Opinia SSP „Iustitia” o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z 12.1.2024 r.

Podstawowym założeniem zawartym w projekcie jest eliminacja rozwiązań powodujących, że Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana w trybie określonym przepisami ustawy z 8.12.2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 3) nie jest organem tożsamym z organem konstytucyjnym, którego skład i sposób wyłaniania reguluje Konstytucja RP, w szczególności w art. 187 ust. 1 Konstytucji RP.

Zgodnie ze zd. 1 celem projektowanej ustawy jest przede wszystkim przywrócenie przepisom regulującym sposób wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa treści zgodnej z Konstytucją RP oraz usunięcie negatywnych konsekwencji wadliwego rozwiązania obowiązującego od 2018 r. W myśl zd. 2 projektowana ustawa ma również na celu dostosowanie przepisów do standardów określonych w ww. orzeczeniach dotyczących gwarancji odrębności i niezależności władzy sądowniczej od innych władz, w tym gwarancji niezależności Krajowej Rady Sądownictwa od organów władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej w procedurze powoływania sędziów.

Odnosząc się do założenia pierwszego należy stwierdzić, że usunięcie negatywnych konsekwencji wadliwego rozwiązania obowiązującego od 2018 r. nie może polegać wyłącznie na zmianie sposobu wyboru „sędziowskiej” części Krajowej Rady Sądownictwa.

Usunięcie wadliwości rozwiązań musi mieć bowiem charakter strukturalny, a nie punktowy. Dzisiaj nie jest już możliwy powrót do stanu sprzed 2018 r. Konieczne jest zbudowanie transparentnego i efektywnego wymiaru sprawiedliwości. Co więcej, przywrócenie zasady praworządności wymaga rekonstrukcji i zbudowania niezależności sądów także w aspekcie organizacyjnym. Sama zmiana sposobu wyłaniania członków Krajowej Rady Sądownictwa na zgodny z Konstytucją RP, nie będzie wystarczająca.

Odnosząc się do założenia drugiego i zapewnienia, że nowe regulacje zagwarantują władzy sądowniczej odrębność i niezależność od władzy wykonawczej i ustawodawczej, należy podkreślić, że założenie to nie jest zrealizowane w projekcie. Zmiany w aspekcie podmiotowym co do składu Krajowej Rady Sądownictwa przy pozostawieniu wszystkich kompetencji określonych jako „nadzór administracyjny” przy Ministrze Sprawiedliwości, w kształcie dotychczasowym, w żaden sposób nie gwarantuje odrębności i niezależności¹.

¹ Całość opinii dostępna jest na stronie: https://www.iustitia.pl/4811-opinia-stowarzyszenia-sedziow-polskich-iustitia-o-projekcie-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-krajowej-radzie-sadownictwa-z-12-stycznia-2024r.