• Prawo karne
  • Artykuł pochodzi z numeru IUSTITIA 4(26)/2016, dodano 30 marca 2017.

Postępowanie mediacyjne w sprawach o wykroczenia

dr Piotr Gensikowski
(inne teksty tego autora)

[hidepost]

Elementy konieczne treści postanowienia o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego wynikają z art. 94 KPK w zw. z art. 32 § 5 KPW oraz w § 9 ust. 1 ­PostMedKR. W świetle dyspozycji ostatniego z przytoczonych przepisów wspomniane postanowienie powinno zawierać:

1)   nazwę instytucji albo imię i nazwisko osoby powołanej do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego;

2)   imię i nazwisko obwinionego oraz imię i nazwisko pokrzywdzonego;

3)   czyn zarzucany obwinionemu wraz z podaniem kwalifikacji prawnej czynu;

4)   akta sprawy udostępniane instytucji albo osobie powołanej do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego;

5)   warunki udostępnienia akt sprawy;

6)   termin zakończenia postępowania mediacyjnego.

Organ uprawniony do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego i warunki jego pracy

Postępowanie mediacyjne może być prowadzone przez instytucję lub osobę do tego uprawnioną. Każdy z wymienionych podmiotów musi być wpisany do wykazu prowadzonego przez prezesa danego sądu okręgowego, a ponadto spełniać pozostałe warunki określone w § 2–4 PostMedKR. Wpisanie danego podmiotu do wspomnianego wykazu nie jest jednak warunkiem koniecznym prowadzenia postępowania mediacyjnego. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych potrzebą skutecznego przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, można powołać do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego w konkretnej sprawie instytucję albo osobę spoza wykazu zgłaszającą taką gotowość, jeżeli spełnia warunki, o których mowa w § 3 pkt 1–3 lub § 4 pkt 1–7 tego rozporządzenia9.

Postępowania mediacyjnego nie może prowadzić osoba, co do której w sprawie zachodzą okoliczności określone w art. 40 i 41 § 1 KPK, czynny zawodowo sędzia, prokurator, asesor prokuratorski, a także aplikant wymienionych zawodów, ławnik, referendarz sądowy, asystent sędziego, asystent prokuratora oraz funkcjonariusz instytucji uprawnionej do ścigania wykroczeń (art. 23a § 3 zd. 1 KPK w zw. z art. 8 KPW oraz art. 54 § 9 zd. 2 KPW). W zakresie tych ostatnich podmiotów, wyłączeni od prowadzenia postępowania mediacyjnego są zatem funkcjonariusze organów upoważnionych do prowadzenia czynności wyjaśniających.

W celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego mediatorowi udostępnia się akta sprawy w niezbędnym zakresie (art. 23a § 5 KPK w zw. z art. 8 oraz art. 54 § 9 zd. 2 KPW). Warunki udostępnienia akt mediatorowi muszą być określone w postanowieniu o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego (§ 9 ust. 1 pkt 5 PostMedKR). Udostępnienie akt sprawy mediatorowi może nastąpić poprzez:

1)   umożliwienie bezpośredniego zapoznania się z aktami w obecności upoważnionego pracownika organu prowadzącego postępowanie;

2)   wydanie kopii dokumentów z akt sprawy;

3)   zezwolenie na sporządzenie odpisów z akt sprawy (§ 12 ust. 2 PostMedKR).

Przytoczony katalog sposobów udostępnienia mediatorowi akt sprawy ma charakter zamknięty. Oznacza to, że nie można udostępnić mu akt sprawy poprzez zezwolenie na zapoznanie się z nimi poza siedzibą organu prowadzącego czynności wyjaśniające, czy też na etapie postępowania sądowego poza siedzibą sądu. Z uwagi na brak zastrzeżenia odpłatności wydania kopii dokumentów z akt sprawy należy przyjąć, że udostępnienie mediatorowi akt w ten sposób jest bezpłatne. Udostępnienie akt mediatorowi nie może obejmować materiałów zawartych w tych aktach, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji, materiałów dotyczących stanu zdrowia obwinionego, opinii o obwinionym, danych o jego karalności i takich, których ujawnienie pokrzywdzonemu mogłoby mieć wpływ na odpowiedzialność w sprawie o wykroczenie innych obwinionych w tej sprawie nieuczestniczących w postępowaniu mediacyjnym (§ 12 ust. 1 PostMedKR). Mediator ma obowiązek przechowywania odpisów, kopii oraz notatek z akt sprawy w sposób uniemożliwiający zapoznanie się z nimi osobom postronnym, a po zakończeniu postępowania mediacyjnego musi zwrócić je organowi, który skierował sprawę do postępowania mediacyjnego (§ 12 ust. 3 PostMedKR).

[/hidepost]