Udział ławników w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości karnej w Sądzie Najwyższym
[hidepost]
Podsumowanie
Nie jestem przekonany co do zasadności wprowadzenia do orzekania w SN ławników. Jesteśmy świadkami instrumentalnego wykorzystania instytucji ławnika poprzez propozycję udziału osób wybieranych przez Senat w składach orzekających Izby Dyscyplinarnej SN oraz w sprawach skarg nadzwyczajnych. Rozwiązanie to, i takie jest też moje zdanie, całkiem nie przystaje do pożądanej roli sędziów społecznych, jaką powinni odgrywać, zwłaszcza, że SN jest sądem prawa, a nie sądem faktów. Procedura wyłaniania takich członków składów sądzących nie ma nic wspólnego z udziałem społeczeństwa w orzekaniu, a bardziej z udziałem politycznych nominatów, którzy mogą być postrzegani jako obserwujący decyzje i poczynania zawodowych sędziów21.
The involvement of lay judges in administration of criminal justice at the Supreme Court
The involvement of lay judges in the administration of justice is a subject I have raised several times in recent years. In each case, the direct motivation for those deliberations have been legislative initiatives which very extensively interfered in the system of courts with respect to the involvement of citizens in passing judgments. Each time also, in my opinion, to the detriment of justice.
Key words: lay judge, Supreme court, administration of justice, extraordinary appeal, disciplinary proceedings, independence
* Autor jest adwokatem i adiunktem w Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW.
1 Ł. Chojniak, Ł. Wiśniewski, Ławnicy w postępowaniu karnym – ujęcie historyczne i konstytucyjne, „Wrocławskie Studia Sądowe” Nr 3–4/2013, s. 47–66. Podtrzymuję poczynione w tym tekście uwagi, co czyni zbędnym ich powielanie w tym opracowaniu.
2 Wcześniej ukazała się bardzo interesująca praca S. Zawadzki, L. Kubicki (red.), Udział ławników w postępowaniu karnym. Opinie a rzeczywistość. Studium prawnoempiryczne, Warszawa 1970 r. Wieńczyła ona 3 letnie empiryczne badania autorów nad realnym udziałem ławników w postępowaniu karnym oraz perspektywach rozwoju tej instytucji, którą autorzy uznawali za istotną dla prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Ławnikom przypisywano funkcje czynnika kontroli społecznej, sędziego społecznego oraz swoistego łącznika ze społeczeństwem (s. 224 i n.)
3 Relacja dostępna na: https://www.kancelaria.lex.pl/czytaj/-/artykul/trzeba-nadac-lawnikom-wyzsza-range, (dostęp z 24.7.2018 r.).
4 Ustawa z 15.3.2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 r. Nr 112, poz. 766). Zob. też S. Waltoś, W dziesięciolecie obowiązywania kodeksu postępowania karnego, PiP Nr 4/2009.
5 Ustawa z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2018 r. poz. 5 ze zm.); dalej jako: SNU.
6 Ustawa z 11.3.2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 437).
7 Ustawa z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247).
8 Zob. A. Kotowski, Nie skazujmy ławników z góry na niepowodzenie, Dziennik Gazeta Prawna – Prawnik, 17.7.2018 r., s. 4–5. Nie zgadzam się jednak z autorem co do jego względnie przychylnej oceny zasadności wprowadzenia ławników do orzekania w SN, o czym w dalszej części tekstu.
[/hidepost]