Moc wiążąca wyroków Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniach sądowych związanych ze zwrotem wadium

dr hab. Łukasz Błaszczak

[hidepost=1]

W orzecznictwie podkreślono już, że wydany w postępowaniu odwoławczym wyrok zespołu arbitrów nie może być postrzegany jako forma orzeczenia w kategoriach zwykłego odpowiednika wyroku sądu państwowego, uzyska on bowiem moc prawną dopiero po zatwierdzeniu jego wykonalności przez sąd państwowy (uzasadnienie uchwały SN z 6.11.2002 r.30). Dodatkowo w glosie do cytowanej powyżej uchwały P. Grzegorczyk31, wskazał, że sąd powszechny orzekający w przedmiocie odszkodowania w sporze pomiędzy oferentem a zamawiającym będzie związany oceną dokonaną w wyroku przez zespół arbitrów właśnie w oparciu o art. 365 KPC. Przesłanką do tego jest jednak wcześniejsze stwierdzenie wykonalności wyroku zespołu arbitrów.

Jednak nawet przy takim podejściunależy mieć na uwadze podstawową w tym wypadku kwestię, a mianowicie to, że stwierdzenie wykonalności wyroku KIO odnosi się tylko i wyłącznie do punktu związanego z kosztami postępowania, i tak to najczęściej się w praktyce przedstawia.Wyroki KIO, które oddalają odwołania, jednocześnie przewidują, że odwołujący się powinien ponieść stosowne w tym względzie koszty i tym samym wyrok KIO również rozstrzyga kwestie kosztów, zasądzając je od strony odwołującej się.

Zgodnie z regulacją art. 197 ust. 1 PrZamPubl: „Orzeczenie Izby, po stwierdzeniu przez sąd jego wykonalności, ma moc prawną na równi z wyrokiem sądu. Przepis art. 781 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio. 2. O stwierdzeniu wykonalności orzeczenia Izby sąd orzeka na wniosek strony. Strona jest obowiązana załączyć do wniosku oryginał lub poświadczony przez Prezesa Izby odpis orzeczenia Izby. 3. Sąd stwierdza wykonalność orzeczenia Izby nadającego się do wykonania w drodze egzekucji, nadając orzeczeniu klauzulę wykonalności”.

I to stwierdzenie wykonalności przede wszystkim będzie dotyczyło rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Nie może być więc tak, że stwierdzenie wykonalności odnosi się do punktu wyroku KIO, w którym oddala on odwołanie, ponieważ ta treść wyroku nie nadaje się do przymusowego wykonania i tym samym nie może być przedmiotem stwierdzenia wykonalności. Bez znaczenia jest tu także okoliczność, że punkt wyroku KIO odnoszący się do kosztów stanowi z innymi punktami jedną całość. A zatem, jeśli punkt pierwszy wyroku KIO zawiera rozstrzygnięcie oddalające odwołanie, a punkt drugi wyroku KIO obciąża kosztami postępowania wnoszącego odwołanie, to i tak jest to bez znaczenia, ponieważ nawet, jeśli obydwa punkty tworzą jedną całość i są ze sobą z racji konstrukcji wyroku KIO integralnie połączone, to za daleko idące byłoby twierdzenie, że skutek w postaci wykonalności (i tym samym ewentualnej mocy wiążącej) przypisany do punktu drugiego wyroku KIO (czyli rozstrzygnięcia o kosztach), równocześnie powodował objęcie mocą wiążącą również punkt pierwszy wyroku KIO (czyli oddalający odwołanie) w zakresie oceny zasadności odwołania. A zatem nawet, jeśliby przyjąć, zgodnie z zaprezentowanym powyżej poglądem, że stwierdzenie wykonalności niesie za sobą także moc wiążącą, to w konsekwencji trzeba opowiedzieć się za stanowiskiem, iż moc wiążąca będzie dotyczyła tylko i wyłącznie kosztów postępowania. W pozostałym zakresie, np. w zakresie punktu oddalającego odwołanie, nie będzie występował żaden skutek w postaci mocy wiążącej, albowiem nie ma w tym względzie stosownej normy prawnej.

Idąc jeszcze dalej, w moim przekonaniu, stanowisko co do mocy wiążącej wyroku KIO jest trudne do zaakceptowania. Moc wiążącą jako zagadnienie doktrynalne i niewątpliwie dość skomplikowane wiąże się, jak będzie o tym mowa poniżej, z prawomocnością. W odniesieniu zaś do wyroków KIO brakuje unormowania takiego, jakie istnieje w odniesieniu do wyroków sądu polubownego, a mianowicie unormowania mówiącego o możliwości uznania. Gdyby bowiem była regulacja w PrZamPubl stanowiąca, że wyrok KIO po uznaniu ma moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego, to wówczas nie byłoby żadnych wątpliwości co do możliwości przypisania do wyroków KIO skutku w postaci prawomocności (i tym samym mocy wiążącej). Natomiast w przypadku braku takiej regulacji nie można twierdzić, że taki skutek istnieje z mocy prawa, skoro brak wyraźnej w tym zakresie normy prawnej32.

[/hidepost]