Secretario judicial – status referendarza sądowego w Hiszpanii
[hidepost=1]
Środki zaskarżenia od orzeczeń secretario judicial
W związku z licznymi problemami, jakie w praktyce powstały na gruncie polskiego unormowania skargi na orzeczenie referendarza sądowego, szczególną uwagę warto zwrócić na hiszpańską regulację tego zagadnienia.
Kontrola legalności i zasadności decyzji secretario ma newralgiczne znaczenie wobec przyznania mu uprawnień do wydawania merytorycznych rozstrzygnięć w procesie.
Środki zaskarżenia, jakie przysługują od decyzji secretario judicial, różnią się w zależności od ich przedmiotu, co jest naturalną konsekwencją szerokiego spektrum zadań, jakie stawia się przed tym organem oraz ich zróżnicowanego charakteru. Podstawowy podział związany jest z podziałem kompetencji secretario na te związane z administracją sądową oraz kompetencje ściśle procesowe, wywodzące swoje umocowanie z przepisów ustawy procesowej. W odniesieniu do tych ostatnich przedstawione zostaną jedynie środki zaskarżenia właściwe dla procedury cywilnej, z pominięciem regulacji procesu karnego i sądowoadministracyjnego.
1) Środki zaskarżenia w postępowaniu cywilnym
Zgodnie z art. 448 ust. 1 LEC, od orzeczeń sądu i secretario judicial w przypadkach określonych w ustawie osobom, których interesy narusza to orzeczenie, przysługuje środek zaskarżenia. Warto zwrócić uwagę, że hiszpański ustawodawca wymieniając orzeczenia sądu i referendarza obok siebie, a także stosując wobec nich wspólną nomenklaturę, dał wyraz ich porównywalnej wadze procesowej.
Jak już wyżej wspomniano, decyzje secretario judicial wydawane w procesie cywilnym można podzielić na zarządzenia (diligencias) oraz postanowienia (decretos) rozstrzygające przyjęcie wniosku i kończące postępowania pozostające w wyłącznej jurysdykcji secretario – art. 206 ust. 2 LEC. Zarządzenia z kolei dzielą się na te, które dotyczą organizacji procesu i mają na celu wykonanie postanowienia sądu (diligencias de ordenación – zarządzenia organizacyjne) o podstawowym znaczeniu (przykładowo zarządzenie o skierowaniu sprawy do rozpoznania w innym trybie niż wskazany przez powoda – art. 254 LEC) oraz pozostałe zarządzenia techniczne związane z biegiem postępowania, wydawane dla odzwierciedlenia w przepisanej prawem formie czynności relewantnych dla procesu [diligencias de constancia – przykładowo zarządzenie stwierdzające złożenie pisma, względnie dokonanie czynności, po terminie – art. 136 LEC; de comunicación – przykładowo zarządzenie o doręczeniu stronie pisma, w tym decydowanie o doręczeniu zastępczym w formie ogłoszenia wobec nieskutecznego dochodzenia adresu zamieszkania (art. 156 LEC); de ejecución, wydawane w postępowaniu egzekucyjnym – przykładowo stwierdzające zajęcie dóbr dłużnika – art. 587 LEC]. Konsekwencją tego podziału jest odmienna regulacja ich zaskarżenia.
Od wydawanych w toku procesu przez secretario zarządzeń organizacyjnych i postanowień, które nie kończą postępowania w I instancji (decretos no definitivos), przysługuje zażalenie (recurso de reposición). Środek ten rozpatrywany jest przez referendarza, który wydał zaskarżone orzeczenie38. Zażalenie to jest zwyczajnym środkiem zaskarżenia, co ważne, właściwym również dla odwołania się od zarządzeń i postanowień sądu niekończących postępowania. Środek ten ma na celu ponowne rozpatrzenie sprawy, ma charakter niedewolutywny i niesuspensywny. Do jego złożenia przewidziany jest pięciodniowy termin, liczony od doręczenia orzeczenia, a w jego uzasadnieniu obligatoryjnie należy wskazać zarzuty przeciwko podjętej decyzji. Jeżeli omawiany środek zaskarżenia zostanie przyjęty do rozpoznania (po spełnieniu powyższych warunków formalnych), secretario judicial udziela stronie przeciwnej pięciodniowego terminu dla odniesienia się do zażalenia. Po upływie powyższego okresu, w ciągu kolejnych 5 dni, secretario judicial rozpatruje zażalenie wydając w tym przedmiocie postanowienie.
Powyższe postanowienie wydane po ponownym rozpatrzeniu sprawy przez secretario judicial jest niezaskarżalne, ale może być przez stronę kwestionowane na pierwszym terminie kolejnego posiedzenia przed sądem lub pisemnie, przed zapadnięciem rozstrzygnięcia końcowego, jeżeli stopień zaawansowania sprawy nie pozwala na rozpoznanie zarzutów strony na posiedzeniu.
Na postanowienia referendarza, które kończą postępowanie w sprawie39 lub wstrzymują jego bieg, przysługuje zażalenie o innym charakterze (recurso de revisión), chociaż podobnie pozbawione jest cechy suspensywności (art. 454 bis LEC). Ten środek zaskarżenia jest stosunkowo nowy w hiszpańskiej procedurze cywilnej, a jego introdukcja była bezpośrednią konsekwencją znacznego poszerzenia uprawnień secretario judicial we wspomnianej powyżej ostatniej dużej reformie procedury,w szczególności kompetencji do wydawania postanowień (decretos) i konieczności zapewnienia obywatelom konstytucyjnego prawa do sądu40. Postanowienia referendarza kończące postępowanie w sprawie (decretos de la resolución) w postępowaniach przyznanych mu na wyłączność, muszą zawierać uzasadnienie, z osobnym przytoczeniem jego motywów faktycznych i prawnych. W pozostałych przypadkach uzasadnienie sporządzane jest w razie potrzeby. Omawiany środek należy wnieść w formie pisemnej w terminie pięciodniowym, ze wskazaniem zarzutów przeciwko orzeczeniu. Po stwierdzeniu dopuszczalności zażalenia secretario judicial,przy pomocy zarządzenia organizacyjnego doręcza je pozostałym stronom, które w terminie 5 dni mogą złożyć odpowiedź.
[/hidepost]