Moc wiążąca wyroków Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniach sądowych związanych ze zwrotem wadium

(inne teksty tego autora)

[hidepost=1]

dr hab. Łukasz Błaszczak - autor jest adiunktem w Zakładzie Postępowania Cywilnego WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego oraz radcą prawnym prowadzącym kancelarię prawną.

1 Dalej jako: KIO.

2 T. jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.; dalej jako: PrZamPubl.

3 Zob. także J. Jerzykowski, Komentarz do art. 174 ustawy – Prawo zamówień publicznych, Lex/el, stan prawny 1.5.2012 r.

4 KIO/UZP 949/10, LEX nr 590093.

5 KIO/UZP 949/10, LEX nr 590093.

6 Patrz także P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000, s. 228; J. Oniszczuk, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego na początku XXI w., Kraków 2004, s. 963 i n.; B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa

1999, s. 534 i n.; L. Kański, Konstytucyjne podstawy wymiaru sprawiedliwości w europejskich państwach socjalistycznych, Poznań 1973, s. 16 i n.; Z. Czeszejko-Sochacki, O wymiarze sprawiedliwości w świetle Konstytucji, międzynarodowych standardów i praktyki, PiP Nr 9/1999, s. 4 i 5; K. Piasecki, Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Warszawa 1995, s. 6; S. Sagan, Konstytucyjne organy ochrony prawa [w:] Organy i korporacje ochrony prawa, pod red. S. Sagana, Warszawa 2001, s. 23.

7 Por. K. Lubiński, Istota i charakter prawny działalności sądu w postępowaniu nieprocesowym, Toruń 1985, s. 165 i n.; tenże, Pojęcie i zakres wymiaru sprawiedliwości, SP Nr 4/1987, s. 5 i n.; R. Morek, ADR w sprawach gospodarczych, Warszawa 2004, s. 42; M. Pomorski, Konstytucyjna zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości w PRL, AUMCS, Sectio G, Vol. XVII, Lublin 1970, s. 129 i n.; S. Włodyka, Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1975, s. 46; tenże, Organizacja sadownictwa, Kraków 1959, s. 7 i n.

8 Por. K. Lubiński, Istota…, op. cit., s. 175; T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski, Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, pod red. J. Gudowskiego, Warszawa 2002, s. 15; P. Pogonowski, Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005, s. 4 i n.

9 Odmienne w tym względzie stanowisko prezentuje S. Włodyka twierdząc, że: „(…) nie jest wymiarem sprawiedliwości działalność sądu polegająca na prowadzeniu rejestrów, ksiąg, zbiorów dokumentów itp., a także czynności sądu w postępowaniu niespornym, a również spornym, gdy brak jest w ogóle elementu konfliktowości (…)”, zob. S. Włodyka, Konstytucyjna zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości w PRL, PiP Nr 11/1964, s. 662 i 663.

10 Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22.7.1952 r., Dz.U. Nr 33, poz. 232 ze zm.

11 Zmieniony na podstawie ustawy z 10.2.1976 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. Nr 5, poz. 29.

12 Por. S. Rozmaryn, Konstytucja jako ustawa zasadnicza PRL, Warszawa 1961, s. 163 i n.

13 Por. S. Włodyka, Organizacja wymiaru sprawiedliwości w PRL, Warszawa 1963, s. 76; K. Lubiński, Istota…, op. cit., s. 180. Na model pozasądowego wymiaru sprawiedliwości wskazuje także K.W. Baran, Sądowy wymiar sprawiedliwości w sprawach z zakresu prawa pracy, Warszawa 1996, s. 73; tenże, Ugodowe likwidowanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy, Kraków 1992, s. 130 i n.

14 Zob. J. Niczyporuk, Krajowa Izba Odwoławcza – podmiot administracji regulacyjnej [w:] Nowe podejście do zamówień publicznych – zamówienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zrównoważonego rozwoju. Doświadczenia polskie i zagraniczne. Referaty na IV konferencję naukową 20–21 czerwca 2011 r., Kazimierz Dolny. Część I, pod red. J. Niczyporuk, J. Sadowy, M. Urbanek, Warszawa 2011, s. 105–110.

15 Zob. J. Niczyporuk [w:] op. cit., s. 105 i n.

16 Ibidem, s. 105.

17 Tak wyrok TK z 13.6.2006 r., SK 54/04, OTK Nr 6/2006, poz. 64.Również R. Szostak, Przetarg nieograniczony na zamówienie publiczne. Zagadnienia konstrukcyjne, Kraków 2005, s. 128.

18 Zob. J. Gudowski, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza – postępowanie rozpoznawcze. T. I, Warszawa 1999, s. 12; R. Szostak, Przetarg nieograniczony na zamówienie publiczne. Zagadnienia konstrukcyjne, op. cit., s. 128.

19 Por. H. Mądrzak, Natychmiastowa wykonalność wyroków w procesie cywilnym PRL, Wrocław 1965, s. 26 i 27; W. Siedlecki, Postępowanie cywilne. Część szczegółowa, Warszawa 1959, s. 203; E. Wengerek, Przeciwegzekucyjne powództwa dłużnika, Warszawa 1998, s. 21; K. Lipiński, Z zagadnień wykonania orzeczeń sądowych, NP Nr 9/1955, s. 9; K. Weitz, Konwencja z Lugano. Wykonalność zagranicznych orzeczeń przed sądami polskimi, Warszawa 2002, s. 91.

20 Patrz m.in. H. Mądrzak, Natychmiastowa…, op. cit., s. 27; tenże, Przymusowe zaspokojenie wierzyciela z tytułu długu jednego z małżonków na tle wspólności majątkowej w polskim prawie rodzinnym, Warszawa 1977, s. 79; F. Zedler, Dochodzenie roszczeń majątkowych od małżonków, Warszawa 1976, s. 135 i n.; P. Pogonowski, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, Warszawa 2007, s. 142 i n.; tenże [w:] Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych. T. 7, pod red. T. Wiśniewskiego, Warszawa 2007, s. 361; M. Muliński, Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności krajowemu tytułowi egzekucyjnemu, Warszawa 2005, s. 138; E. Wengerek, Sądowe postepowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978, s. 150 i n.; A. Marciniak, Podstawa egzekucji sądowej (Tytuł wykonawczy), Łódź 1991, s. 45 i n.; tenże, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2005, s. 112 i n.; tenże, Dochodzenie roszczeń zabezpieczonych zastawem lub hipoteką, Sopot 2001, s. 129 i n.; J. Jankowski, Przebieg postępowania egzekucyjnego, upadłościowego i układowego. Struktura postępowań w ujęciu dynamicznym, Kraków 1999, s. 27 i n.; tenże, Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego. Cz. III. Postępowanie egzekucyjne (1), MoP Nr 22/2004, s. 1017; W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, s. 252; K. Weitz, Dopuszczalność merytorycznej obrony dłużnika w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności zagranicznego orzeczenia, PS Nr 11–12/1999, s. 108 i n.

21 Por. W. Broniewicz, Postępowanie…, op. cit., s. 252; H. Mądrzak, Przymusowe zaspokojenie…, op. cit., s. 78 i n.; zob. także J. Jankowski, Wpływ niektórych czynników na przebieg (tok) postępowania egzekucyjnego [w:] Wokół problematyki cywilnoprocesowej. Studium teoretycznoprawne. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej profesora Kazimierza Korzana, Katowice 2001, s. 96 i n.

22 Zob. obszerną literaturę w tym zakresie m.in.: Z. Resich, Res iudicata, Warszawa 1978, s. 43; tenże, Prawomocność orzeczeń sądowych [w:] System prawa procesowego cywilnego. Postępowanie rozpoznawcze przed sądami pierwszej instancji. T. II, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 403; H. Trammer, Glosa do orzeczenia SN z 3.3.1046 r., C I 38/46, PiP Nr 2/1947, s. 116; W. Berutowicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Wrocław 1971, s. 107 i n.; M. Allerhand, Kwestye procesowe, Lwów 1902, s. 19; K. Lubiński, Prawomocność materialna orzeczeń w postępowaniu nieprocesowym, PiP Nr 11/2003, s. 43 i n.; M. Michalska, Glosa do uchwały z 19.12.2003 r. (III CZP 95/03), PS Nr 4/2008, s. 19; W. Broniewicz, Prawomocność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, St. Iur. z. V/1976, s. 75 i 76; tenże, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 21.5.1998 r., III CKN 471/97, OSP Nr 4/1994, poz. 83, s. 220; P. Lewandowski, Obalenie wyroków uzyskanych za pomocą podstępnego zachowania stron na tle prawa niemieckiego i polskiego, PS Nr 7–8/1998, s. 119; K. Markiewicz, Postępowanie w sprawach depozytowych, Warszawa 2007, s. 332; Ł. Błaszczak, Instytucja rozszerzonej prawomocności wyroku a przepis art. 7781 KPC, PPE Nr 10/2009, s. 7 i n.; tenże, Pozycja handlowej spółki osobowej w procesie cywilnym, Toruń 2006, s. 340; M. Jędrzejewska, Rozszerzona prawomocność wyroków a rodzaje współuczestnictwa, St. Iur. z. V/1976, s. 112 i n.; W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2005, s. 240; T. Misiuk-Jodłowska [w:] J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilna, Warszawa 2005, s. 465 i n.; Ż. Stalew, Istota powagi rzeczy osądzonej w procesie cywilnym, RPEiS Nr 4/1960, s. 92; W. Siedlecki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1966, s. 327; M. Lisiewski, Prawomocność formalna w prawie obowiązującym i w projekcie KPC z 1960 r., NP Nr 7–8/1961, s. 896; M. Sychowicz, Z problematyki prawomocności orzeczeń w procesie cywilnym, PS Nr 11–12/1996, s. 53.

23 Tak jak ma to miejsce w odniesieniu do wyroków sądu polubownego. Uznanie bowiem w tym wypadku polega na przyznaniu w myśl art. 1212 KPC skutku w postaci prawomocności, patrz szczegółowo na ten temat np. Ł. Błaszczak, Wyrok sądu polubownego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2000, s. 400 i n.

24 Zgodnie z art. 192 ust. 1 PrZamPubl: „O oddaleniu odwołania lub jego uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku”.

25 Por. m.in. A. Góra-Błaszczykowska, Orzeczenia w procesie cywilnym art. 316–366 KPC. Komentarz, Warszawa 2003, s. 85; W. Broniewicz, Postępowanie…, Warszawa 2008, op. cit., s. 252.

26 W. Siedlecki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1972, s. 406 i 412.

27 A. Miączyński, Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1974, s. 21 i 32; zob. także tenże, Istota prawomocności w świetle nauki niemieckiej, Studia Cywilistyczne, T. XXV–XXVI, Kraków 1975.

28 Z. Resich, Res…, op. cit., s. 85 i 88.

29 W. Broniewicz, Postępowanie…, Warszawa 2008, op. cit., s. 252.

30 III CZP 68/02, OSNC Nr 7–8/2003, poz. 103.

31 P. Grzegorczyk, Glosa do uchwały z 6.11.2002 r., III CZP 68/02, OSP Nr 3/2004, poz. 35.

32 Zob. także pogląd R. Szostaka, jakoby „Artykuł 193 ust. 1 PrZamPubl, stanowiący lex specialis do art. 1212 Kodeksu postępowania cywilnego wyłącza obowiązek ubiegania się przed sądem powszechnym o stwierdzenie »skuteczności« orzeczenia Izby, które jest konieczne w odniesieniu do wyroków sądów polubownych. W rezultacie orzeczenia Izby z mocy ustawy automatycznie wywołują skutki prawne. (…)” (R. Szostak, Rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą. Teza nr 10, Zam. Pub. Dor. 2007.12.6 (LEX 94447/10).

33 Odmienne w tym zakresie stanowisko zob. np. w wyroku KIO z 5.9.2011 r. (KIO 1815/11, LEX nr 951533), gdzie przyjęto, że:„7. Wyrok Izby jest wiążący od chwili jego wydania, nie zyskuje »waloru prawomocności« z chwilą upływu terminu do wniesienia skargi do sądu okręgowego”. Patrz również uchwała KIO z 16.6.2010 r. (KIO/KD 42/10, LEX nr 585654): „1. Orzecznictwo Izby nie ma mocy wykładni wiążącej, nie stanowi także prawa, a jedynie służy stosowaniu tego prawa i ocenie prawidłowości podejmowanych czynności na gruncie obowiązującego prawa”.

34 KIO 1815/11, LEX nr 951533.

35 II UKN 129/98 OSNAPiUS Nr 13/1999, poz. 437.

36 Por także A. Góra-Błaszczykowska, Orzeczenia…, op. cit., s. 220.

37 K. Piasecki, Postepowanie sporne rozpoznawcze w sprawach cywilnych, Warszawa 2011, s. 456.

38 I. Kunicki, Związanie sądu wydanym orzeczeniem w procesie cywilnym, Warszawa 2010, s. 263–265.

39 II UK 327/11, Legalis.

40 IV CSK 652/10, Legalis.

41 I PK 228/10, Legalis.

42 I PK 225/10, Legalis.

43 KIO/KU 39/10, LEX nr 585660.

44 Por. M. Sawczuk, Ponowne orzekanie w sprawie prawomocnie osądzonej (art. 907 § 2 KC, art. 138 KRO, art. 523 KC), Warszawa 1975, s. 18; Z. Resich, Res…, op. cit., s. 18.

45 Por. K. Lubiński, Istota…, op. cit., s. 175.

46 Ibidem; zob. także w kontekście czynności uznania K. Lubiński, Orzeczenie sądu polskiego o uznaniu orzeczenia sądu zagranicznego, PS Nr 3/2009, s. 5 i n.

47 Por. W. Popiołek, O powadze rzeczy osądzonej w postępowaniu arbitrażowym [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, Warszawa 2008, s. 175.

48 Por. J. Rodziewicz, Prejudycjalność w postępowaniu cywilnym, Gdańsk 2000, s. 7.

49 Zob. A. Jakubecki, Problem prejudycjalności na tle stosunku prawa cywilnego procesowego do prawa cywilnego materialnego, AUMC, vol. XXIX, Sectio G, Lublin 1982, s. 231 i 232; tenże, Prejudycjalność w postępowaniu cywilnym, „Nowe Prawo” Nr 7–8/1982, s. 93 i n.; L. Ostrowski, O kwestiach prejudycjalnych w procesie cywilnym (problematyka związana z art. 177 KPC), Pal. Nr 11/1965, s. 6 i 7; tenże, Zagadnienie prejudycjalności orzeczenia Urzędu Patentowego w postępowaniu cywilnym, „Nowe Prawo” Nr 10/1979, s. 121 i n.; J. Karaim, Zawieszenie postępowania cywilnego w postępowaniu procesowym, Kraków 1998, s. 52 i 53; K. Piasecki, Wpływ postępowania i wyroku karnego na postępowanie i wyrok cywilny, Warszawa 1970, s. 149 i n.; A. Laskowska, Zawieszenie sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009, s. 152–154; J. Rodziewicz, op. cit., s. 7–22.

50 J. Rodziewicz, op. cit., s. 94 i 95.

51 Zob. także K. Weitz, Pojęcie uznania orzeczenia zagranicznego, PS 7–8/1998, s. 57 i n.; A. Miączyński, Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, Warszawa–Kraków 1974, s. 13; W. Siedlecki, Postępowanie…, Warszawa 1959, op. cit., s. 209; K. Lipiński, Z zagadnień wykonania orzeczeń w sprawach cywilnych, „Nowe Prawo” Nr 9/1995, s. 27; A. Góra-
-Błaszczykowska, Postanowienia sądu pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 2002, s. 6 i n.; Z. Łabno, Orzeczenia konstytutywne w arbitrażowych sporach przedumownych, Katowice 1980, s. 107 i n.; K. Korzan, Prawomocność i inne skutki orzeczenia arbitrażowego, PiP Nr 10/1978, s. 83; D. Krupa [w:] H. Mądrzak, D. Krupa, E. Marszałkowska-Krześ, Postępowanie cywilne, Warszawa 1997, s. 222.

52 Odmienne stanowisko przyjmuje F. Halpern podkreślając, że orzeczenia konstytutywne nie korzystają z prawomocności materialnej, a ich znaczenie wyczerpuje się w przysługującej im mocy kształtującej, zob. F. Halpern, Kwestia materialnej prawomocności wyroków konstytutywnych, PPC Nr 23–24/1938, s. 737.

53 Por. A. Miączyński, Skuteczność…, op. cit., s. 16; K. Korzan [w:] System prawa procesowego cywilnego. Postępowanie rozpoznawcze przed sądami pierwszej instancji. T. II, pod red. Z. Resicha, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 450.

54 Takie stanowisko przyjmują A. Miączyński, Skuteczność…, op. cit., s. 1146 i n.; W. Siedlecki, Orzeczenia konstytutywne e postępowaniu cywilnym [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967, s. 303 i n.; tenże, Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1966, s. 294; D. Krupa [w:] H. Mądrzak, D. Krupa, E. Marszałkowska-Krześ, Postępowanie…, op. cit., s. 222; E. Wengerek, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1961, s. 184.

55 K. Korzan, Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972, s. 125; zob. także K. Piasecki, Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981, s. 142–146; F. Halpern, op. cit., s. 737.

56 Por. K. Weitz, Skutki uznania zagranicznego orzeczenia, PS Nr 7–8/1998, s. 68 i 69; K. Korzan, Orzeczenia konstytutywne…, op. cit., s. 173 i 174.

57 A. Miączyński, Skuteczność…, op. cit., s. 153.

58 Ibidem; W. Siedlecki, Postępowanie…, Warszawa 1959, op. cit., s. 209.

59 Por. K. Weitz, Skutki uznania…, op. cit., s. 75.

[/hidepost]