O mediacji w Niemczech
[hidepost]
W 2012 r. Bundesamt für Justiz doprowadził do przeprowadzenia 11 mediacji. W 8 przypadkach mediacja zakończyła się ugodą64. W 2013 r. Bundesamt für Justiz doprowadził do przeprowadzenia 8 mediacji. W 5 przypadkach mediacja zakończyła się ugodą65. W 2014 r. Bundesamt für Justiz doprowadził do przeprowadzenia 7 mediacji. W 4 przypadkach mediacja zakończyła się ugodą66.
Uwagi końcowe
Mediacja ma przyszłość i cieszy się akceptacją społeczną, w szczególności ta prowadzona przed sędzią ugodowym. Ponadto mediacja sądowa nie obciążyła budżetu państwa. Zgodnie z raportem Izby Obrachunkowej Landu Dolna Saksonia z 26.9.2009 r., mediacja sądowa, przy uwzględnieniu 20% postępowań mediacyjnych niezakończonych sukcesem, zaoszczędziła 33% czasu pracy sędziów67. Mediacja jest akceptowana zarówno przez sędziów, jak i adwokatów68. Świadczy o tym orzeczenie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (Bundesverfassungsgericht) z 14.2.2007 r.69: „W państwie prawa preferuje się polubowne rozwiązanie sporu (za porozumieniem), a nie rozstrzyganie sporu przez sąd”.
Krótkie porównanie polskiego KPC i ZPO
Art. 1831 § 1. Mediacja jest dobrowolna (w Niemczech również).
Art. 1832 § 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku (w Niemczech sędzia ugodowy musi być sędzią; może dodatkowo pracować jako mediator).
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego (w Niemczech nie prowadzi się list urzędowych).
Art. 1833. Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji. (także w Niemczech (§ 1 ust. 2 MediationsG).
Art. 1834 § 1. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne (tak też w Niemczech).
§ 2. Mediator jest obowiązany zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z tego obowiązku (tak też w Niemczech).
Art. 1836 § 1. Wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie.
§ 2. Mimo doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje wszczęta, jeżeli:
1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji,
2) strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji,
3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora,
4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację (w Niemczech przyjmuje się, że mediacja pozasądowa podlega swobodzie umów70).
Art. 1838 § 1. Sąd aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę może skierować (…) (w Niemczech sędzia zawsze może kierować strony do sędziego ugodowego, a do innego typu mediacji tylko za zgodą obu stron).
§ 2. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania (sąd może wielokrotnie skierować strony do mediacji71, ale jest to rzadkość).
Art. 18310 § 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca (w Niemczech sąd nie wyznacza czasu trwania mediacji, ale w praktyce pierwszy termin odbywa się przed sędzią ugodowym, czy mediatorem pozasądowym zazwyczaj w przedziale czasowym od dwóch tygodni do miesiąca).
Art. 18314 § 3. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem (…) (również w Niemczech, ale rzadko występuje taka sytuacja, że ugoda jest sprzeczna z prawem).
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym i upominawczym (w Niemczech mediacja jest teoretycznie możliwa także w postępowaniu nakazowym i upominawczym, ale w praktyce to nigdy się nie zdarza, bowiem ten etap postępowania odbywa się bez udziału stron).
[/hidepost]