Twój język Cię zdradza – czy „anonimowy cyberstalker” to oksymoron?
[hidepost]
Aby dokonać konceptualizacji pojęcia, należałoby zbadać definicje tego pojęcia zamieszczone w źródłach leksykograficznych normatywnych oraz specjalistycznych, następnie prześledzić literaturę przedmiotu z tego zakresu koncentrując się na definiowaniu tego pojęcia. Źródła leksykograficzne wskazują znaczenie pojęcia w systemie językowym, natomiast należy zbadać również znaczenie kontekstowe tego pojęcia. Dokonać tego można poprzez badania użycia danego wyrazu (wyrażenia) w różnych kontekstach korzystając z korpusów tekstowych. Jednym z nich jest „Korpus Języka Polskiego” Wydawnictwa Naukowego wielkości 40 milionów słów. Innym korpusem jest „Narodowy Korpus Języka Polskiego” – największy, morfologicznie anotowany zbiór danych języka polskiego. Korpus językowy to zbiór danych tekstowych dostępnych w formie elektronicznej, stanowiący materiał do badań16. Kolejnym krokiem byłaby analiza aktów prawnych zawierających to pojęcie. Znaczeniem słowa jest zatem jego reprezentacja semantyczna zawierająca w sobie etymologię, definicję słownikową, wszystkie formy leksykalne, znaczenie wyrazu w tekście, jego konotację, metafory, metonimie, synonimy, antonimy. W ten sposób tworzy się swoisty obraz danego pojęcia. W ramach tego obrazu wyodrębnić można naukowy obraz danego pojęcia, językowy (potoczny) obraz danego pojęcia, obraz pojęcia w dyskursie medialnym oraz w świadomości społecznej. Obrazy te można porównywać ze sobą.
W kwestii gróźb karalnych zaznaczyć należy, że jest to przestępstwo, które skierowane jest przeciwko wolności człowieka w sferze psychicznej, a więc skierowane przeciwko poczuciu bezpieczeństwa17. Poczucie bezpieczeństwa rozumiane jest jako wolność od strachu i obawy o naruszenie innych dóbr człowieka lub najbliższych mu osób.
Agresja werbalna jest interpersonalnym działaniem językowym, parajęzykowym i niewerbalnym wyrażającym negatywny stan uczuciowy nadawcy wobec odbiorcy, aktualizowany w chwili realizacji działania językowego z intencją zdeprecjonowania odbiorcy, poniżenia jego godności itp.18 Agresywność inwektywu jest przy tym uzależniona od stopnia intensywności agresji i eksplicytności emocji, a także od stopnia ukierunkowania. Przy skierowaniu inwektywu do rozmówcy, stopień agresji jest najsilniejszy („Ty złodzieju!”) w porównaniu z użyciem inwektywu wobec osoby trzeciej („X jest złodziejem!”) lub zbioru osób („Partia X to złodzieje!”) czy skierowania inwektywu do nieokreślonych osób („Precz ze złodziejami!”), czy też na charakter działań i rezultatów („Rząd wprowadził złodziejskie reformy!”)19.
Stalking i cyberstalking – rozważania językoznawcy
W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają rozważania dotyczące problematyki stalkingu na tle zjawisk związanych z przemocą emocjonalną, nękaniem uporczywym prześladowaniem na tle emocjonalnym. Stalking to działanie celowe i złośliwe, które charakteryzuje się wielokrotnym prześladowaniem i molestowaniem innej osoby, a to zagraża jej bezpieczeństwu. W obecnym czasie coraz częściej mówi się o odmianie stalkingu, jaką jest cyberstalking. Cyberstalking polega na używaniu mediów elektronicznych do nękania drugiej osoby, jest zatem formą przestępstwa internetowego, internetową odmianą stalkingu. Nękanie online dotyczyć może komentarzy na forach internetowych, oczerniania w Internecie, rozpowszechnianiu plotek za pośrednictwem mediów elektronicznych, prześladowaniu e-mailowym poprzez przesyłanie na konto pocztowe wiadomości wbrew woli ofiary, rozsyłaniu niechcianych przesyłek od ofiary jako nadawcy itd. Katalog działań cyberstalkera jest olbrzymi, w tym kontekście pojawia się jednak pytanie o anonimowość nadawcy w Internecie. W dobie rozwoju Internetu „człowiek zalogowany” sądzi, że może czuć się bezkarnie na forach internetowych, czatach i w ramach grup dyskusyjnych. Łatwość dostępu do sieci i pozorna anonimowość sprzyjają wyrażaniu niewyważonych sądów, nietolerancji, antypatii i rozprzestrzenianiu się nienawiści. Pozostaje jednak pytanie, jak rozwiać wątpliwości dotyczące indywidualnych przypadków i sformułowanie ocen, że nienawiść, którą żywi dany podmiot w stosunku do innego podmiotu, przekroczyła dopuszczalne granice i mieści się w ramach reakcji systemu prawnego, czym sprawca wypełnił znamiona czynu zabronionego przewidzianego w danym akcie prawnym. B. Hołyst20, wychodząc od definicji stalkingu, analizuje badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych w tym obszarze.
[/hidepost]