Secretario judicial – status referendarza sądowego w Hiszpanii
[hidepost=1]
2) Zarządzanie i organizowanie procesu
Przechodząc do drugiej z kluczowych sfer działania secretario judicial – zarządzania i organizowania procesu, na wstępie należy wyjaśnić, że na referendarzu spoczywa obowiązek dbania o prawidłowy bieg procesu i terminowość podejmowanych czynności. Podejmuje on czynności w toku procesu, związane z jego biegiem (impulso procesal) i wydaje w tym zakresie zarządzenia (diligencias), które nie są zarezerwowane dla sędziego. Jeżeli zarządzenia te dotyczą organizacji procesu – zarówno w sensie formalnym, jak i materialnym – i mają na celu wykonanie postanowienia sądu (diligencias de ordenación), w przypadkach wskazanych w przepisach procedury są zaskarżalne18. Pozostałe wydawane przez niego zarządzenia związane z biegiem procesu mają charakter czysto techniczny (diligencias de constancia, comunicación o ejecución). Referendarz rozstrzygając przyjęcie wniosku lub kończąc postępowanie pozostające w jego wyłącznej jurysdykcji działa w formie postanowienia (decreto) – art. 206 ust. 2 LEC. Diligencias de ordenacion mają szczególne znaczenie w postępowaniu egzekucyjnym. Zgodnie z przepisem art. 545 ust. 7 LEC, sąd wydaje zarządzenia w wymienionych w ustawie przypadkach, a pozostałe zarządzenia co do postępowania wydaje secretario właśnie w tej formie (poza przypadkami, w których ma obowiązek wydania postanowienia).
W omawianych kompetencjach skupia się jedno z podstawowych zadań secretario judicial – asystowanie i wspieranie sędziego; jest on jakby jego prawą ręką. Współpraca sędziego i referendarza w systemie hiszpańskiego prawa procesowego jest zdecydowanie bardziej zacieśniona, tylko częściowo można ją porównać do funkcji asystenta sędziego. Nie można przy tym zapominać, że secretario działa jako autonomiczny organ, a jego rola w przygotowaniu procesu, jego organizacji i dbałości o prawidłowy bieg jest nieporównywalnie większa.
Secretario judicial ma obowiązek przedstawiania sprawozdań sędziemu o wszystkich przedłożonych w sprawie dokumentach oraz podjętych poza obecnością sędziego czynnościach w sprawie (art. 178 LEC). Podejmując czynności referendarze wykonują i czuwają nad wykonaniem decyzji sędziów podjętych w ramach ich zakresu kompetencyjnego (art. 452 ust. 2 de la LOPJ), co jednak nie może naruszać przyznanej referendarzom autonomii i niezależności działania (zasada powiązania). Z pola widzenia nie można tracić, że podstawowym zadaniem referendarza jest wspieranie sędziego i współpraca z nim w ramach działalności jurysdykcyjnej, dla efektywnego sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
Pomiędzy secretario judicial a sędzią nie zachodzi wprawdzie relacja podległości służbowej, niemniej można mówić o pewnym zwierzchnictwie sędziego z punktu widzenia funkcjonalnego i ustrojowego. W efekcie sędzia nie ma potrzeby sprawowania władzy wobec secretario, a w przypadku pojawienia się konfliktu kompetencyjnego między nimi, to referendarz musi dostosować się do polecenia sędziego. Referendarze zatrudnieni w komórkach Biura sądowego zajmujących się zarządzaniem i wspieraniem działalności procesowej w ramach jurysdykcji odpowiadają za ścisłe przestrzeganie decyzji sędziów podjętych w ramach ich kompetencji. Z drugiej strony, sędziowie zobowiązani są do respektowania uprawnień procesowych secretario i jego kierownictwa nad Biurem sądowym19.
[/hidepost]