Procesowe skutki złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych dotkniętego brakiem formalnym – glosa
[hidepost=1]
Autor jest sędzią Sądu Rejonowego w Grudziądzu.
1 T. jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.; dalej jako: KSCU.
2 Teza sformułowana przez Autora na podstawie uzasadnienienia glosowanego postanowienia dla potrzeb niniejszej publikacji.
3 Takie uogólnione stanowisko wynika również z szeregu wcześniejszych orzeczeń SN, do których odwołano się w uzasadnieniu postanowie-nia z 20.7.2012 r., tj. postanowień: z 7.11.2006 r.,
I CZ 69/06, Legalis; z 10.1.2007 r., I CZ 123/06, Legalis i z 28.11.2007 r., V CZ 104/07, Legalis.
4 Przepis ten nie miał w rozpatrywanej sprawie zastosowania, gdyż nie dotyczy on środków odwoławczych i środków zaskarżenia, w tym skargi kasacyjnej. Przyjmuje się, że w wypadku nieopłaconego środka odwoławczego lub środka zaskarżenia wniesionego przez fachowego pełnomocnika zastosowanie znajduje odpowiednio art. 130 § 1 KPC, z tym że nie wchodzi w rachubę zwrot skargi kasacyjnej, bowiem KPC nie zna instytucji „zwrotu środków odwoławczych”, lecz jej odrzucenie (zob. np. A. Maciąg, Zasady uiszczania opłat od pism wnoszonych przez pełnomocników w postępowaniu cywilnym – zagadnienia wybrane, Pal. Nr 7–8/2010, s. 47; K. Weitz, Skutki uchylenia art. 1302 § 3 KPC, Pal. Nr 11–12/2010, s. 152; postanowienia SN:
z 8.1.2010 r., IV CZ 107/09, OSNC-ZD Nr C/2010, poz. 90, z 3.2.2010 r., II CZ 79/09 i II CZ 91/09, Legalis; uchwała SN (7) z 15.6.2010 r., II UZP 4/10, OSNAPiUS Nr 3–4/2011, poz. 38
oraz postanowienie SN z 24.11.2010 r., II CZ 128/10, niepubl
5 I CZ 69/06, zob. przyp. 3, do której krytyczną glosę opublikował A. Niedużak, PS Nr 4/2009, s. 126–129. Autor ten końcowo opowiedział się za przyjęciem, że skarga kasacyjna (bądź inne pismo procesowe wymienione w uchylonym z dniem 1.7.2009 r. art. 130 2 § 3 KPC) zawierająca wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, do którego nie dołączono oświadczenia osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych obejmującego szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, podlegała w ówczesnym stanie prawnym odrzuceniu po zarządzeniu zwrotu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i bez wzywania pełnomocnika procesowego do uzupełnienia braków tego wniosku.
6 Zob. uzasadnienia postanowień: z 10.1.2007 r., zob. przyp. 2; z 9.2.2007 r., I PZ 33/06, OSNP Nr 9–10/2008, poz. 134; z 12.10.2007 r., I PZ 20/07, OSNP Nr 21–22/2008, poz. 320;
z 28.11.2007 r., zob. przyp. 2; z 11.1.2008 r., V CZ 116/07, Legalis; z 24.4.2008 r., IV CZ 27/08, Legalis i 27.9.2012 r., III CZ 69/12, Legalis.
7 Zob. A. Niedużak, op. cit., s. 129.
8 T. jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.; dalej jako: KSCU67.
9 Oprócz orzeczeń powołanych w uzasadnieniu postanowienia SN z 7.11.2006 r. zob. także np. postanowienia SN: z 15.10.1997 r., III CZ 70/97, OSNC Nr 3/1998, poz. 45; z 4.10.2006 r.,
I CZ 81/06, OSNC Nr 2/2007, poz. 36; z 6.10.2006 r., V CZ 66/06 i V CZ 69/06, Legalis oraz z 20.10.2006 r., IV CZ 69/06, Legalis; uchwały SN: z 13.10.2006 r., III CP 75/06,
niepubl. i z 28.11.2006 r., III CZP 98/06, OSNC Nr 9/2007, poz. 131.
10 Na odmienność obydwu sytuacji zwrócił uwagę SN w uzasadnieniu postanowienia z 26.7.2006 r., IV CZ 57/06, Legalis.
11 Zob. uzasadnienie postanowienia SN z 25.1.2007 r. (V CZ 114/06, Legalis), w którym SN stwierdził, że następstwem zniweczenia skutków złożenia wniosku o zwolnienie od koszów sądowych jest zaktualizowanie się sytuacji oznaczającej nieopłacenie apelacji, uzasadniającej jej odrzucenie.
12 Wprowadzonym ustawą z 17.12.2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45, z dniem 19.4.2010 r.;
dalej jako: ZmKPCU.
13 Zob. uzasadnienie projektu ustawy – druk 1925 Sejmu RP VI kadencji, dostępny na: www.sejm.gov.pl.
14 Wskazaną ZmKPCU.
15 Tak też trafnie SA w Szczecinie w uzasadnieniu postanowienia z 26.9.2012 r., I ACz 638/12, Legalis.
16 Zob. A. Niedużak, op. cit., s. 129.
17 I CZ 69/06, zob. przyp. 3
18 Zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 12.10.2007 r., zob. przyp. 6.
19 Identycznie należało też po zwrocie wniosku o zwolnienie od kosztów wezwać do uiszczenia opłaty stronę, jeśli nie była zastępowana przez fachowego pełnomocnika, skoro w tym przypadku nie miał zastosowania art. 1302 § 3 KPC.
20 Zob. postanowienie SN z 20.6.2007 r., II CZ 46/07, Legalis oraz uzasadnienie postanowienia SN z 27.9.2012 r., zob. przyp. 6.
21 Zob. uzasadnienie postanowienia SN z 27.9.2012 r., zob. przyp. 6.
22 Zob. postanowienie SA w Szczecinie z 26.9.2012 r., zob. przyp. 15.
23 Przed promowaniem takich nierzetelnych zachowań pełnomocników przestrzegał już A. Niedużak, op. cit., s. 129.
[/hidepost]