Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego w praktyce sądowej
[hidepost]
Zgodnie z treścią art. 368 § 1 i 2 KPC apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części;
2) zwięzłe przedstawienie zarzutów;
3) uzasadnienie zarzutów;
4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później;
5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.
W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia. Wartość ta może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Przepisy art. 19–24 i 25 § 1 KPC stosuje się odpowiednio.
Porównując treść tego przepisu z treścią art. 1206 § 1 i 2 KPC, zawierającego wskazanie podstaw skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, uwzględnianych na wniosek i z urzędu, oraz mając na uwadze charakter tego postępowania, wydaje się, że uzasadniony jest pogląd, iż do skargi o uchylenie wyroku będzie mieć zastosowanie wprost art. 368 § 1 pkt 1–3 oraz § 2 KPC. Natomiast nie będzie mieć w ogóle zastosowania art. 368 § 1 pkt 4 KPC, gdyż sąd powszechny nie przeprowadza żadnego uzupełniającego postępowania dowodowego co do meritum sprawy, rozpoznając jedynie skargę, a nie sprawę. Z kolei art. 368 § 1 pkt 5 KPC znajdzie odpowiednie zastosowanie, tj. skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego może tylko i wyłącznie zawierać wniosek o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu uchylenia. Nie może zawierać wniosku o zmianę tego orzeczenia.
Konkludując, odpowiednie zastosowanie art. 368 KPC do skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oznacza, że skarga powinna odpowiadać wymogom formalnym pisma procesowego oraz odpowiednio zastosowanym wymogom formalnym apelacji. W rezultacie skarga musi zawierać wskazanie wyroku sądu polubownego, którego kontroli domaga się strona wraz ze wskazaniem, czy skarży go w całości czy w części, przedstawienie zarzutów wraz z ich uzasadnieniem, powołanie faktów i dowodów koniecznych do wykazania podstaw skargi oraz wniosek o uchylenie wyroku sądu arbitrażowego z zaznaczeniem zakresu żądanego uchylenia12. Skarga dotknięta brakami formalnymi będzie podlegała uzupełnieniu z odpowiednim zastosowaniem art. 130 KPC, tyle że pod rygorem jej odrzucenia (art. 370 KPC).
W brzmieniu poprzedniej ustawy skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego była uznawana przez większość doktryny za środek mający charakter jednocześnie powództwa i nadzwyczajnego środka zaskarżenia (skargi o wznowienie postępowania)13. Zmiana przepisów nie spowodowała znacznej modyfikacji właściwości skargi. Zakres analizy wydanego wyroku sądu arbitrażowego jest znacznie ograniczony w stosunku do apelacji, której celem jest ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy na podstawie materiału dowodowego zebranego w toku I instancji, a uzupełnionego o dowody przeprowadzone w postępowaniu odwoławczym. Ponadto zmienił się model dwuinstancyjny postępowania przed sądem państwowym na model jednoinstancyjny, w którym sąd apelacyjny działa jako sąd I instancji.
Wszystko to powoduje, że odpowiednie stosowanie przepisów o apelacji musi uwzględniać fakt, że w tym przypadku sąd powszechny nie jest sądem merytorycznym, a zakres jego związania zarzutami skargi jest inny niż zakres związania zarzutami apelacji. W naszej ocenie niewątpliwie w konsekwencji nie będzie mieć zastosowania pogląd SN wyrażony w uchwale z 31.1.2008 r.14, że sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. W związku z tym dla postępowania ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego znaczenie wiążące mają tylko podstawy wymienione w art. 1206 § 1 KPC oraz uwzględniane z urzędu, wymienione w art. 1206 § 2 KPC.
[/hidepost]