Opinia SSP „Iustitia” w sprawie zgodności ustawy z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym i niektórych innych ustaw z „kamieniami milowymi”
15.7.2022 r. weszła w życie ustawa z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, która jedynie pozornie rozwiązuje nawarstwiające się problemy związane z łamaniem zasad praworządności. W opinii Iustitii podkreślono, że ustawa nie rozwiązuje najważniejszego problemu, a mianowicie funkcjonowania nielegalnej Krajowej Rady Sądownictwa i jej udziału w procedurze powoływania sędziów. Nie eliminuje wobec tego systemowej dysfunkcji wadliwych powołań sędziowskich z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, w składzie ukształtowanym na podstawie ustawy zmieniającej z 2017 r. Przeciwnie, ustawa petryfikuje wszystkie patologie związane z politycznym systemem powołań sędziowskich. Przepisy wzmacniają pozycję Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W jej skład wodzą jedynie osoby powołane w nielegalnym konkursie. Status obu podmiotów: neo-KRS i IKNiSP został podważony przez ETPCz i TSUE. Ustawa jedynie w niewielkim stopniu wzmacnia pozycję sędziów w postępowaniu dyscyplinarnym.
Ponadto ustawa zakazuje sędziom badania z urzędu statusu innego sędziego, który został powołany wadliwie, choć taki obowiązek obciąża każdego sędziego. Za przeprowadzenie badania sędzia w dalszym ciągu odpowiada dyscyplinarnie. Za odmowę orzekania z takim sędzią przewidziana jest również odpowiedzialność dyscyplinarna. Ustawa wprowadza test bezstronności, który może być inicjowany jedynie przez strony. Jego konstrukcja sprawia, że jest to pozorne narzędzie, niedające w praktyce możliwości wyeliminowania wadliwie powołanego sędziego ze składu1.
IS
1 Całość opinii na stronie: https://www.iustitia.pl/dzialalnosc/opinie-i-raporty/ 4489-opinia-stowarzyszenia-sedziow-polskich-iustitia-w-przedmiocie-zgodnosci-ustawy-z-dnia-9-czerwca-2022-r-o-zmianie-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-oraz-niektorych-innych-ustaw-dz-u-z-2022-r-nr-480-poz-1259-z-kamieniami-milowymi-krajowy-plan-odbudowy-i-zwiekszania-odpornosci.