Strajk prokuratorów w Kanadzie

Podczas, gdy strajk sędziów we Francji został tymczasowo zawieszony, prokuratorzy w Quebecu idą za ich przykładem. Rozprawy karne w Quebecu nie odbywają się z uwagi na protest prokuratorów, którzy zapowiadają „walkę do końca”.

Przeładowany system sądownictwa karnego w kanadyjskiej prowincji Quebec stoi przed groźbą konieczności zamknięcia sądów z uwagi na bezprecedensowy protest Prokuratorów Koronnych (Crown Prosecutors), którzy zapowiedzieli przystąpienie do legalnego strajku w czwartek 8.2.2011 r. Protest prokuratorów w innych prowincjach Kanady trwa już od dłuższego czasu i polega na stosowaniu „strajku włoskiego”, występowania przeciwko władzom prowincji z pozwami, nielegalnych strajkach. Natomiast szczególna pozycja Prokuratorów Koronnych z Quebecu daje im prawo do legalnego strajku.

Uprawnienia tego prokuratorzy nigdy się nie domagali, jednak zostało im ono przyznane i obecnie zdecydowali się z niego skorzystać. Rządzący w Quebecu liberalny rząd przyznał im to prawo w 2003 r. ustępując wobec żądania prokuratorów poddania kwestii ich wynagrodzenia arbitrażowi, którego wynik miał być wiążący dla rządu. W wyniku tego władze prowincji narzuciły prokuratorom nowe umowy dotyczące ich wynagrodzeń. Zgodnie z tymi umowami od 2003 r. otrzymali oni jedynie niewielką podwyżkę wynagrodzeń.

„Wprawia nas w konsternację fakt, że do tego w ogóle musiało dojść. Prawo do strajku jest nie do pogodzenia z naszą rolą w społeczeństwie” – mówi Christian Leblanc, przewodniczący stowarzyszenia, które zrzesza 450 prokuratorów prowincji Quebec. Około 1000 prawników spoza prowincji również rozważa możliwość przyłączenia się do protestu¹.

„Ale tym razem musieliśmy skorzystać z tej możliwości. I tym razem będzie to walka do końca. Albo wywalczymy rozwiązania, które zaniedbywano od lat, albo przystąpimy do strajku. Starsi wiekiem i stażem koledzy zapowiedzieli, że nie wrócą do pracy dopóki nasze żądania nie zostaną spełnione”.

Od kilkudziesięciu lat Prokuratorzy Koronni prowincji Quebec skarżyli się na złe warunku pracy, braki kadrowe i zbyt niskie wynagrodzenia, a ich twierdzenia znajdują potwierdzenie w niezależnych wyliczeniach. Urząd statystyczny prowincji Quebec wyliczył, że quebeccy prokuratorzy zarabiają najmniej w całej Kanadzie, a ich wynagrodzenia są o 40% niższe niż średnia krajowa. 30 lat temu zarobki prokuratorów zbliżone były do zarobków sędziów – obecnie wynoszą jedynie ich połowę. Starsi prokuratorzy zarabiają rocznie 102,700 USD – co stanowi jedynie połowę wynagrodzenia ich kolegów z prowincji Ontario.

Z przeprowadzonego w 2010 r. audytu wynika, że w prowincji Quebec w porównaniu z innymi prowincjami występują największe opóźnienia w rozpoznawaniu spraw, jest również najmniej prokuratorów przypadających na jednego mieszkańca. Jednym z żądań protestujących jest natychmiastowe zatrudnienie 200 nowych prokuratorów.

Wprawdzie w przeszłości Jean-Marc Fournier, Minister Sprawiedliwości pro­wincji, przyznał, że „ta niekorzystna sytuacja trwa od dziesięcioleci”, to jednak jak przyznał Christian Leblanc, ta deklarowana dobra wola nie objawiła się przy stole negocjacyjnym, gdzie przedstawiciele obu stron sporu nawet nie rozpoczęli jeszcze dyskusji na temat podwyżki wynagrodzeń. Władze prowincji odmówiły jakichkolwiek komentarzy na temat przebiegu rozmów.

Christian Leblanc oznajmił, że strajkujący zgromadzili pokaźny „fundusz strajkowy” i są przygotowani nawet na długotrwały protest, jak również i na to, że ten sam liberalny rząd, który dał im prawo do strajku, teraz będzie chciał im to prawo odebrać².

Prawnicy, którzy musieli pracować w najbardziej przeładowanym sądzie w Montrealu, mogą doświadczyć chaosu w systemie sądowniczym. Jak przewiduje adwokat Debora De Thomasis – nawet najkrótszy strajk może pociągnąć za sobą efekt w postaci znacznego opóźnienia rozpraw, co w konsekwencji może spowodować masowe umarzanie spraw, bądź też ich zwracanie przez sądy prokuratorom.

„To z pewnością wpłynie na pogorszenie wizerunku podmiotów zarządzających wymiarem sprawiedliwości, jak również i pogorszenie zaufania społeczeństwa do nich” mówi Debora De Thomasis, w przeszłości przewodnicząca stowarzyszenia adwokatów prowincji Quebec i dodaje, że prokuratorzy z całą pewnością zasługują na podwyższenie ich wynagrodzeń. Konieczne jest również zwiększenie ich stanu liczebnego.

Prokuratorzy zgodzili się zapewnić pracę w niezbędnym zakresie. Będą brali udział w posiedzeniach sądowych dotyczących środków zapobiegawczych, w szczególności zwalniania sprawców z aresztu za kaucją. Będą również brać udział w już trwających rozprawach z udziałem ławy przysięgłych.

W przeszłości prokuratorzy w prowincji Quebec protestowali nielegalnie w 1998 r. i 2002 r. W prowincji Nowa Szkocja prokuratorzy strajkowali nielegalnie w 1998 r. i udało im się doprowadzić to stanu, w którym wynagrodzenie prokuratora zostało powiązane z wynagrodzeniem sędziów i stanowi ich stały procent. Z analogicznym żądaniem występują prokuratorzy z Quebecu i jest to ich podstawowe żądanie podczas negocjacji z rządem prowincji.

Strajk prokuratorów zakończył się sukcesem. Wprawdzie po dwóch tygodniach protestu, polegającego na pikietowaniu budynków rządowych oraz organizowaniu „milczącego protestu” w porze lunchu, prokuratorzy zostali zmuszeni do zakończenia protestu³, jednak minister sprawiedliwości prowin­cji Quebec Jean-Marc Fournier ogłosił, że nastąpi znaczna poprawa warun­ków pracy prokuratorów. Przewidziano utwo­rzenie dodatkowych 160 etatów, z czego 94 to nowe etaty prokuratorskie, 56 to nowe etaty personelu pomocniczego oraz 10 na zatrudnienie pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy. Na nowe etaty oraz podwyżkę wynagrodzeń rząd prowincji ma przeznaczyć w ciągu czterech lat kwotę 100 milionów dolarów kanadyjskich. W związku z tym minister sprawiedliwości wyraził nadzieję, że obecnie znajdą się chętni wśród prokuratorów koronnych do objęcia 30 nieobsadzonych etatów w utworzonym biurze antykorupcyjnym⁴.