- Prawo ustrojowe
- Artykuł pochodzi z numeru IUSTITIA 2(16)/2014, dodano 29 sierpnia 2014.
Uposażenie rodzinne przyznawane członkom rodziny zmarłego sędziego
[hidepost]
Uposażenie rodzinne przyznawane członkom rodziny zmarłego sędziego sądu wojskowego
Przepisy dotyczące zmniejszenia lub zawieszenia świadczeń nie mogą być stosowane do uposażenia rodzinnego, gdyż są one właściwe dla świadczeń wyszczególnionych w EmRentyFUSU, w tym renty rodzinnej. Przepisy dotyczące zmniejszania lub zawieszania świadczeń umieszczone zostały w dziale VIII, rozdziale 2 EmRentyFUSU. Natomiast warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, do których odsyła ustawa, znajdują się w dziale III, rozdziale 2 EmRentyFUSU. Stosownie do art. 103 ust. 1 EmRentyFUSU, prawo do emerytury i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a–106 tej ustawy. Jak już wskazano, uposażenie rodzinne nie jest rentą. Nie ma przy tym normatywnych podstaw, by przepisy działu III EmRentyFUSU stosować rozszerzająco, wobec innych świadczeń niż emerytura i renty. Pomocną regulacją, pozwalającą zrozumieć relacje pomiędzy uposażeniem rodzinnym a rentą rodzinną, jest rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 19.5.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu ustalania i wypłacania uposażeń sędziom sądów wojskowych w stanie spoczynku oraz uposażeń rodzinnych członkom ich rodzin19, wydane na podstawie art. 36a § 4 ustawy z 21.8.1997 r. – Prawo
o ustroju sądów wojskowych20, który zawiera delegację dla Ministra Obrony Narodowej do określenia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, szczegółowych zasad i trybu ustalania i wypłacania uposażeń sędziom sądów wojskowych w stanie spoczynku oraz uposażeń rodzinnych członkom ich rodzin, przy czym ustawodawca nakazuje mieć na uwadze konieczność zapewnienia osobom uprawnionym ciągłości źródeł utrzymania oraz udogodnień w odbiorze uposażeń i uposażeń rodzinnych. Należy zauważyć, że takie same założenia przyświecają wydanemu na podstawie art. 103 PrUSP powołanemu wyżej UposSędzProkR. Założenia te pokazują, jakimi kryteriami kieruje się ustawodawca przy wypłacaniu uposażenia rodzinnego. Kryterium zachowania ciągłości źródeł utrzymania
to nie tylko nakaz niezwłocznej wypłaty uposażenia rodzinnego po śmierci sędziego, ale również zakaz wprowadzania takich regulacji, które uszczupliłyby
te źródła. Koresponduje to z rozumieniem istoty zabezpieczenia materialnego członków rodziny zmarłego sędziego, zaprezentowanym przez TK w wyżej opisanym wyroku. UposSędzWojskR, wydane ponad 10 lat po UposSędzProkR, wyszczególnia dokumenty, które UposSędzProkR określa zbiorczo jako dokumenty uzasadniające prawo do renty rodzinnej. Są to dokumenty stwierdzające: datę urodzenia i datę zgonu sędziego w stanie spoczynku, datę urodzenia osoby ubiegającej się o wypłatę uposażenia rodzinnego oraz (w razie konieczności spełnienia tego warunku) istnienie całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowitej niezdolności do pracy (§ 5). Małżonek, ubiegający się o uposażenie rodzinne, powinien ponadto przedstawić dokumenty potwierdzające: datę zawarcia związku małżeńskiego, posiadanie prawa do alimentów ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową w stosunku do małżonka, po którym ubiega się o przyznanie uposażenia rodzinnego, jeżeli w chwili śmierci małżonka nie istniała wspólność małżeńska (małżonek ubiegający się o uposażenie rodzinne powinien przedstawić oświadczenie, czy między małżonkami istniała wspólność majątkowa) (§ 6). Dzieci własne, dzieci małżonka oraz dzieci przysposobione ubiegające się o uposażenie rodzinne powinny przedstawić, poza dokumentami określonymi w § 5, dokumenty potwierdzające uczęszczanie do szkoły, jeżeli ukończyły 16 lat. Dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie: wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, ubiegające się o przyznanie uposażenia rodzinnego powinny ponadto przedstawić oświadczenia wykazujące, że: zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią sędziego w stanie spoczynku, chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, to że: nie mogą zapewnić im utrzymania albo sędzia
w stanie spoczynku albo jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd. Z kolei rodzice ubiegający się o uposażenie rodzinne powinni przedstawić, obok dokumentów określonych w § 5 oświadczenie, że sędzia w stanie spoczynku bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania. W UposSędzWojskR brak jest, podobnie jak w UposSędzProkR, zobowiązania wnioskodawcy do przedłożenia zaświadczenia dotyczącego zarobków lub oświadczenia na
tę okoliczność. Warto przy tym zwrócić uwagę na § 4 UposSędzWojskR, stosownie do którego osoba uprawniona ubiegająca się o wypłatę uposażenia, a pobierająca dotychczas emeryturę lub rentę na podstawie ustawy z 10.12.1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin21 albo świadczenie
z ubezpieczenia społecznego, zobowiązana jest przekazać właściwemu podmiotowi informację o pobieraniu emerytury lub renty albo tego świadczenia, wskazując odpowiednio wojskowe biuro emerytalne albo oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ wypłacający to świadczenie, rodzaj świadczenia i numer decyzji o przyznaniu emerytury lub renty, na podstawie której świadczenie to otrzymuje. Podobnie uregulowany jest § 4 UposSędzProkR, stosownie do którego osoba uprawniona, pobierająca dotychczas świadczenie z ubezpieczenia społecznego, przekaże w terminie do 1.12.1997 r. właściwej jednostce organizacyjnej informację
o pobieraniu tego świadczenia, wskazując oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ wypłacający to świadczenie, rodzaj świadczenia i numer decyzji
o przyznaniu emerytury lub renty, bądź renty rodzinnej, na podstawie których świadczenie to otrzymuje. Wyraźnie zatem wskazane zostało, w przypadkach jakich zbiegów świadczeń wnioskodawca został zobowiązany do wskazania dokumentacji potwierdzającej przyznawanie tych świadczeń. Zarówno w jednym, jak i w drugim rozporządzeniu, brak jest natomiast przepisów zobowiązujących wnioskodawcę do przedłożenia zaświadczenia, ewentualnie oświadczenia, dotyczącego wynagrodzenia, w tym jego wysokości. Zatem wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy nie należy do przesłanek, które podlegają weryfikacji w sytuacji złożenia wniosku o wypłatę uposażenia rodzinnego.
[/hidepost]