Moc wiążąca wyroków Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniach sądowych związanych ze zwrotem wadium
[hidepost=1]
Zagadnienie mocy wiążącej było także przedmiotem licznych wypowiedzi SN. Warto więc sięgnąć przynajmniej do niektórych z orzeczeń przywołując ich sentencję w celu pełniejszego zrozumienia mocy wiążącej, co przełoży się w konsekwencji na problematykę mocy wiążącej wyroków KIO. I tak, zgodnie z postanowieniem SN z 28.3.2012 r.39 przyjęto, że: „Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia (art. 365 § 1 KPC) zapadłego między tymi samymi stronami w innej sprawie o innym przedmiocie polega na zakazie dokonywania ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z ustaleniami i ocenami dokonanymi w sprawie już osądzonej. Jest to skutek pozytywny (materialny) powagi rzeczy osądzonej przejawiający się w tym, że sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór muszą przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku”. W wyroku SN z 29.9.2011 r.40 opowiedziano się natomiast za stanowiskiem, że: „Moc wiążącą na podstawie art. 365 § 1 KPC ma wprawdzie jedynie sentencja orzeczenia, niemniej jednak w niektórych przypadkach – jak np. w razie oddalenia powództwa – ze względu na ogólność rozstrzygnięcia, doniosłość przy ustalaniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia”. Warto także zwrócić uwagę na rozstrzygnięcie SN z 12.5.2011 r.41, w którym z kolei przyjęto, że: „(…) 3. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność nie tylko dokonywania ustaleń sprzecznych z nim, ale nawet przeprowadzania postępowania dowodowego w tym zakresie. Owo związanie treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez wskazane w przepisie art. 365 § 1 KPC podmioty, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku (…)”. Dość ważne jest także stanowisko zaprezentowane w wyroku SN z 7.4.2011 r.42, że: „Związanie stron prawomocnym orzeczeniem wyrażone w art. 365 § 1 KPC zawiera w sobie zakaz ponownego prowadzenia sporu co do okoliczności faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia zakończonego sporu sądowego. Inaczej ujmując, nie jest dopuszczalne w świetle art. 365 § 1 KPC odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnych procesach sądowych między tymi samymi stronami, chociażby przedmiot tych spraw się różnił”.
Z powyższego wynika po pierwsze, że moc wiążąca jest przypisana do prawomocnego orzeczenia sądowego, a po drugie, że moc wiążąca przypisana jest do orzeczenia, które jest wynikiem działalności wymiaru sprawiedliwości. Nie wydaje się słuszne przyjęcie tezy, że wyrok KIO ma moc wiążącą w rozumieniu art. 365 § 1 KPC. Moim zdaniem, tego rodzaju twierdzenie jest zdecydowanie niemożliwe do przyjęcia i stosowanie w tym zakresie jakiejkolwiek analogii wydaje się niedopuszczalne. Oczywiście KIO, w myśl art. 365 § 1 KPC, występuje jako organ, który jest związany prawomocnym orzeczeniem sądowym, co potwierdza także uchwała KIO z 4.6.2010 r.43, zgodnie z którą: „Izba to inny organ państwowy w rozumieniu przepisu art. 365 § 1 KPC”. Jednak ta zależność nie może działać w odwrotnym kierunku, tzn. nie można przyjmować, że wyrok KIO, w myśl art. 365 § 1 KPC, wiąże nie tylko strony, ale i sąd oraz inne organy. W tym bowiem wypadku brakuje stosownej normy prawnej, która umożliwiałaby przyjęcie takiego rozwiązania. Dodatkowo wykazując zasadność przedstawionego przeze mnie stanowiska należy przede wszystkim stwierdzić, czy do wyroków KIO można przypisać skutek w postaci prawomocności, taki jaki występuje w odniesieniu do orzeczeń sądowych. O tyle jest to uzasadnione, że moc wiążąca jest właśnie przypisana do prawomocnych wyroków sądowych. Tak więc rozstrzygnięcie i tej kwestii pozwoli na precyzyjniejsze uargumentowanie zaprezentowanego przeze mnie stanowiska.
[/hidepost]