Postępowanie po przekazaniu sprawy przez e-sąd

Stosowanie przepisów regulujących postępowanie po przekazaniu sprawy przez tzw. e-sąd dostarcza wielu problemów w praktyce i prowadzi do znacznych rozbieżności, co nie jest zjawiskiem pożądanym. Zamieszczone poniżej opinie sędziów pokazują, w jakim kierunku podąża praktyka i jakie są sposoby rozstrzygania pojawiających się wątpliwości. Niniejszy artykuł jest ponadto głosem w dyskusji nad jakością tworzonego w naszym kraju prawa i propozycjami zmian w zakresie EPU.
[hidepost=1]

Wprowadzenie

Przekazanie sprawy do sądu właściwości ogólnej następuje w trybie art. 505³³ KPC (w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty), art. 50534 KPC (w razie wystąpienia okoliczności przewidzianych w art. 502¹ KPC) oraz art. 505³⁶ KPC (po prawidłowym wniesieniu sprzeciwu). Są to zupełnie różne sytuacje procesowe, jednak ustawodawca potraktował je w sposób identyczny. Przepis art. 505³⁷ § 1 KPC stanowi, że po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w art. 505³³, 505³⁴ oraz 505³⁶ KPC, przewodniczący wzywa powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana – w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. W przypadku nieusunięcia braków formalnych pozwu sąd umarza postępowanie. Zgodnie z art. 505³⁷ § 1 KPC, jeżeli powód uzupełni pozew zgodnie z wymogami § 1, przewodniczący wzywa pozwanego do uzupełnienia sprzeciwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana – w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania.

Postępowanie po-elektroniczne, czyli dylematy sądu właściwego po przekazaniu sprawy z EPU

Ustawodawca odstąpił od pierwotnej idei zakończenia postępowania w każdym wypadku na etapie postępowania przed sądem elektronicznym i przyjął zasadę pełnej kontynuacji postępowania elektronicznego. Ta zasada rodzi jednak problemy interpretacyjne już na etapie podjęcia decyzji co do tego, o jakie braki formalne pozwu należy wezwać. O ile bowiem w przypadku przekazania sprawy po złożeniu sprzeciwu od nakazu zapłaty można uznać, że faktycznie w EPU został skutecznie złożony pozew (inicjujący postępowanie, z którego treścią pozwany się zapoznał), o tyle w razie stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w trybie art. 505³³ KPC, pozwany nie otrzymuje odpisu pozwu, a jedyną czynnością, jaką podejmuje e-sąd, jest przekazanie sprawy do sądu właściwości ogólnej. Z tego względu wydaje się, że celowe byłoby rozróżnienie sytuacji, w której doszło do wydania nakazu zapłaty i wniesienia sprzeciwu oraz pozostałych przypadków określonych w art. 505³³ i 505³⁴ KPC.

Ma to istotne znaczenie, bowiem umorzenie postępowania w trybie art. 505³⁷ KPC zastępuje niejako zwrot pozwu, jednak brak w nim analogicznego rozwiązania jak w art. 130 § 2 zd. 2 KPC, w związku z tym powstaje problem, czy taki pozew pomimo, że nie uzupełniono jego braków formalnych, przerywa bieg terminu przedawnienia dochodzonego roszczenia. Oczywiste jest, że przerwanie biegu przedawnienia nie następuje, jeżeli powodująca je czynność procesowa w myśl przepisów postępowania utraciła skuteczność. Efekt taki wywołuje wydanie zarządzenia o zwrocie pisma procesowego (art. 130 § 2 KPC), umorzenie postępowania zawieszonego w I instancji (art. 182 § 2 KPC), cofnięcie pozwu czy innej czynności procesowej przerywającej bieg terminu przedawnienia oraz zmiana powództwa, obejmująca rezygnację z dochodzonego pierwotnie roszczenia (art. 203 § 2 KPC). W każdym ze wskazanych przepisów wprost przewidziano, że pismo (pozew) nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z jego wniesieniem. Artykuł 355 KPC nie zawiera takiego zastrzeżenia, jednak kwestia, czy umorzenie postępowania w całej sprawie anuluje skutki, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pozwu, zależy od konkretnego wypadku, w zależności od przyczyny powodującej umorzenie postępowania. Anulowanie tych skutków następuje w przypadku cofnięcia pozwu (art. 203 § 2 KPC) oraz w sytuacji określonej w art. 428 § 2 KPC. Umorzenie postępowania z innych przyczyn nie znosi skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pozwu. Wobec powyższego należałoby przyjąć, że w przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 505³⁷ KPC pozew przerywa bieg terminu przedawnienia. Wydaje się jednak, że nie taki był zamiar ustawodawcy, ponadto nie jest to rozwiązanie spójne z pozostałymi wskazanymi wcześniej przepisami dotyczącymi umorzenia postępowania i zwrotu pozwu. Celowe byłoby wprowadzenie zapisu analogicznego do tego, jaki jest w art. 130 § 2 lub art. 182 § 2 KPC.

W praktyce orzeczniczej¹ powstały wątpliwości, czy sąd właściwości ogólnej powinien wzywać do uzupełnienia następujących braków:

• złożenia pozwu na urzędowym formularzu, gdy sprawa podlega rozpoznaniu w trybie uproszczonym;
• podpisania pozwu;
• pełnomocnictwa procesowego dla osoby która złożyła pozew w EPU;
• uzupełnienia opłaty sądowej od pozwu.

Sąd właściwości ogólnej dysponuje wydrukiem pozwu sporządzonego w EPU, z bezpiecznym podpisem elektronicznym, bez dołączonych dowodów (art. 505³² KPC), nie posiada natomiast dokumentu pełnomocnictwa udzielonego przez powoda (art. 89 § 1 in fine, art. 126 § 31 i 5 KPC). Wydruk zawiera adnotację o uiszczeniu opłaty w EPU.
[/hidepost]