprawiedliwości, a podejmowane reformy systemu sprawiedliwości były przeprowadzane wyłącznie po przeprowadzeniu istotnych konsultacji z KRS i z samymi sędziami.
30.1.2017 r. ENCJ sformułowała także opinię dotyczącą zmian w polskim prawie proponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Opinia ta przede wszystkim dotyczy potrzeby zaangażowania KRS w działania związane z reformą wymiaru sprawiedliwości.
N.D. Abad opisała także hiszpański model Rady Sądownictwa6 podkreślając, że w Radzie tej nie ma dwóch izb, tylko jedna, przy czym GCPJ składa się z Przewodniczącego i 20 członków, 8 z nich wybieranych jest przez parlament spośród przedstawicieli innych zawodów prawniczych posiadających przynajmniej 15 lat doświadczenia zawodowego, zaś pozostałych 12 to sędziowie wybierani przez parlament, wyłącznie spośród kandydatur zgłoszonych przez stowarzyszenia sędziowskie bądź przez samych kandydatów (ale przy wsparciu 25 innych sędziów). Uchwały w parlamencie zapadają większością 3/5 głosów.
Europejska Sieć Rad Sądownictwa wraz z Siecią Prezesów Sądów Najwyższych UE i Stowarzyszeniem Rad Stanu i Naczelnych Sądów Administracyjnych7 uczestniczyły 9.3.2017 r. w spotkaniu, na którym wspólnie z Pierwszym Wiceprzewodniczącym Komisji, Fransem Timmermansem, przeprowadzono analizę sytuacji wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Zebrane organizacje wyraziły solidarność z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości w Polsce i zaoferowały wsparcie dla KE w jej wysiłkach na rzecz utrzymania rządów prawa oraz promowania uczciwych i niezależnych sądów, działających z korzyścią dla ogółu społeczeństwa.
Na zakończenie, N.D. Abad zapewniła o gotowości ENCJ do dalszych działań w celu zagwarantowania niezależności i niezawisłości sądownictwa europejskiego.
Bardzo ważne było wystąpienie Thomasa Guddata, Prezesa Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Sędziów oraz Wiceprezesa MEDEL.
Na wstępie wskazał on, że Kongres jest bardzo ważny, bo to jest pierwszy wspólny Kongres wszystkich prawników i to jest mocny znak solidarności.
Odniósł się do wystąpienia Wiceministra Sprawiedliwości Marcina Warchoła. Wskazał na niemieckie powiedzenie, że nie można porównywać gruszek do jabłek. Tymczasem to właśnie próbował zrobić Wiceminister. Według niego zaproponowane reformy mają dostosować polski system do standardów unijnych i wprowadzić takie rozwiązania, jak w Niemczech.
W Niemczech jest około 20 tys. sędziów, w tym tylko 450 sędziów na poziomie federalnym. Pozostali pracują w poszczególnych landach. Każdy land ma kompetencje w zakresie organizacji sądownictwa. Pan Wiceminister mówił o Saksonii i Bawarii. To nie są dobre przykłady, bo nie są reprezentatywne dla systemu niemieckiego. W Saksonii kolegium sądu to organ, który składa się z trzech sędziów, o funkcji konsultacyjnej. Wiceminister zapomniał wspomnieć, że inne przepisy są np. w Badenii-Wirtembergii – tam kolegium ma inny zakres obowiązków; tam trzeba dojść do porozumienia i pewne decyzje są podejmowane na zasadzie większości głosów sędziów.
W Niemczech jest znacznie więcej istotnych różnic. Na przykład każdy sędzia może zgłosić się jako kandydat do rady sądownictwa, jest też pewna procedura selekcyjna, ale wyboru dokonuje się na podstawie zalet i kompetencji sędziów. Kandydat, który nie został wybrany ma prawo zaskarżyć decyzję Ministra Sprawiedliwości do sądu administracyjnego i decyzja ta może zostać uchylona.
T. Guddat wskazał, że duże wrażenie zrobiło na nim nazywanie sędziów przez przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości skorumpowanymi. Oświadczył, że nie sądzi, aby gdziekolwiek w Europie Wiceminister Sprawiedliwości mógł w debacie publicznej wypowiadać się o sędziach w sposób pozbawiony szacunku i kierować personalne ataki przeciwko nim. Zdając sobie sprawę z bardzo trudnej sytuacji sędziów w Polsce wyraził ogromne uznanie dla nich za kontynuowanie walki o niezawisłość sędziów i niezależność władzy sądowniczej.
Kończąc swoje wystąpienie, Wiceprezes MEDEL wyraził zdumienie wobec stanowiska Prezydenta, że sędziowie nie mogą krytykować przedstawicieli dwóch pozostałych władz. Sędziowie są obywatelami, a zatem mają swobodę wypowiedzi. Kto inny, jeśli nie sędziowie, powinien brać udział w debacie publicznej dotyczącej reformy sądownictwa? Kto, jeśli nie sędziowie, powinien chronić niezawisłość sądownictwa, która jest zagrożona taką reformą wymiaru sprawiedliwości?
[/hidepost]