Postanowieniem czy zarządzeniem, czyli o przekazywaniu skarg na czynności komornika

[hidepost]

Wniesienie skargi na czynności komornika sądowego do sądu niewłaściwego miejscowo

Aktywność ustawodawcy, który w drodze nowelizacji, dokonanej ZmKPCU, skorelował uprawnienie wierzyciela do wyboru komornika sądowego z właściwością miejscową sądu egzekucyjnego rozpoznającego skargę na czynność wybranego komornika sądowego, doprowadziła do sytuacji, w której złożenie takiej skargi nierzadko następuje do sądu niewłaściwego miejscowo (najczęściej z uwagi na błędne pouczenie komornika sądowego).

W postanowieniu z 21.5.2010 r.⁹ SN wprost opowiedział się za przekazywaniem skargi na czynność komornika, która wpłynęła do sądu niewłaściwego miejscowo, zarządzeniem do sądu właściwego, zaznaczając, że przekazanie postanowieniem dotyczy sprawy, a nie środka zaskarżenia.

Praktykę tę podano w wątpliwość w uchwale SN (7) z 15.5.2013 r.¹⁰, w której, odnosząc się bezpośrednio do zażalenia, Sąd Najwyższy uznał, że tego rodzaju środek skierowany do sądu niewłaściwego podlega przekazaniu sądowi właściwemu postanowieniem w oparciu o art. 200 § 1 w zw. z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 KPC.

Można przyjąć, że istota oraz cel postępowania egzekucyjnego pozwalają jednak na kontynuowanie praktyki przekazywania skarg na czynności komornika do sądu właściwego miejscowo w drodze zarządzenia. Powołana uchwała SN z 15.5.2013 r. nie odnosi się wprost do skargi na czynności komornika sądowego, a ponadto argumentacja zawarta w uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia, zaadoptowana na potrzeby skargi na czynności komornika, nie obala poglądu o możliwości przekazywania tego środka zaskarżenia do sądu właściwego miejscowo zarządzeniem.

Przepisy o postępowaniu egzekucyjnym, a w szczególności o skardze na czynności komornika, nie zawierają szczegółowej regulacji w omawianym zakresie. W tej sytuacji powstaje konieczność poszukiwania rozwiązania w przepisach o procesie w oparciu o art. 13 § 2 KPC, ewentualnie przy uwzględnieniu pozajęzykowych reguł interpretacji tekstu prawnego.

W procesie wykładni mającej na celu odkodowanie normy dotyczącej formy procesowej przekazania skargi na czynność komornika sądowi właściwemu miejscowo przyświecać powinno to, że postulat szybkości postępowania wyartykułowany w art. 6 § 1 KPC nabiera w postępowaniu egzekucyjnym szczególnego waloru. Postępowanie egzekucyjne służy zaspokojeniu wierzyciela w następstwie czynności przymuszających wykonywanych przez komornika sądowego i stanowi ono jednocześnie ostatni etap realizowania norm prawa materialnego regulujących stosunek prawny pomiędzy uprawnionym (wierzycielem) a zobowiązanym (dłużnikiem). Postępowanie cywilne także i na tym etapie pełni funkcję ochronną polegającą na umożliwieniu realizacji standardu ochrony prawnej wyznaczonego przez normy prawa materialnego¹¹.

Przekazywanie skargi na czynność komornika sądowego sądowi właściwemu miejscowo w drodze postanowienia przedłuża postępowanie egzekucyjne. Wierzyciel oczekujący na zrealizowanie stwierdzonego autorytatywnie w tytule wykonawczym prawa podmiotowego musi bowiem dodatkowo znosić stan spoczywania postępowania do czasu zakończenia postępowania wpadkowego związanego z ustalaniem właściwości miejscowej sądu. Przekazanie skargi na czynności komornika sądowi właściwemu zarządzeniem jest natomiast natychmiast wykonalne i szybko, niemal automatycznie, prowadzi do przedłożenia sprawy sędziemu sprawozdawcy w sądzie właściwym. Rozwiązanie to ogranicza również koszty, ponieważ wiąże się wyłącznie z doręczeniem akt sprawy skargowej sądowi właściwemu i ewentualnie z (niekiedy stosowanym w praktyce) zawiadomieniem skarżącego o przekazaniu skargi. Postanowienie o przekazaniu sprawy ze skargi na czynność komornika sądowego podlega natomiast wykonaniu dopiero po uprawomocnieniu, które może nastąpić w nieokreślonej przyszłości, np. z powodu problemów z doręczeniem jego odpisu albo zaskarżenia go zażaleniem (art. 394 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 KPC). W tym wypadku większe są zazwyczaj również wydatki, które należy ponieść na poczet doręczeń odpisu postanowienia wszystkim uczestnikom postępowania.
[/hidepost]