Secretario judicial – status referendarza sądowego w Hiszpanii
[hidepost=1]
Secretarios legitymują się dodatkowo specjalną odznaką, która swoim wzorem nawiązuje do sędziowskiej.
Przy wykonywaniu wszystkich swoich funkcji secretarios judiciales podlegają dwóm podstawowym zasadom: legalizmu i bezstronności10.
Gwarancją tych zasad, wobec wagi i szerokiego spektrum przyznanych referendarzom kompetencji, jest m.in. wzmocniona ochrona stabilności zatrudnienia secretario judicial. Możliwość jego odwołania ze stanowiska ogranicza się do enumeratywnie wskazanych w ustawie przypadków, które korespondują z sytuacjami utraty stanowiska przez sędziów11. Referendarze poddani są również analogicznym do sędziów zakazom i wyłączeniom; odnoszą się do nich te same przypadki niezdolności. Nieliczne wyjątki dotyczą przykładowo możliwości członkostwa w partii politycznej czy uczestnictwa w wyborach parlamentarnych bądź samorządowych12.
W Hiszpanii – jak w większości krajów europejskich, które wprowadziły instytucję referendarza do swojego ustawodawstwa – referendarzom przyznano szereg uprawnień związanych z administracją w sądzie, m.in. z zakresu zarządzania personelem i spraw finansowych. Wyjątkiem pozostały Estonia, Polska i Holandia13. Gros uprawnień secretario judicial oscyluje właśnie wokół spraw związanych z administracją sądową. Jednym z jego podstawowych zadań jest zarządzanie Biurem sądowym (Oficina judicial), stanowiącym, zorganizowany w sposób elastyczny, sekretariat o charakterze instrumentalnym, wspierający działalność jurysdykcyjną sędziów i sądów14. W ramach tych kompetencji referendarze organizują i kierują, w aspekcie techniczno-procesowym, personelem zatrudnionym w biurze, przydzielają obowiązki i rozdzielają zadania, dają wiążące instrukcje, jakie uznają za stosowne, w ramach zleconych zadań. Secretarios strzegą również dokumentów sądowych, archiwum, odpowiadają za depozyt dokumentów i przedmiotów złożonych do akt sądowych. Ponadto, współpracują z organami podatkowymi, kontrolują rachunek bankowy sądu i zajmują się opracowaniem statystyki sądowej, która ma służyć zadaniom legislatywy odnośnie wymiaru sprawiedliwości, modernizacji i organizacji sądownictwa, planowaniu polityki kadrowej i finansowej w administracji wymiaru sprawiedliwości, a także lustracji działalności sądów.
Poza wyżej nakreślonymi zadaniami, związanymi przede wszystkim z administracją sądową, zadania secretario opierają się na dwóch filarach, bezpośrednio związanych z pojęciem wymiaru sprawiedliwości, który rozumiany jest trójaspektowo. Składa się na niego rozstrzyganie (przysługuje jedynie sędziom), dokumentowanie, co wiąże się z pojęciem jurydycznej wiary publicznej, która przysługuje wyłącznie secretarios judiciales oraz zarządzanie, organizacja procesu i egzekucja, która jest dzielona pomiędzy sędziów i referendarzy15.
Warto zwrócić uwagę, że ustawa expressis verbis gwarantuje secretario judicial niezależność i autonomię jedynie co do realizacji zadań z zakresu jurydycznego zaufania publicznego (fe pública judicial)16, podczas gdy przy wykonywaniu pozostałych zadań, dla zapewnienia koordynacji działań secretarios,poddany jest zasadzie podległości hierarchicznej. Oznacza to, że zobowiązany jest do przestrzegania nakazów i instrukcji, jakie otrzymuje od swoich przełożonych, funkcjonujących w ramach zorganizowanego na zasadach hierarchiczności Korpusu Referendarzy Sądowych (Cuerpo de Secretarios Judiciales). Podkreślić jednak należy, że nie może to naruszać podstawowych zasad działania secretario judicial w każdym polu – zasad legalizmu i bezstronności.
Właśnie przez wzgląd na powyższe, secretarios wyposażono w mechanizm kontrolny pozwalający im – w sytuacji uznania o niezgodności polecenia lub instrukcji z prawem lub z jakichkolwiek innych przyczyn niedopuszczalnego – na przedstawienie przełożonemu umotywowanego raportu. W przypadku nieprzychylnego rozpatrzenia raportu secretario może przedłożyć sprawę wyższemu zwierzchnikowi (art. 83 ust. 2 del ROSJ).
[/hidepost]