O niezależność władzy sądowniczej?

dr Katarzyna Gajda-Roszczynialska

[hidepost=1]
W tym wypadku nie chodzi bowiem tylko o umożliwienie dokonania stosownych ewentualnych zmian i przygotowań, ale stabilność i jawność procesu stanowienia prawa, tak aby nie zaskakiwać adresatów ostatecznie przyjętym rozwiązaniem. W takim aspekcie nie można przyjąć, że standardy demokratycznego państwa prawa zostały zachowane. Na koniec przypomnieć należy, że sam Trybunał Konstytucyjny w pewnym sensie w podobnej sytuacji w wyroku z 3.10.2001 r.¹⁰, powołując się na w zasadzie retroaktywne wejście w życie i działanie ustawy ustanawiającej regulacje istotne dla wolności obywatelskich, uznał, że przepis o wejściu w życie ustawy
z 6.7.2001 r. o usługach detektywistycznych¹¹ jest niezgodny z art. 2 i art. 42 ust. 1 zd. 1 Konstytucji RP, wskazując, że nawet 14-dniowy termin wejścia w życie UsłDetekU nie jest terminem optymalnym, ale dopuszczalnym w danej sytuacji. Zestawiając te dwa rozstrzygnięcia, trudno w takiej sytuacji oprzeć się refleksji, że zagadnienie dotyczące ingerencji w wysokość wynagrodzeń sędziowskich, jako jedynych regulowanych konstytucyjnie i stanowiących gwarancję niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów, w takim kontekście nie jest wartością, która nie zasługuje nawet na 14-dniowe vacatio legis i nie powinno być niejako „tajnie” wprowadzane.

2. Zasada rzetelnej legislacji

W odniesieniu do trzeciej ze wskazywanych kwestii, tj. niekonstytucyjności art. 2 w zw. z art. 219 ust. 1 i 2 oraz art. 221 Konstytucji, w ocenie wnioskodawcy, zostały naruszone standardy przyzwoitej legislacji. Nie dotrzymano bowiem zasad i trybu opracowania projektu budżetu państwa oraz wymagań, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasad i trybu wykonywania ustawy budżetowej z ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych¹², a w szczególności art. 86 FinPublU. Nie zostały także spełnione merytoryczne przesłanki uchwalenia kwestionowanych przepisów, ponieważ przepisy ustanawiają obowiązki związane
z konstruowaniem budżetu państwa w sytuacji, gdy relacja państwowego długu publicznego do PKB osiągnie określoną wartość. Wnioskodawca odrzucił tezę,
że sędziowie są zwykłymi pracownikami sfery budżetowej. Niemniej jednak wskazał, że nawet przy przyjęciu takiego założenia, „zamrożenie” wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej jest dopuszczalne w sytuacji, gdy wartość relacji kwoty długu publicznego do PKB przekracza 55% (dalej: II próg ostrożnościowy). Jednak nawet wtedy ograniczenie to nie powinno objąć wynagrodzeń sędziowskich.

Sama możliwość „zamrożenia” wzrostu wynagrodzeń została unormowana w art. 86 ust. 1 pkt 2 lit. a tiret drugie FinPublU, zgodnie z którym Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym pracowników jednostek, o których mowa w art. 139 ust. 2 FinPublU, a zatem również pracowników Sądu Najwyższego i sądownictwa powszechnego. Przepis limituje więc swobodę ustawodawcy w zakresie „zamrażania” wynagrodzeń, bo koniecznym warunkiem jest przekroczenie II progu ostrożnościowego. Miarodajne jest w tym względzie obwieszczenie Ministra Finansów z 23.5.2011 r.
w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 ustawy o finansach publicznych¹³. Skoro zaś podana w nim relacja kwoty długu publicznego do PKB wyniosła 52,8%, to nie zostały spełnione przesłanki „zamrożenia” wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej w 2012 r. Podkreślono, że w oparciu o wykładnię systemową oraz historyczną ingerencja w wynagrodzenia sędziów nie byłaby dopuszczalna nawet w razie przekroczenia II progu ostrożnościowego, bo określenie normatywnej treści wyrażenia „wzrost wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej” wymaga uwzględnienia ustawy z 23.12.1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw¹⁴. Ostatnia nowelizacja przepisów o wynagrodzeniach oznaczała, zdaniem wnioskodawcy, wyłączenie sędziów z zakresu stosowania WynU, ponieważ mechanizm ustalania ich wynagrodzeń został „oderwany” od kwoty bazowej. Tym samym, w odniesieniu do sędziów instytucja „wzrostu wynagrodzenia”, w rozumieniu art. 86 ust. 1 pkt 2 lit. a tiret drugie FinPublU, w ogóle nie ma zastosowania.

[/hidepost]