Posiedzenie Zarządu w dniu 9.8.2010 r.

W dniu 9.8.2010 r. odbyło się zebranie Zarządu „Iustitii”. Najważniejszą podjętą na nim decyzją było ogłoszenie akcji protestacyjnej. Podejmując tę decyzję Zarząd miał na uwadze uchwały najwyższej władzy „Iustitii” – Zebrania Delegatów.

Przypomnijmy je. Uchwała nr 3/2/2008 stawiała 9 postulatów:

wyodrębnienie budżetowe sądów powszechnych;

ograniczenie nadzoru administracyjnego nad sądami i przekazanie go Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego;

przywrócenie sądownictwu atrybutów samorządności i zwiększenie uprawnień samorządu;

ograniczenie kognicji sądów;

zapewnienie sędziom godnych warunków pracy;

stworzenie w wyniku debaty publicznej z udziałem sędziów właściwego modelu ich kariery zawodowej;

kształtowanie wynagrodzeń w taki sposób, aby były one niezależne od decyzji władzy politycznej i odpowiadało treści Konstytucji RP, a zasadnicze uposażenie sędziego sądu rejonowego było nie mniejsze niż czterokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;

pozostawienie awansu poziomego do czasu spełnienia poprzedniego postulatu;

zagwarantowanie przedstawicielom „Iustitii” udziału w pracach nad nowym kształtem PrUSP.

Wówczas też zebranie ogłosiło akcję protestacyjną w postaci odmowy udziału w komisjach wyborczych ze składaniem oświadczeń o odmowie oraz periodycznego wyznaczania „Dni Bez Wokandy” (uchwała nr 5/2/2008 w sprawie protestów). W uchwale programowej (nr 6/2/2008) zobowiązano Zarząd m.in. do opracowania treści oświadczeń sędziów o odmowie udziału w pracach komisji wyborczych w kolejnych wyborach powszechnych oraz do określenia trybu i terminu ich składania oraz ich adresata.

XIII Nadzwyczajne Zebranie Delegatów uchwałą z 23.5.2009 r. stwierdziło częściowe spełnienie postulatu dotyczącego zmiany zasad wynagradzania sędziów, a mianowicie wprowadzenie obiektywnego miernika (średniego wynagrodzenia). Zdecydowano już wówczas o odstąpieniu od akcji „Dni Bez Wokandy”, ale jednocześnie Zebranie upoważniło Zarząd do wyznaczenia kolejnych „Dni Bez Wokandy” lub podjęcia protestu w innych formach, jeżeli Zarząd uzna to za konieczne dla zrealizowania postulatów środowiska.

Kontynuacją tego stanowiska Zebrania Delegatów były uchwały XV Wyborczego Zebrania Delegatów z Wrocławia, z 7.2.2010 r. Podczas zebrania stwierdzono, że nadal nie zostały spełnione postulaty zawarte w uchwałach wyżej opisanych, podejmowane są natomiast dalsze polityczne działania zmierzające do deprecjacji sądów i sędziów poprzez zwiększanie nadzoru politycznego ministra sprawiedliwości, z naruszeniem konstytucyjnych zasad niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Wśród obowiązków, jakie w związku z tym Zebranie nałożyło na Zarząd, było wystąpienie z żądaniami niezwłocznego zwołania „okrągłego stołu”, z udziałem przedstawicieli władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, uniezależnienia sądów od urzędu Ministra Sprawiedliwości oraz powierzenia nadzoru Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego, ograniczenia kognicji sądów i usprawnienia ich pracy oraz zrealizowania złożonej przez Ministra Sprawiedliwości obietnicy podjęcia w pierwszym kwartale 2010 r. prac legislacyjnych, zmierzających do ostatecznego uregulowania kwestii podwyższenia wynagrodzeń sędziowskich.

Dziś można stwierdzić, że władze polityczne nie mają zamiaru spełnienia zdecydowanej większości postulatów władzy sądowniczej. Większość z nich była omawiana przy okazji prac nad zmianą PrUSP. O wyodrębnieniu budżetowym sądów nie ma mowy. Nadzór administracyjny raczej będzie zwiększony niż zmniejszony, a przekazanie go Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego zostało jednoznacznie odrzucone. Atrybuty samorządności przywracane mają być w swoisty sposób, bo o ile organa samorządowe według planowanych zmian ustawy, przewidują istnienie dość rozbudowanego samorządu, to jego uprawnienia w porównaniu z uprawnieniami administracji ministerialnej będą niewielkie i nasze postulaty tu odrzucono.

O ograniczeniu kognicji sądów mówi się ogólnikowo i nic poza tym. Godne warunki pracy są iluzją, jeśli spojrzeć choćby na liczbę nieobsadzonych etatów asystenckich i braki w kadrze pomocniczej. Stworzenie w wyniku debaty publicznej z udziałem sędziów właściwego modelu ich kariery zawodowej sprowadzało się od wielu miesięcy do obrony przed narzucanym nam systemem szkolnych ocen okresowych i powołaniem Komisji Konkursowej jako „KRS-bis”.

Zasady kształtowania wynagrodzeń zmieniono na obiektywne, i to niewątpliwie jest spełnienie naszego żądania, ale wzrost wynagrodzeń był taki tylko, jaki jeszcze przed protestami, w połowie 2008 r., zaplanowała Rada Ministrów. Jesienią 2009 r. i jeszcze zimą 2010 r., w tym na XIV Sprawozdawczym Zebraniu Delegatów, Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski obiecywał nam rozmowy na temat regulacji wynagrodzeń. Gdy zaś rozmowy miały nastąpić, usłyszeliśmy, że minister takich rozmów z nami nie podejmie.

W tej sytuacji Zarząd uznał, że treść uchwał Zebrań Delegatów i sytuacja zobowiązuje do wznowienia protestu.

Zarząd skierował również do Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka uchwałę, w której domaga się wyegzekwowania dezyderatu z lipca 2008 r. w sprawie wynagrodzeń sędziów. Komisja prace nad dezyderatem przerwała i nigdy ich nie wznowiła.

W czasie posiedzenia Zarządu przedstawiono nam także założenia tzw. planu rozwoju zawodowego sędziego, który ma zastąpić oceny okresowe. Autorem projektu jest osoba spoza ministerstwa – dr Tomasz Rostkowski ze Szkoły Głównej Handlowej, specjalista od zarządzania zasobami kadrowymi. Spotkanie zespołu roboczego, w którym ministerstwo reprezentowała jedynie sędzia Agnieszka Błach, przebiegło dość rzeczowo. Trudno na razie ocenić, jaki będzie jednak dalszy ciąg rozmów w tej sprawie.