Kurator dla spółki pozbawionej zarządu – szanse na uzyskanie wyroku przeciwko spółce (czego sąd oraz wierzyciel spółki może oczekiwać od kuratora prawa materialnego ustanowionego dla spółki)
[hidepost]
Obowiązki wnioskodawcy występującego z wnioskiem o ustanowienie kuratora
Wnioskodawca występujący o ustanowienie kuratora składa wniosek do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby rejestrowej spółki pozbawionej zarządu.
Wniosek musi opłacić kwotą 300 zł. W uzasadnieniu winien wskazać przede wszystkim swój interes w ustanowieniu kuratora. Wierzyciela spółki uważa się za posiadającego interes w ustanowieniu kuratora. Interes do wystąpienia z wnioskiem może mieć także inna osoba, np. wspólnik, któremu nie udało się doprowadzić do powołania organów spółki. Oczywiście, jeśli zarząd jest powoływany przez wspólnika, a udziałowiec jest tylko jeden, to wyłącznie od jego dobrej woli zależy powołanie w spółce zarządu. Taki wspólnik nigdy nie będzie miał legitymacji wnioskodawcy w sprawie. Należy jednak mieć na uwadze, że jeśli wspólników jest więcej i nie mogą się oni porozumieć co do odbycia zgromadzenia bez jego uprzedniego zwołania w celu powołania zarządu, to każdy wspólnik może wystąpić o ustanowienie kuratora, ale tylko wówczas, gdy skorzystał z dostępnych mu środków prawnych w celu wyłonienia organów. Taki wspólnik może być bowiem upoważniony umową spółki do zwołania zgromadzenia wspólników w celu powołania zarządu, a wtedy musi z tego uprawnienia wcześniej skorzystać, a dopiero po nieudanej próbie podjęcia uchwały o powołaniu zarządu, może wystąpić do sądu o ustanowienie kuratora. Sam fakt, że wspólnik posiada udziały w spółce, wskazuje na jego interes w doprowadzeniu do sytuacji, że spółka będzie mogła działać.
Wnioskodawca musi wykazać przesłankę z art. 42 KC, tzn. że spółka nie posiada organu i nie może prowadzić swoich spraw.
Jeśli wnioskodawca powoła się w swoim wniosku na to, że wpisany do KRS członek zarządu poinformował go o tym, że złożył rezygnację, musi mieć świadomość tego, że sąd dokładnie zbada przede wszystkim, czy rezygnacja była skuteczna. Okazuje się w praktyce, że w przypadkach rezygnacji jedynego członka zarządu, naprawdę niewiele oświadczeń o rezygnacji jest prawnie skutecznych. Stanowiąc zarząd jednoosobowy, nie jest łatwo złożyć skuteczną rezygnację, a z pewnością nigdy nie jest nią napisanie pisma o treści: „rezygnuję z członkostwa w zarządzie”.
Sąd rejestrowy zatem bada, czy i komu doręczono oświadczenie o rezygnacji. Nie uznaje za skuteczną rezygnację złożoną samemu sobie. Nie zamierzam wskazywać tu właściwego sposobu składania rezygnacji, jednak zwracam uwagę, że kwestia ta budzi wiele kontrowersji. Na dzień dzisiejszy nadal brak jest przekonującego stanowiska Sądu Najwyższego odnośnie sposobu składania rezygnacji przez zarząd jednoosobowy. Uchwała z 31.3.2016 r.4, która miała ostatecznie rozstrzygnąć tę kwestię, budzi zdecydowany sprzeciw w orzecznictwie sądów powszechnych.
Może się zatem okazać, że osoba, która w procesie przekonywała, iż nie wchodzi już w skład zarządu, nadal reprezentuje pozwanego.
Powód, uzyskując postanowienie oddalające jego wniosek z powodu braku podstawowej przesłanki do ustanowienia kuratora, czyli z uwagi na to, ze zarząd w spółce istnieje, okazuje się jednak wygranym. Traci, co prawda, opłatę od wniosku, ale może podjąć dalsze prowadzenie procesu przeciwko pozwanemu.
Jeśli zaś uzyska postanowienie o ustanowieniu kuratora, musi liczyć się z tym, że kuratorowi nie uda się doprowadzić ani do powołania zarządu, ani do postawienia spółki w stan likwidacji wraz z ustanowieniem dla spółki likwidatora. Pomimo tego, nie mając pewności co do efektów pracy kuratora, będzie musiał zazwyczaj ponosić koszty działania kuratora, a nie są to koszty małe.
Koszty, w zależności od liczby podjętych działań oraz ich rodzaju, oscylują zwykle od 1500 do 5000 zł. Określają wysokość kosztów, przy braku odpowiedniej regulacji prawnej, sądy posiłkują się stawkami, które są obowiązujące dla kuratorów rejestrowych, mających do wykonania bardzo zbliżone czynności. Stawki dla tych kuratorów określa rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z 21.12.2000 r. w sprawie określenia dolnej i górnej granicy wynagrodzeń za działalność kuratorów5.
Czasami sądy rejestrowe, chcąc zapewnić wynagrodzenie kuratorowi oraz wyposażyć go na wypadek ponoszenia ewentualnych kosztów, żądają od wnioskodawcy zaliczki.
Jedynym sposobem na uniknięcie ponoszenia kosztów jest wykazanie przez wnioskodawcę, że spółka ma środki finansowe na wypłatę wynagrodzenia kuratorowi. Muszą to być takie środki, które zapewnią realną wypłatę wynagrodzenia kuratorowi.
Podstawą dla wynagradzania kuratora jest przepis art. 179 KRO, w myśl którego, organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora.
[/hidepost]