Pozycja procesowa referendarza sądowego w świetle regulacji elektronicznego postępowania upominawczego
[hidepost]
Wątpliwości mogą powstać także na gruncie innych uprawnień referendarzy sądowych, które uzyskają oni w efekcie przyznania im ogólnej kompetencji do przeprowadzenia całego postępowania. Dla przykładu wskazać można przede wszystkim powstałe w ten sposób uprawnienie do rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia, którego aktualnie, jak słusznie zauważa Sąd Najwyższy28, referendarz sądowy nie posiada. Dzieje się tak głównie dlatego, że istnieje szeroki katalog spraw, w których nie obowiązuje reguła, iż zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, co sprawia, że ochrona prawna w tych sprawach, udzielona w postępowaniu zabezpieczającym, nie różni się w swojej treści od merytorycznego żądania w sprawie, prowadząc de facto do jego tymczasowego zaspokojenia. Zaspokojenie roszczeń wierzycieli faktycznie następuje wówczas w uproszczonym trybie, w którym sąd orzeka na podstawie okoliczności uprawdopodobnionych i w którym orzeczenie jest natychmiast wykonalne. Można podnosić, że w tych przypadkach postępowanie zabezpieczające pełni w ograniczonym zakresie funkcję nowego trybu dochodzenia roszczeń, porównywalną do sytuacji, która ma miejsce przy egzekucji prowadzonej na podstawie wyroku opatrzonego klauzulą natychmiastowej wykonalności. Poza tym warunkiem dokonania zabezpieczenia jest uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego w jego udzieleniu (art. 7301 KPC), co wymaga badania wiarygodności środków przedstawionych jako okoliczności służące temu uprawdopodobnieniu. Takie działania można natomiast ocenić jako wkraczające w sferę sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
Podsumowanie
Podsumowując analizę problematyki pozycji procesowej referendarza sądowego, przeprowadzaną w świetle regulacji wprowadzonej w efekcie zinformatyzowania postępowania upominawczego, w pierwszej kolejności należy podkreślić raz jeszcze konieczność szerokiego ujmowania kompetencji referendarskich w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W postępowaniu tym ustawodawca zdecydował się bowiem na odejście od koncepcji powierzania referendarzom sądowym uprawnień do dokonywania konkretnych czynności procesowych na rzecz ogólnego uprawnienia do prowadzenia całego postępowania. W efekcie, zakres uprawnień referendarskich w postępowaniu elektronicznym został wzbogacony w stosunku do jego „tradycyjnego” odpowiednika o możliwość wydawania postanowień. Sposób ukształtowania uprawnień referendarskich w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydaje się być zbieżny z dotychczasową ewolucją pozycji procesowej referendarza sądowego w postępowaniu cywilnym, która wyraża się w stopniowym zwiększaniu zakresu powierzanych mu uprawnień. Ustawodawca konsekwentnie realizuje wspomniany kierunek ewolucji uprawnień referendarskich, co w ostatnim czasie znalazło wyraz w przyjęciu analogicznej koncepcji zakresu kompetencji referendarskich również w tradycyjnie rozumianym postępowaniu upominawczym. Obserwacja ta sugeruje, że w przyszłości również w innych postępowaniach może dojść do rozszerzenia uprawnień referendarzy sądowych na wzór rozwiązania przyjętego w postępowaniu elektronicznym. Skoro bowiem ustawodawca nie dopatrzył się żadnych przeciwskazań dla tak szerokiego ujęcia pozycji procesowej referendarza w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym ujęcie to wydaje się zdawać egzamin praktyczny, jak również w „tradycyjnym” postępowaniu upominawczym, można przyjąć równie szeroką koncepcję uprawnień referendarskich także w europejskim postępowaniu nakazowym oraz potencjalnie także w zinformatyzowanym europejskim postępowaniu nakazowym.
Analiza pozycji procesowej referendarza sądowego przeprowadzona w świetle regulacji elektronicznego postępowania upominawczego sugeruje zatem, że informatyzacja postępowania upominawczego nie tylko sprawiła już, iż rozszerzeniu uległ dotychczasowy zakres kompetencji referendarzy sądowych, lecz może również przyczynić się do dalszej ewolucji pozycji referendarza w innych obszarach postępowania cywilnego.
The procedural position of a court referendary in the light of the regulation of electronic writ-of-payment proceedings
The article discusses the procedural position of a court referendary in electronic writ-of-payment proceedings. It presents an analysis of an approach to a referendary’s powers under such proceedings which departs from the concept of authorizing court referendaries to perform specific procedural acts in favour of entrusting them with the general power to conduct the proceedings. The analysis reviews not only procedural powers granted to court referendaries, but also problems arising from the broad scope of referendarial procedural powers in electronic writ-of-payment proceedings. The comments presented in the article also point out other areas in which court referendaries’ powers will or should be expanded as in writ-of-payment proceedings.
[/hidepost]